De oudste kas van historische druivenkwekerij Sonnehoeck in Kwintsheul, die vorig jaar is gerestaureerd, is op 22 maart officieel geopend. Hoogtepunt van de ceremonie was het terugplaatsen van de windvaan op de nok van de kas door Jeffrey – een achterneefje van tuinder-eigenaar Geo van Leeuwen – in het bijzijn van Agnes van Ardenne-Van der Hoeven, waarnemend burgemeester van Gemeente Westland.
De Van der Hoeven-kas, zoals de kas voortaan heet, is tussen 18 september en 24 december vorig jaar gerestaureerd dankzij de giften van enkele gulle sponsors. Het was de oudste druivenkas van het Sonnehoeck-complex en mogelijk van het hele Westland. De kas was sinds 7 december 2006 een Rijksmonument.
Van der Hoeven-kas
De gerestaureerde druivenkas is vernoemd naar Helena van der Hoeven, die hem in 1905 aan schoonzoon Klaas van Leeuwen schonk, omdat hij met haar dochter Helena Johanna Catharine huwde. Omdat Agnes van Aardenne-Van der Hoeven stamt uit een geslacht van kassenbouwers met dezelfde achternaam, werd zij mede gevraagd voor de officiële opening, wat zij vanzelfsprekend beschouwde als een grote eer. In de ontvangstruimte hield zij voor circa 65 genodigden een boeiend betoog over het heden en verleden van kassen en hoe de druiventeelt in de vorige eeuw een ‘game changer’ werd voor het Westland.
Restauratiewerkzaamheden
Restauratie van de kas was noodzakelijk omdat de poten van de ijzeren spanten verrot waren. In september 2017 zijn eerst alle 74 druivenbomen afgezaagd tot ongeveer een meter boven de grond. Hierna is de stopverf uit de roeden gesneden en is het glas er uitgehaald. In de kas zijn vervolgens de bouten van de moeren afgetikt. De roeden kwamen zo los te liggen van de gordingen. De spanten zijn vervolgens met een staalborstel handmatig schoongeborsteld. De spanten met voeten die in slechte staat verkeerden zijn vervangen. Alle roeden en gordingen zijn schoongeborsteld of vervangen. Alle ijzeren delen zijn vervolgens in de loodmenie gezet. De kopgevel bleef echter behouden en is in oorspronkelijke staat teruggeplaatst.
Eerste tweezijdige kas
De oorspronkelijke kas was gebouwd door de firma A.J. Zegveld uit Rijswijk. Het was de eerste tweezijdige kas op de tuin. Dit model – dat geen gebruik meer maakt van een druivenmuur – werd in 1888 voor het eerst uit België geïmporteerd. Op Sonnehoeck stond in 1905 al wel een aantal muurkassen. Zegveld bouwde in 1911 ook een kas aan de andere kant van het ketelhuisje. Tot 1963 werden beide kassen gestookt vanuit het ketelhuisje (Robin Hood, 1920) met vette kolen. Tegenwoordig komt het warme water uit een gasketel in de driekapper.
De restauratie werd mede mogelijk gemaakt dankzij Hoogenraad kasconstructies uit ‘s-Gravenzande. De sloop van de oude kas kwam voor rekening van Olsthoorn Greenhouse Projects uit De Lier. De betonnen voet werd geleverd door Condubouw uit Honselersdijk, de oude voet dateerde uit 1968. Henk Persoon uit Maasdijk deed het laswerk. Ook Peter van Leeuwen en vele vrijwilligers van Sonnehoeck werkten mee aan de restauratie.
Herstel productie
Dit jaar zullen er in de Van der Hoeven-kas geen druiven groeien, wel groenten als bloemkool en spinazie. Het duurt minimaal vijf jaar voordat de productie van de Frankenthalers – sommige onderstammen zijn nog uit 1905 – volledig is hersteld.
Tekst en foto’s: Mario Bentvelsen.
