De Belgische slateler Nico Goossens bouwde in Sint-Katelijne-Waver een succesvol teeltbedrijf op. De teelt staat er op goten. Na 1 ha in 2016, volgde in 2021 een uitbreiding van 2 ha. Automatisering speelt een centrale rol op het bedrijf, dat rechtstreeks levert aan de retail.
Tricolor staat er op de nummerplaat van de vrachtwagen aan de laadkade bij slateeltbedrijf Goni in Sint-Katelijne-Waver, een gemeente in België waar ook ‘s lands grootste groente- en fruitveiling BelOrta is gevestigd. Toch heeft Goni weinig te maken met de veiling: “Wij leveren rechtstreeks aan de retail”, vertelt eigenaar Nico Goossens. De naam van zijn bedrijf is samengesteld uit zijn initialen in omgekeerde volgorde.
Van vollegrond naar kasteelt
De ouders van Goossens teelden sla in de grond. “De grondteelt werd steeds moeilijker. Steeds meer bestrijdingsmiddelen verdwijnen van de markt, terwijl het ook steeds moeilijker is om werknemers te vinden”, vertelt hij. Uiteindelijk kwam hij uit op de hydroteelt.
In 2016 bouwde hij een kas van 1 ha. Om de retail in voldoende mate te kunnen bevoorraden, opende hij ook een handelsbedrijf, waarmee hij sla bij andere telers inkoopt. Sla, die vervolgens rechtstreeks van teler naar retailer gaat. Nadat de zaken vervolgens snel groeiden, kocht hij in 2018 tuinkersteler Witters uit Rumst erbij.
In 2020 werd gestart met de bouw van een nieuwe kas met het plan om de tuinkersteelt naar het moederbedrijf te halen. “Maar toen sloeg corona in en zakte de vraag van de horeca als een kaartenhuis in elkaar”, vertelt Goossen die een jaar later de energiecrisis over zich heen kreeg. “Beide voorvallen hebben ons doen besluiten om ook goten te plaatsen in de nieuwe kas en sla te gaan telen. Dit is het eerste jaar dat de kas met sla en een klein compartiment tuinkers gevuld is.”
Automatisering centraal
De jonge ondernemer viel op door de succesvolle uitbreiding van zijn bedrijf en werd in 2022 uitgeroepen tot ‘jonge ondernemer van het jaar’ in de provincie Antwerpen. “Het is een teamprestatie. Zonder ons personeel zouden we dit niet kunnen doen”, reageert de ondernemer bescheiden op de prijs. Hij werkt met een handvol vertrouwelingen, onder wie Julie Dox, onder andere verantwoordelijk voor de verpakkingsafdeling. Met haar lopen we door de sterke geautomatiseerde kas.
De afdeling met jonge planten, die één tralie bevat, staat in de nieuwe kas grenzend aan de ‘oude’ kas. Een robot plaatst de aangekochte plantjes in trays en schuift deze op hun plaats. Een computer onthoudt de locatie van de planten. Deze gegevens worden later gebruikt door de automatische spuitboom, die vakken van 5×6 meter op maat, naar behoefte van de planten, kan voorzien van water en meststoffen.
Oog van de teler
Na enkele groeidagen worden de jonge planten van tray naar goot verplaatst door een robot. Vervolgens worden de goten over de transportband naar hun bestemming gebracht totdat de planten oogstrijp zijn. Staande bij de robot wijst Dox naar de groene en rode eikenbladslaplanten. “Die zijn te klein en te vroeg van trays overgezet naar goten, maar dat is het gevolg als je meer verkoopt dan verwacht. De lege plaatsen moeten opnieuw opgevuld worden.”
Ondanks de grote mate van automatisering − ook het stapelen van trays met geoogste slaplanten gebeurt door een robot − blijft de hand van de teler cruciaal. En die van de verkoper. Goossens: “Als we zien dat de groei snel gaat, moeten we anticiperen en zorgen dat we meer sla verkocht krijgen. Het is een constante afstemming tussen productie en afzet.”
Automatisering stond vanaf het begin centraal in de plannen van het bedrijf, vertelt de ondernemer. “Daardoor is het op ons bedrijf ook niet mogelijk om te zeggen dat automatisering ten koste gaat van werkgelegenheid. Daarnaast zie ik automatisering juist als ondersteunend. Het haalt eentonige, belastende handelingen uit handen van de medewerkers, die zich vervolgens op andere zaken kunnen richten.”
Tuinkers
Ook de teelt van tuinkers, op een areaal van 2.000 m², is vergaand gerobotiseerd. Automatiseerder Lukassen Engineering uit Gendt ontwikkelde voor het bedrijf een kiemkamer. “Na het kiemproces steken de werknemers de gekiemde tuinkers in vierkante doosjes die vervolgens op een andere tafel in kistjes worden gezet. Nadat de hele tafel gevuld is, pakt een robotarm de kistjes op en zet deze op hun plaats. De kistjes worden daarbij 32 hoog opgestapeld. Door in de hoogte te stapelen winnen we veel ruimte”, vertelt Dox. “Het neerzetten en optillen van de kisten gebeurde vroeger met de hand en was erg belastend voor de rug.”
Beschikbaarheid water
Terwijl in de kas nauwelijks een medewerker te vinden is, tillen vijf mensen de volgroeide slaplanten uit de goten en verpakken ze met wortel en al in een plastic zak. De verpakkingsafdeling van Goni is uitgebreider dan bij de gemiddelde Vlaamse slateler die op de veiling afzet. “Wij moeten aan verschillende eisen van veel klanten voldoen”, verklaart Goossens.
De klanten verlangen onder andere een verduurzaming van de verpakking. “Wij zijn daarin nog steeds zoekende”, geeft de 32-jarige Vlaming aan. “We hebben alles al geprobeerd, van papieren verpakking tot een verpakking gebaseerd op maïs, maar we hebben het ei van Columbus nog niet gevonden. Uiteindelijk blijft sla het beste houdbaar in een plastic verpakking, zegt hij. “Als een duurzame verpakking tot gevolg heeft dat je sla eerder weg moet gooien, ben je onderaan de streep minder duurzaam bezig.”
Naar de toekomst ziet de teler vooral uitdagingen op het gebied van watervoorziening. De winters worden natter en de zomers warmer en droger. “Het zal nog meer zaak worden om water in de winter op te slaan. We hebben nu een bassin van 7 miljoen liter, maar een verdubbeling van de capaciteit zou geen overbodige luxe zijn om een constante beschikbaarheid te waarborgen”, vertelt de slateler die 25 miljoen liter water op jaarbasis gebruikt.
Full LED
De overstap van de huidige hybride belichting naar full LED staat ook op het verlanglijstje van Goossens. Daarmee zouden de energiekosten gedrukt kunnen worden en de productie een boost krijgen. “Onze WKK (0,6 MW) heeft onvoldoende vermogen om alles te belichten. Daarom belichten we momenteel ‘s ochtends in de oudere kas en ‘s avonds in de nieuwe afdeling. In geval van full LED zouden we continue kunnen belichten en hebben we meer mogelijkheden.”
Deze investering is nog niet voor dit jaar, geeft de ondernemer vervolgens aan. “Sinds de start van ons bedrijf zijn we sterk gegroeid en is er eigenlijk elk jaar wel iets gebeurd. Van de bouw van nieuwe kassen, tot de overname van een bedrijf, de coronacrisis en de energiecrisis. Het is nu wel eventjes mooi geweest. Dit jaar gaan we consolideren en finetunen wat we gerealiseerd hebben tot dusver. Daarna zien we wel verder”, besluit hij.
Tekst en beeld: Jerom Rozendaal
