Continu streven naar beter, dat is wat Martin Feteris typeert. Ook als het gaat om energiebesparing. De afgelopen jaren beet de ondernemer zich daarom vast in Het Nieuwe Telen. Met resultaat: de potanthuriumteler wist zijn energieverbruik te halveren en boekte daarnaast teelttechnische winst. Hoewel het succes wordt bepaald door meerdere factoren, speelt het vochtdoorlatende schermdoek dat hij aanschafte hierin een sleutelrol.
Feteris runt in Hedel – in het hart van de Bommelerwaard een potanthuriumbedrijf van 2 ha. De kas, die in 2009 werd gebouwd, is ingericht volgens de meest moderne inzichten. “Optimalisatie van teelt en verwerking was het belangrijkste speerpunt bij de bouw”, vertelt de ondernemer. “We hebben toen onder meer geïnvesteerd in camerasortering, er kwam een etiketteermachine en er werd een volautomatische spuit- c.q. gietboom aangeschaft. Ook beschikt ons bedrijf over een gesloten watersysteem. Daarnaast is de kwekerij dusdanig ingericht dat we zoveel mogelijk planten per vierkante meter kwijt kunnen.”
Gelijkmatig kasklimaat
Al vrij snel na de ingebruikname van de kas ging de ondernemer aan de slag met Het Nieuwe Telen. “Ik realiseerde me steeds meer dat we qua energieverbruik niet op dezelfde voet verder kunnen gaan. Dat is cruciaal om maatschappelijk draagvlak te houden, ook hechten afnemers steeds meer waarde aan een duurzaam geteeld product. En gas wordt naar de toekomst toe alleen maar duurder.” Daarop volgde de teler een cursus Het Nieuwe Telen en verdiepte hij zich in het gelijknamige boek. “Het leuke aan deze aanpak vind ik de eenvoud; de meeste aspecten zijn heel logisch.”
De teler gaf de nieuwe teeltmethode op diverse manieren handen en voeten binnen zijn bedrijf. Het creëren van een gelijkmatig kasklimaat is hierbij het primaire doel. Om deze reden investeerde hij onder meer in Nivolatoren: ventilatoren die zorgen voor verticale luchtcirculatie. Op deze manier wordt de lucht boven en onder in de kas gemengd. Hierdoor is sprake van een meer gelijkmatige temperatuur en luchtvochtigheid en een optimale verdeling van CO2 door de kas.
Hoge isolatiewaarde
Ook de twee schermdoeken van de teler vormen een belangrijk puzzelstukje binnen de nieuwe teeltstrategie. Het onderste is een energiescherm, van de Belgische leverancier Phormium. “Dit scherm hebben we in 2010 geïnstalleerd, bij de nieuwbouw van ons bedrijf”, zegt Feteris. “Om energie te besparen wilden we een doek met een hoge isolatiewaarde, dat tegelijkertijd zoveel mogelijk licht doorlaat. Dit scherm sloot aan bij deze wensen; slechts 11% van het invallende licht wordt weggeschermd. Een voordeel is ook dat deze schermdoeken lang meegaan; normaal is een scherm na zes jaar aan vervanging toe, bij ons gaat het al negen jaar mee.”
Volgens Arjan van der Veer, Sales Manager Nederland van de schermleverancier, heeft de lange levensduur alles te maken met het feit dat de doeken een speciale geweven structuur hebben. “Hierdoor zijn deze schermen duurzamer en sterker.”
Scherm voor vochtafvoer
Als bovenste scherm had Feteris aanvankelijk een schaduwdoek hangen met een schermingspercentage van 77%. Dit werd vorig jaar vervangen door de PhormiTex Lumina 60; een nieuw vochtdoorlatend doek van zijn leverancier. “Om het vocht kwijt te raken, trokken we eerst een kier in de schermen. Dat was echter verre van ideaal, vooral vanwege de kouval die dan ontstaat op het gewas. Ook is dan geen sprake van een gelijkmatig kasklimaat. Toen kwamen ze met dit nieuwe doek op de proppen. In het doek zit speciaal acrylgaren, wat ideaal is voor de afvoer van vocht”, licht de teler toe.
Ook het feit dat dit scherm het licht diffuus maakt trok de teler over de streep. Hierdoor kan hij namelijk meer licht toelaten in zijn kas. “Voorheen had ik een scherm met aluminium bandjes, in dit scherm worden witte bandjes toegepast. Deze spreiden het licht, en voorkomen dat het zonlicht direct op de plant valt. Daar kan een anthuriumgewas slecht tegen. Door de diffusiteit van het vochtdoorlatend scherm kunnen en durven we extra licht toe te laten. We hebben nu gekozen voor een schermingspercentage van zo’n 60% en ik schat dat de plant zo’n 10% extra licht krijgt. Dit heeft positieve effecten op de teelt; ik heb bijvoorbeeld beduidend minder last van knopoverslag.”
Langer dichtlaten
Ondanks dat sprake is van een dicht doek, is de isolatiewaarde van het scherm volgens Feteris wel iets lager dan het doek dat hij eerst had hangen. “Maar doordat het meer licht doorlaat, kunnen we dit langer dichtlaten. Ik heb goede hoop dat deze zaken elkaar opheffen, waardoor de energiebesparing per saldo hetzelfde zal zijn. Daar hopen we binnenkort meer inzicht in te krijgen.”
Naast de teelttechnische voordelen, helpt het nieuwe scherm volgens Feteris ook om de strategie van Het Nieuwe Telen optimaal in de praktijk te brengen. “We kunnen het scherm dichthouden en tegelijkertijd ontvochtigen. En dat op een hele gelijkmatige manier, aangezien het scherm het hele kasdek beslaat. Dat is een voordeel ten opzichte van ‘lokale’ ontvochtigingsoplossingen.”
Halvering energieverbruik
Hoewel het scherm een cruciale rol heeft in het creëren van een gelijkmatig kasklimaat spelen ook andere factoren hierbij een rol, benadrukt de teler. “De verticale ventilatoren, het feit dat we afluchten boven het scherm, alles weegt mee. Ook de teelt op gronddoek met daaronder PhormiSol AquaFlux. Dit vlies op basis van polyamide, dat eveneens uit de koker van de schermleverancier komt, voorkomt droge of natte plekken op de teeltvloer en creëert op deze manier uniforme omstandigheden.”
De geschetste strategie werpt zijn vruchten af. Feteris wist zijn gasverbruik de afgelopen jaren te halveren. “Hoe meer gelijkheid, hoe minder stress de plant ervaart en hoe lager de ziektedruk. Je kunt dan beter sturen en hoeft minder kunstgrepen uit te halen. Bijvoorbeeld op het gebied van energie. We vermijden pieken en dalen en daardoor besparen we. Daarnaast resulteert het gelijkmatigere kasklimaat in een groeiversnelling. Kortom: gelijkheid en daarmee rust creëren, dat is waar het om draait.”
Tekst en beeld: Ank van Lier
