Potplantentelers Tom en Marjanne van den Berg wisten de afgelopen jaren al de nodige energie te besparen, door actief aan de slag te gaan met de principes van Het Nieuwe Telen. Onlangs zetten zij verdere stappen op het gebied van verduurzaming, door te investeren in een e-ketel. Om de volledige warmtevoorziening te verduurzamen, zit daarnaast de aanschaf van een warmtepomp in de pijpleiding. Desondanks gaat de WKK voorlopig nog niet de deur uit.
Eerder dit jaar vertelden Tom en Marjanne van den Berg in de juni editie van Onder Glas hoe zij op hun bedrijf invulling geven aan de principes van Het Nieuwe Telen. Ze deden de afgelopen jaren tal van investeringen op dit vlak: de licht-temperatuurbalans werd aangepast, er kwamen sensoren te hangen en de schermstrategie werd aangepast. Dit resulteerde onder meer in een betere productkwaliteit, extra grip op het klimaat én een efficiëntere energie-inzet.
“Het afgelopen half jaar hebben we echter niets meer veranderd aan onze klimaatstrategie en de licht-temperatuurverhouding (RTR) op de klimaatcomputer”, vertelt Tom van den Berg. Zijn bedrijf in Est omvat 2,5 ha kas en 17,5 ha containerveld, waarbij de focus ligt op de teelt van kamerhortensia’s. “Wanneer je dit eenmaal goed hebt staan op basis van de PAR-som gemeten op gewasniveau, iets waar we de afgelopen jaren hard aan hebben gewerkt, hoef je hier eigenlijk niet meer naar om te kijken.”
Aanschaf e-ketel
Wel ging de energievoorziening op het bedrijf de afgelopen maanden op de schop. Drie weken geleden werd namelijk een e-ketel van het merk ACV met een vermogen van 750 kWh geïnstalleerd door Wim van Wijk Techniek. “Voorheen zetten we voornamelijk onze WKK in, met een vermogen van 1,1 MW, om onze kas te verwarmen en de belichting te laten draaien. Af en toe vulden we dit aan met ketelgas”, vertelt de teler. “Maar ook wij moeten mee in de verduurzamingsopgave waar de tuinbouw voor staat. Toen kwamen we al snel uit bij een e-ketel. Andere opties, zoals bijvoorbeeld geothermie, zijn er op deze locatie niet.”
Flinke puzzel
De e-ketel wordt echter niet standaard ingezet wanneer er warmte nodig is: Van den Berg kijkt continu kritisch welke manier van energieopwekking het meest interessant is. “De e-ketel gaat bij voorkeur aan wanneer de stroomprijs negatief is. Bij een positieve elektriciteitsprijs betaal je namelijk zoveel energie- en transportbelasting dat je duurder uit bent dan wanneer je de WKK laat draaien. Het is eigenlijk een continue rekensom wat wanneer het meest kostenefficiënt is. En dat hangt niet alleen af van de stroomprijs, maar ook van de gasprijs, de hoeveelheid warmte die we nodig hebben, of we al dan niet willen belichten, enzovoorts.
Wanneer de elektriciteitsprijs te zeer stijgt, schakelt hij ook drie van zijn koelcellen uit, om op die manier energie te besparen. “Zo proberen we de energiekosten zoveel mogelijk binnen de perken te houden. Maar het is wel een flinke puzzel; ik ben er dagelijks minimaal een uur mee bezig.”
Aanbieden noodvermogen
De elektriciteitsaansluiting van het bedrijf werd niet vergroot voor aanschaf van de e-ketel. “Daar is ook geen ruimte meer voor op het elektriciteitsnet. Maar omdat wij belichten, was onze stroomaansluiting al groot genoeg. Feit is wel dat we de belichting en de e-ketel niet tegelijkertijd kunnen laten draaien. Dat is ook een belangrijk aandachtspunt. Maar de inzet van de belichting gaat sowieso vóór op het aanzetten van de e-ketel. Een optimale plantkwaliteit is voor ons namelijk leidend.”
Van den Berg wil de e-ketel, op dagen dat hij dit elektrisch vermogen zelf niet nodig heeft, ook gaan inzetten op de markt voor noodvermogen. “Dit levert doorgaans interessante vergoedingen op. Op die manier levert de ketel niet alleen duurzaamheidswinst, maar ook kostenvoordeel op.”
Aanschaf warmtepomp
Om volledig klimaatneutraal te kunnen produceren, oriënteert de teler zich nu ook op de aanschaf van een warmtepomp. “Met de e-ketel kunnen we namelijk niet in onze volledige warmtebehoefte voorzien. Dus er moet nog een duurzame warmtebron bij. Een warmtepomp kan dan interessant zijn: ik ben me nu aan het verdiepen in hoeveel energie hierin gaat en hoeveel warmte dit oplevert.”
Aandachtspunt is dat een warmtepomp − in tegenstelling tot een e-ketel − laagwaardige warmte oplevert, met een temperatuur van slechts 40°C. “Dat betekent dat we onze verwarmingsinstallatie wellicht moeten aanpassen. Of ons teeltregime, door er bijvoorbeeld voor te kiezen om in januari geen hortensia’s meer te telen. Die afweging moeten we nog maken. Sowieso houden we de WKK de komende jaren ook nog aan, alhoewel deze waarschijnlijk minder gaat draaien. Maar voor het in balans houden van het elektriciteitsnet is de inzet van WKK’s uit de tuinbouw nog altijd cruciaal. Dat zal niet zomaar veranderen.”
Tekst en beeld: Ank van Lier
