De gerberakas bij Jac. Oudijk in Moerkapelle oogt als een bloemenzee van 7 ha. Dagelijks vinden er zo’n 200.000 bloemen hun weg naar de klant. Ondanks deze topprestatie lijkt het rustig. Een logistiek hoogstandje met een uniek orderverwerkingssysteem zorgt er voor dat het gerberabedrijf ondanks de fikse bloemenstroom snel en geruisloos maatwerk en service kan bieden.
“We telen al 42 jaar gerbera’s”, vertelt Dirk Jan Oudijk. Dat is gemakkelijk te onthouden, want zijn vader schakelde over van groenten naar deze bloemen in het jaar dat hij werd geboren. Twintig jaar geleden ging hij in het bedrijf van zijn vader werken en in 2005 nam hij het over. Twee jaar later kwam zijn broer Laurens erbij. Nu leiden ze samen het familiebedrijf. Het bedrijf groeide van 1,8 ha aan de Abraham Kroesweg in een aantal stappen naar 7 ha aan het Oogstpad.
Bestelsysteem
“Klanten van onze exporteurs kunnen bestellen in de door SDF ontwikkelde webshop van FloraHolland, met directe koppelingen met kopers. Daarin staat iedere dag wat wij te koop hebben. Verkoper Gert-Jan verzamelt iedere ochtend vanaf half vijf de weborders. De orders kunnen ook op andere manieren binnen komen: via de telefoon, e-mail en whatsapp.”
Oudijk maakt een excelsheet met de kopers en de rassen. Op basis hiervan maakt hij pluklijsten. De mensen op de verwerkingsplekken maken de orders klaar volgens de bestellijst. Wij leveren de bestellingen bij de exporteurs af. Om half tien gaat de eerste ronde de deur uit. Dan volgt de tweede plukronde.
“We hebben 70 tot 85 procent directe afzet. Ongeveer 95 procent is daghandel. Alles wordt via de veiling afgerekend.” Het bedrijf belevert dagelijks ongeveer 55 klanten, groot en klein, die maatwerk krijgen geleverd qua aantallen en toegevoegde waarde. Om dat voor elkaar te krijgen, was een goed doordacht logistiek systeem nodig.
Eisen
De ondernemer is zich in 2012, bij de start van het nieuwe bedrijf met zijn broer gaan oriënteren. De verwerking van de toenemende bloemenstroom gebeurde al op verschillende werkplekken in de schuur: bossen op water, in dozen en in een ‘Diamond verpakking’, waarbij de bossen wél in een doos, maar toch op water worden aangevoerd. Het transport naar en van deze werkplekken kon sneller en beter.
“We hadden een aantal eisen. Het systeem moest flexibel zijn. We wilden alle soorten apart naar verschillende werkplekken en machines kunnen sturen. Ook moest het voldoende snel gaan.” De langste afstand is 400 meter. Een kar die 4 km/uur rijdt, doet er zes minuten over, een kettingbaan een half uur.
Ook moest het weinig storingsgevoelig zijn. Een systeem met aparte karren heeft als voordeel ten opzichte van een kettingbaan dat er bij storing maar één kar stil staat in plaats van gelijk het hele systeem. Een ander voordeel van een systeem met losse voertuigen is dat de in- en uitgaande stroom karren gelijkmatiger is dan bij een treintjessysteem waar ze zich steeds met zes karren tegelijk verplaatsen.
Naar de verwerkingsruimte
Het bedrijf kwam uit bij AGV’s (automatisch geleide voertuigen) van Berg Hortimotive. In 2016 is hier het voor de bloementeelt unieke orderverwerkingssysteem van Flier Systems bijgekomen. “De voertuigen rijden over een inductiebaan. De baan is gemakkelijk uit te breiden met een extra lus. Bovendien kunnen de karren ook kleine stukjes rijden zonder inductie om bochten af te kunnen snijden. Zo kunnen ze mooie korte banen draaien tussen de machines door. Dat lukt niet met een treintje”, noemt hij als extra voordelen.
In 2012 kochten ze de eerste dertig AGV’s. In 2016, vanwege de verdubbeling in grootte, bestelden ze er dertig bij en pasten ze de route in de schuur aan. De weg van de voertuigen begint bij de bloemen in de tuin. Ze rijden zelf door het tussenpad voor de plukker uit. De plukker zet ‘zijn’ AVG op de inductielijn in het hoofdpad, nadat de kar van goede informatie is voorzien over de bloemenoogst die hij transporteert. Het voertuig rijdt zelf naar de schuur. Op sommige plaatsen zitten er chips in de baan, bijvoorbeeld bij de overgang van het middenpad naar de schuur, zodat de kar wacht als er een andere kar voorbij komt en om hem naar een van de vijf bufferbanen te sturen.
Vanuit de bufferbaan gaat de kar naar een van de verwerkingsstations. De kar ‘weet’ waar hij naartoe moet.
Uniek orderverwerkingssysteem
Op ieder van de vijf verwerkingsplekken staan medewerkers die de bestellingen naar wens van de klant klaarmaken. Iedere emmer of doos krijgt een sticker of kaartje mee met daarop de soortnaam, specificaties en klantnaam, een QR-code voor intern gebruik en als de klant dat wil een barcode. “De sticker wordt met een klein printertje op de werkplek gedrukt. Daarmee zijn we uniek volgens onze leverancier Cikam”, verklaart Oudijk.
Vooral uniek is het verwerkingssysteem van de emmers met bloemen. Een dubbele rollenbaan (heen en terug) gaat langs vijf paar afleverplekken. Er zit een scanner die de QR-code leest en de emmer wel of niet een afleverbaan in stuurt. Rondom iedere afleverplek is ruimte voor vijf klanten. “Dit systeem is afgekeken van de veiling, grote exporteurs en potplantenbedrijven. Vroeger moesten we steeds de hele schuur door op zoek naar de klanten, nu per afleverstation nog maar naar vijf. Zonder deze orderwerkingslijn zouden we moeilijk kunnen werken. Maar het is fijn dat we twee man besparen, waardoor we het systeem in twee à drie jaar kunnen terugverdienen.”
Andere voordelen zijn dat de foutmarge omlaag gaat en de snelheid omhoog. “We halen op ons gemak de uitlevertijden. Dat resulteert bij elkaar in een betere service en gemak voor de klant.”
Samenvatting
Vijf jaar geleden kozen ondernemers Laurens en Dirk Jan Oudijk voor de automatisering van het logistieke systeem vanaf de pluk van de gerbera’s tot de aflevering van bloemen in emmers via een voor de bloementeelt uniek orderverwerkingssysteem in de karren van de klant. Door te investeren in logistiek met karren over inductielijnen, verwerkingsstations en afleverlijnen, zijn ze in staat om snel en betrouwbaar maatwerk bestellingen af te kunnen leveren.
Tekst en foto’s: Marleen Arkesteijn.
