Kom in de Kas wankelt. Het beschikbare budget neemt jaarlijks af en de organisatie moet haar reserves aanspreken. Komt er geen verandering in die situatie, dan is het over een paar jaar over en uit. Voorzitter Aad van der Wilt luidt de noodklok. Verkwanselt de glastuinbouw haar meest directe communicatiemiddel in een tijd dat er zoveel valt te vertellen over de positieve inzet van de sector?
Welke boodschap blijft hangen als minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat de glastuinbouw ondernemers van Agriport A7 sommeert om uiterlijk in 2022 om te schakelen naar hoogcalorisch gas? Of wanneer Greenpeace uitgerekend rond Valentijnsdag aandacht vraagt voor overmatig middelengebruik in de sierteelt? De werelden van de professionele tuinbouw en die van eindgebruikers liggen nog ver uit elkaar.
De jaarlijkse open dag Kom in de Kas is dé gelegenheid om uit te leggen dat de sector goed op schema ligt om haar energiedoelstellingen te halen en tegelijkertijd haar stinkende best doet om het middelenverbruik terug te brengen. Gewoon van mond tot mond, van mens tot mens.
Voldoende draagvlak
René Willemsen draait nu het vijfde seizoen als voorzitter van de regio Arnhem-Nijmegen. Samen met zijn nicht Sietske Weijs runt hij potplantenbedrijf Willemsen Weijs in Gendt. Eén dag in het jaar is hij behalve teler ook gastheer in zijn regio. Dan nodigt de organisatie burgemeester Schuurmans van Lingewaard uit voor het Kom in de Kas-ontbijt op een van de deelnemende bedrijven. Daar schuiven alle tuinbouwondernemers en instanties aan die actief zijn in de regio. “Onze burgemeester geeft door haar aanwezigheid aan dat die tuinbouw belangrijk is voor haar en voor ons gebied”, vertelt hij. Die dag volgen nog zo’n 8.000 tot 10.000 bezoekers, die met de fiets of met de auto alle bedrijven af gaan. “Het is dan gezellig en druk en we kunnen het aantal bezoekers goed aan”, vertelt hij.
Dit jaar zit zijn bedrijf ook in de route en hij heeft er zin in. “Het vraagt inspanning om voldoende bedrijven te vinden die mee willen doen, maar de ondernemers zien het belang in van dit evenement en er is voldoende draagvlak. Er zijn in deze regio voldoende mensen bereid om als vrijwilliger te helpen. Zelfs een professioneel bedrijf dat het verkeer regelt doet dit gratis.”
Aandacht voor energie
Naast acht mooie glastuinbouwbedrijven heeft de regio meer te bieden. Zo kunnen de bezoekers een kijkje nemen bij een tuinbouwmuseum, maar er is meer te zien. Zo is die dag de gloednieuwe biomassa vergistingsinstallatie in Bemmel open. Deze centrale verwerkt gras en mest tot biogas, genoeg voor het verwarmen van 10.000 huizen.
Ook het vlakbij liggende drijvend zonnepark Lingewaard is in de route opgenomen. De zonnepanelen kunnen 600 huishoudens voorzien van groene stroom. De telers van NEXTgarden (voorheen Bergerden) zijn bij dit project betrokken, omdat de panelen drijven op hun gietwaterbassin van 3,25 ha. Het is een win-win situatie, want daardoor zal minder gietwater in de plas verdampen.
Uitdaging
Beide projecten laten zien dat land- en tuinbouw en burgers elkaar kunnen vinden in hun zoektocht naar alternatieve energiebronnen. “Het is gewoon een actueel onderwerp, waarmee we met bezoekers in discussie willen gaan. We hebben bijvoorbeeld ook een toeleverancier in de route opgenomen. Dit bedrijf laat zien welke apparatuur nodig is om het restwater te zuiveren”, legt Willemsen uit.
Naast serieuze onderwerpen is het gewoon gezellig. De deelnemende bedrijven besteden aandacht aan het thema ‘Kleurrijke Toekomst’, onder andere in de Kom in de Kas-krant. Sinds drie jaar verzorgt de organisatie een krant die huis aan huis wordt bezorgd en ieder deelnemend bedrijf schrijft daar iets in.
“Het is een uitdaging om de open dag te organiseren, maar ons draaiboek zit goed in elkaar. Daar vertrouw ik op. We hebben een enthousiast bestuur, waar bovendien verjonging in zit. Kortom, we hebben er weer zin in.”
Zorgen om financiering
Zo goed als het in het Gelderse draait, zoveel zorgen heeft landelijk voorzitter Aad van der Wilt. Hij heeft zojuist zijn jaarlijkse rondje langs de sector en de hoofdsponsors gemaakt en de oogst valt hem niet mee. In de gloriejaren had hij een landelijk budget van 425.000 euro per jaar. Nu is daar nog 225.000 euro van over en moet de organisatie haar laatste reserves aanspreken.
Twee jaar geleden nam het bestuur de moeilijke beslissing om radiocommercials in de week voor de open dagen te laten vervallen. Inmiddels is de landelijke opening, die altijd veel publiciteit kreeg, ook geschrapt. En zo verliest het bestuur de middelen om aan de weg te timmeren met positieve publiciteit.
Zorgen over voortbestaan
“Ik maak me heel veel zorgen”, legt hij uit. “Als ondernemer weet ik dat het niet goed gaat met mijn bedrijf als ik mijn reserves moet aanspreken. Dat geldt nu tevens voor Kom in de Kas. Dit is een ongezonde situatie.”
Van der Wilt is nu acht jaar voorzitter van het landelijk bestuur. Hij heeft zich voorgenomen om dit nog één jaar te doen. In die tijd wil hij boven water krijgen hoe het verder moet met de landelijke open dag. “Ik wil dat onze eigen achterban (Royal FloraHolland voor de sierteeltsector en DPA voor de glasgroentesector) zich uitspreekt over het voortbestaan. Het is het mooiste evenement dat we hebben in de tuinbouw. Vorig jaar hadden we nog een bezoekersaantal van 236.000, waarvan 30% nieuwe bezoekers. Ik kan er geen vinger achter krijgen waar het aan schort of wat we verkeerd doen.”
Schouders eronder of stoppen
De voorzitter is er juist voorstander van om Kom in de Kas een nieuwe, sprankelende injectie te geven. Ondernemers en hun personeel zijn de beste vertolkers en kunnen heel transparant de vragen van kritische burgers beantwoorden, zeker in de tijd van de social media die zoveel druk legt op een duurzame tuinbouwsector.
“We hebben prachtige regio’s waar de organisatie goed draait en waar mensen het leuk vinden om vrijwillig een weekend lang in touw te zijn voor de goede zaak. Natuurlijk is het soms moeilijk om voldoende bedrijven bereid te vinden om hun deuren te openen, maar tot nu toe is dat steeds gelukt. Ik vraag dus om een keuze. Zet je schouders onder dit evenement of stop ermee”, zo besluit hij.
Samenvatting
Kom in de Kas teert in op haar reserves. De sector zelf is steeds minder bereid om een stevig fundament onder de financiering van de open dag te leggen en landelijke hoofdsponsors zijn moeilijk te vinden. Tegelijkertijd zijn er veel regio’s waar de organisatie op rolletjes loopt en de stemming er goed in zit. In de regio Arnhem-Nijmegen verlopen de voorbereidingen goed. Daar kiest de organisatie ervoor om aandacht te vragen voor alternatieve energiebronnen en waterzuivering.
Tekst en foto’s: Pieternel van Velden en Vidiphoto.
