Gerberateler Batist uit Maasdijk voorzag een van de kassen dit voorjaar van een nieuw, beweegbaar klimaatscherm met verbeterde lichtdiffuse eigenschappen. Vanwege de lagere directe instraling staat het gewas minder snel bloot aan stress en kan er op zonnige dagen per saldo meer licht in de kas worden toegelaten. In combinatie met de betere lichtspreiding en verminderde schaduwwerking resulteert dit in een generatiever gewas dat meer produceert.
Dankzij het nieuwe scherm dat Ruud Batist dit voorjaar liet installeren, hoeft hij de kas niet langer te krijten. Hij was op zich best tevreden met de diffuse coating die ieder voorjaar werd aangebracht, maar het permanente krijt nam ook licht en warmte weg wanneer dat niet nodig was. Bovendien kwam er bij geopende luchtramen plaatselijk toch een te hoge instraling op het gewas, waar gevoelige rassen soms merkbaar last van hadden.
Beter presteren
“Ik wist dat het beter kon”, vat de teler van minigerbera’s samen. “Daarom lieten we vorig jaar op een andere locatie al een Harmony doek plaatsen met een schermingspercentage van 35 procent, dat ook over lichtdiffuse eigenschappen beschikt. Daarmee kon ik al beter inspelen op de omstandigheden. Afgelopen voorjaar is er in één kas een variant geïnstalleerd uit de doorontwikkelde New Harmony lijn. Deze zou nog beter moeten presteren en daar ben ik inmiddels ook wel van overtuigd.”
Generatiever
Hoewel Batist geen objectieve vergelijking kan maken tussen het nieuwe scherm, de klassieke variant en de diffuse coating die hij eerder gebruikte, zegt hij zeer tevreden te zijn over de werking. “Het nieuwe doek laat meer licht door en geeft een generatiever gewas. Meerdere collega’s binnen telersvereniging Colours of Nature werken met het klassieke scherm en we komen regelmatig bij elkaar in de kas. Zij bevestigen dat beeld.”
Het verschil in generativiteit is zelfs dermate groot, dat de gerberateler uit de pas loopt met de gangbare daglengteregimes. “Normaal gesproken moet je onder wat koelere, groeizame omstandigheden in de zomer, zoals we die tot medio juli hadden, kortere dagen aanhouden om het gewas voldoende generatief te houden”, licht hij toe. “Dit scherm laat echter zoveel licht door zonder de kritische waarde van 1.000 μmol PAR te overschrijden, dat de planten zeker een generatieve impuls krijgen.”
Batist hoeft nu minder te verduisteren en de hogere lichtsom die hij daardoor realiseert, wordt normaliter omgezet in extra groei. “Veel van mijn collega’s gingen rond 1 juli langer verduisteren, terwijl wij toen juist een iets langere dag konden aanhouden. Het kan niet anders of dit moet zich vertalen in een hogere productiviteit.”
Doorontwikkeld
Paul Arkesteijn van Svensson knikt bevestigend. “De eerste generatie van het Harmony doek werd acht jaar geleden geïntroduceerd en de ontwikkelingen hebben niet stilgestaan”, zegt hij. “Het was destijds het eerste beweegbare klimaatscherm met lichtdiffuse eigenschappen. Het grote verschil met voorgaande doeken was dat de gebruikelijke aluminium bandjes in het open, gebreide doek waren vervangen door witte kunststof bandjes.”
Volgens de zegsman lieten deze schermen meer licht door, dat breder werd verspreid. Door het aantal witte bandjes van het doek te variëren, konden gerberatelers kiezen uit doeken die 25, 35 of 45% van het licht wegschermden.
“Drie jaar geleden hebben we de draad opnieuw opgepakt”, vervolgt Arkesteijn. “Er had intussen veel nieuw, onafhankelijk onderzoek plaatsgevonden naar de effecten van diffuus licht in gewassen. In het verlengde daarvan wilden wij graag onderzoeken op welke punten we onze doeken nog verder konden verbeteren. Telers leggen de lat immers steeds hoger, zowel voor zichzelf als voor hun toeleveranciers. Onze R&D afdeling heeft verschillende nieuwe materialen beproefd en het resultaat van die exercitie is de nieuwe serie.”
Volgens de schermspecialist is vooral de diffusiteit van het doek in de lagere schermgradaties verbeterd. “Dat maakt deze varianten erg interessant voor bijvoorbeeld gerbera en roos”, vervolgt hij. “In die teelten werden de 25 en 35 procent varianten van Classic Harmony ook al veel toegepast. Het is bekend dat een gerberagewas bij een instraling van meer dan 1.000 μmol PAR stress kan ondervinden. Bij Batist blijft het lichtniveau onder het nieuwe doek daar mooi onder, blijkt uit de metingen. Het heeft een schermingspercentage van 23 procent.”
Minder stress, meer licht
Een betere diffusiteit biedt verschillende voordelen. In de eerste plaats kun je hierdoor wat meer licht toelaten in de kas voordat het gewas stress ondervindt van te hoge directe instraling. In de tweede plaats vermindert een betere lichtspreiding de schaduwwerking van kasonderdelen zoals goten, poten, luchtmechanieken en (tralie)spanten.
Arkesteijn: “De resultaten van een praktijktest laten zien dat het gewas onder het nieuwe klimaatscherm in de schaduw 32 procent meer licht krijgt in vergelijking met de eerste generatie. Het zonlicht wordt gelijkmatiger verdeeld over alle planten en alle delen van de plant. Dit resulteert in een uniformer en sneller groeiend gewas.”
Weer een stap verder
Batist stelt vast dat het nieuwe klimaatscherm hem nog meer mogelijkheden biedt om de groeifactor licht te optimaliseren. “De plantbalans en knopaanleg worden door veel factoren beïnvloed”, vat hij samen. “Je moet in de lichte maanden sowieso schermen om het gewas tegen een te hoge instraling te behoeden. Vast krijt biedt die bescherming, maar neemt ook licht weg wanneer dat niet nodig is. Het klassieke scherm was wat dat betreft al een duidelijke verbetering. Dit nieuwe doek gaat weer een stap verder, waardoor we nog meer licht op de juiste manier kunnen omzetten in groei en productie.”
Slag om de arm
De teler merkt op dat hij het diffuse klimaatscherm nog niet lang genoeg in gebruik heeft om zijn hooggespannen verwachtingen met harde cijfers bevestigd te zien, maar rekent er wel op die binnen enkele maanden te hebben. “Bij het vergelijken van bedrijven of verschillende locaties met uiteenlopende systemen en rassen binnen één bedrijf moet je altijd een slag om de arm houden”, zegt hij. “Het zou me echter bijzonder verbazen wanneer deze kas er op langere termijn niet bovenuit zou steken.”
Ook Paul Arkesteijn verwacht dat het nieuwe scherm een schot in de roos is voor onder andere de gerberateelt. In het ontwikkelingstraject was het daarin echter nog niet beproefd, zegt hij desgevraagd. “Wij kunnen er evenmin gewasgerelateerde cijfers aan hangen. De transmissie-eigenschappen kennen we echter van haver tot gort en die zijn uitstekend. Ze zijn resultaat van drie jaar intensief onderzoek.”
Samenvatting
Een nieuw type klimaatscherm met verbeterde diffuse eigenschappen maakt het in de gerberateelt mogelijk om hogere lichtniveaus toe te laten. Dit geeft een generatieve gewasreactie. De verminderde schaduwwerking van lichtonderscheppende kasonderdelen en installaties resulteert bovendien in een homogenere groei. Per saldo moet dit een hogere productie mogelijk maken.
Tekst en foto’s: Jan van Staalduinen.
