Ondernemen op visie in plaats van kosten; dat is waar het om draait voor Gert van der Pligt. Om die reden maakte hij de keuze om zijn SON-T-lampen grotendeels te gaan vervangen door LED-armaturen. In de nieuwe kas van het potplantenbedrijf hangen sinds kort dimbare lampen. Dit moet kwaliteitswinst opleveren, maar de potplantenteler denkt dat de energiebesparing beperkter zal zijn dan verwacht.
Pligt Professionals is een onderneming van 13 ha met een breed assortiment aan bloeiende potplanten. “Begonia, potroos, campanula, gentiana en poinsettia zijn onze belangrijkste producten”, vertelt Gert van der Pligt. Hij staat vandaag de dag samen met zijn broer Arjan aan het roer van het bedrijf, dat locaties heeft in Heinenoord, Heenweg en ’s-Gravenzande.
De familie houdt de verkoop volledig in eigen hand. De potplanten worden met name geleverd aan de vak- en groothandel en retailers in Duitsland, Engeland, Scandinavië, Italië en het Oostblok. “Hierbij ligt de nadruk op het hogere segment. Het leveren van kwaliteit en service is onze belangrijkste focus.”
Kwaliteitsslag maken
Het feit dat het bedrijf een kwaliteitsproduct wil afleveren, was één van de redenen dat de ondernemers twee jaar geleden besloten om grotendeels te switchen van SON-T naar LED-belichting. Het hele bedrijf is voorzien van groeilicht, met diverse lichtniveaus. “Vooral bij potrozen neemt de marktvraag naar een kwalitatief hoogwaardig product de laatste jaren toe. Kwaliteit wordt steeds meer gewaardeerd in de markt”, zegt Van der Pligt. “Daar wilden we op inspringen, door het lichtniveau te verhogen. Daarmee kun je bij potrozen een flinke kwaliteitsslag maken.”
Een hoger lichtniveau zou bij SON-T-belichting echter leiden tot te grote warmte-overschotten, geeft de ondernemer aan. “We hadden bij het lichtniveau van 150 micromol/m².s, dat we aanvankelijk hanteerden in potroos, al een fors warmte-overschot. Dit losten we op door inzet van een Airmix-installatie. Per saldo loos je dus warmte en daarmee gaat kostbare energie verloren. Bij een verdere verhoging van het lichtniveau zouden we wat dit betreft nog verder klem komen te zitten met SON-T. Kortom: om de kwaliteit van onze potrozen verder te kunnen verbeteren, was switchen naar LED een must.”
Stijging elektriciteitsprijzen
Maar de ondernemer besloot ook om andere redenen te gaan investeren in energiezuinigere LED-armaturen. Hij voorzag twee jaar geleden namelijk al dat de elektriciteitsprijzen fors zouden gaan stijgen. “Alle subsidies op duurzame elektriciteit moeten op termijn immers worden terugbetaald. Dat betekent dat de heffingen op elektriciteitsverbruik alleen maar verder omhoog zullen gaan. De invoering van de ODE was slechts een voorbode. En de verduurzaming van de energievoorziening gaat ons ook op andere manieren geld kosten, door de onbalans die hierdoor ontstaat. Aangezien wij als belichtende tuinders vooral ’s nachts stroom nodig hebben terwijl elektriciteit uit wind en zon met name overdag wordt opgewekt, zal op termijn stroom tijdens de nachtelijke uren duurder worden. Ook zullen de opbrengsten van elektriciteit die we terug leveren aan het net dalen door de onbalans.”
Dat alles was voor hem reden om in het voorjaar van 2020 al serieus te gaan kijken naar LED-belichting. “En dat ondanks dat daarin investeren toen nog niet rendabel was en we op dat moment hard werden geraakt door de coronacrisis. Terwijl er iedere dag planten werden weggegooid, was ik een miljoeneninvestering aan het voorbereiden. Ik wil echter niet ondernemen op kosten, maar op visie.”
Afstemmen op plantbehoefte
Inmiddels zijn flinke stappen gezet en is zo’n 60% van de SON-T-lampen vervangen. Op termijn zullen alle armaturen worden vervangen. Ook in de nieuwe kas van 2 ha op de locatie in Heenweg, die medio februari in gebruik is genomen, hangen LED’s.
In de kas, waar met name potrozen worden geteeld, koos Van der Pligt voor een lichtniveau van 200 micromol. Hij investeerde echter niet in standaard LED-armaturen, maar in het Philips GrowWise Control System van Signify. “Met dit systeem is het onder meer mogelijk om de lampen te dimmen; je kunt van 100 naar 10 procent gaan”, legt de ondernemer uit. “Hoewel we geen testen hebben uitgevoerd met dit systeem, is dit een principe waar ik in geloof. Je kunt het licht op deze manier veel beter doseren en afstemmen op de behoefte van het gewas. Doordat je niet altijd op volle kracht belicht, bespaar je extra op elektriciteit.”
Het systeem stuurt daarbij een signaal naar iedere groeilamp, om deze – via de stroomkabel – naar dezelfde intensiteit te dimmen. Dit maakt extra bekabeling overbodig.
Minder plantstress
Het feit dat lampen ineens aan- en uit worden gezet, brengt behoorlijk wat stress met zich mee voor de planten. “Ik kan nu het lichtniveau heel geleidelijk opvoeren en terugschroeven. Dat zal kwaliteitswinst opleveren, net zoals het feit dat we nu een hoger lichtniveau hebben hangen.”
Het innovatieve systeem biedt telers ook de mogelijkheid om eigen LED-lichtrecepten samen te stellen en hierin te variëren. Hiervoor kiest hij echter nog niet. “Wij hebben de afgelopen jaren, aan de hand van testen, uitgekristalliseerd wat het optimale lichtrecept per teeltfase is. In iedere afdeling hangt dus een ander kleurenspectrum. Dat is voor nu voldoende. De optie om gedurende de teelt het lichtspectrum te kunnen bijsturen, is op dit moment ook nog te kostbaar.”
Van overschot naar tekort
De investering in deze LED’s was volgens Van der Pligt ongeveer vier keer zo hoog als bij reguliere SON-T-armaturen. “Daar staat tegenover dat we 40 procent minder elektriciteit nodig hebben. Maar doordat de LED’s minder warmte afgeven, gaan we van een warmte-overschot naar een warmtetekort. In de afdelingen met LED-modules ligt de buistemperatuur circa 20 tot 25 graden hoger. Hoewel we hebben geïnvesteerd in dichte schermdoeken, om de warmte beter binnen te houden, is het de vraag hoe dit kostentechnisch gaat uitpakken. Dat is spannend en wat dit betreft nemen we een risico. Maar dat durf ik wel aan, aangezien ik geloof in dit systeem. Je geeft wat de plant vraagt en kunt kwaliteitswinst boeken. Dat moet zich op termijn terugbetalen.”
Van der Pligt onderzoekt daarnaast welke cultivars het beste gedijen onder LED’s. “We willen in deze kas die potrozen telen die het meest efficiënt omgaan met LED-licht en dus met energie. Ook dat zal een verschil maken. Als dit systeem zo positief uitpakt als we verwachten rollen we dit ook uit over de rest van ons bedrijf. Dimbaar is de toekomst in LED, daar ben ik van overtuigd.”
Er liggen nog wel flink wat uitdagingen voor de toekomst. “We moeten echt opnieuw leren telen onder LED”, stelt Van der Pligt. “LED-belichting vergt andere teeltschema’s, andere rassen, andere belichtingstijden, et cetera. Om daarop antwoorden te krijgen voeren we al langere tijd proeven uit, in eigen beheer. Maar ieder antwoord levert meteen ook weer drie nieuwe vragen op. Wat dit betreft is er nog een hele weg te gaan.”
Tekst en beeld: Ank van Lier
