Sinds twee jaar werkt Carlo Vonk van paprikateler Rainbow Growers in Middenmeer samen met een softwarebedrijf dat AI-tools ontwikkeld om het telen van paprika’s, tomaten en komkommers eenvoudiger, efficiënter en vooral voorspelbaarder te maken. “Het gaat de teler niet vervangen, maar wel helpen om fouten te voorkomen, waardoor hij een grotere oppervlakte aan kan en meerdere bedrijven kan overzien.”
Carlo Vonk is teeltspecialist bij Rainbow Middenmeer op Agriport A7, verantwoordelijk voor een bedrijf van vier keer 10 ha, gelegen tegenover een datacenter van Microsoft. Er wordt jaarrond rode blokpaprika geteeld met behulp van aardwarmte, biomassa, zonnepanelen en (sinds kort) een e-ketel.
Lotte Adema werkt als productmanager bij Source.ag, waar zij verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van Irrigation Control-software. De oprichters van het Amsterdamse softwarebedrijf willen de wereldvoedselvoorziening verzekeren en de schaalbaarheid van de tuinbouw vergroten met behulp van Artificial Intelligence (AI) en digitalisering. Zij gingen daarom op zoek naar telers die samen software-producten wilden ontwikkelen voor dit doel. Rainbow Growers was een van de eerste telers die daar enthousiast over werd, inmiddels twee jaar geleden.
Digitale hart
Vonk gebruikt sinds maart vorig jaar Source Track, het digitale hart van het paprikabedrijf: “Track leest de klimaatcomputer uit, daar kunnen wij ons hele teeltplan in kwijt. Wij kunnen aangeven wat wij willen bereiken, welke groei en productie we wekelijks willen halen en met welke klimaatinstellingen. De actuele waarden worden getoond in tegels. Bijvoorbeeld: als mijn etmaaltemperatuur 22 graden moet zijn en ook 22 graden is, is de tegel groen. Is de gemeten temperatuur 24 graden dan is die rood. Je hebt drie blokken: één voor klimaat, één voor water en één met alle plantmetingen.”
Voordeel van het werken met tegels is dat het alle metingen inzichtelijk maakt, vervolgt Vonk. “Je kunt ook grafieken over elkaar heen leggen en heel snel bedrijven met elkaar vergelijken. Of een buurman of collega in Australië mee laten kijken.” Onderdeel van het systeem is een plant-app voor gewasregistratie. Nog in ontwikkeling is de software voor automatisch watergeven.
Plantregistratie
De plant-app vervangt het handmatig registreren van gewasdata, al wordt dat bij Rainbow Growers er nog steeds naast gedaan. Vonk registreert wekelijks de ontwikkeling van veertig planten per afdeling. Elke plant heeft drie stengels, dus in totaal 120 stengels. Zaken als het aantal bloemen, de zetting, de plantgroei en plantbelasting worden digitaal vastgelegd met behulp van een iPad.
Volgens de teeltspecialist laat de app minder ruimte over voor eigen interpretatie dan bij handmatige registratie, waardoor de datakwaliteit verbetert: “Bij handmatige registratie twijfel je meer: tel ik dit nou wel of niet. De app is zo gebouwd dat je alleen maar kunt invoeren: dit is een bloem, die is gezet, dat is een vrucht en dat een rode paprika. Het werkt gewoon met plaatjes, dus iedereen kan het.”
Adema vult aan: “We zijn deze app gaan ontwikkelen omdat we zagen dat de plantdata niet accuraat genoeg waren voor het doen van oogstprognoses. Het digitaal registreren van plantmetingen levert ook een tijdsbesparing op. Het registreren is eenvoudiger gemaakt, met minder ruimte voor fouten, waardoor ook teeltassistenten of medewerkers het kunnen doen. We zien met deze app dus vooral een betere datakwaliteit en tijdsbesparing voor het doen van goede plantmetingen.”
Autonoom watergeven
Watergeven gebeurt het grootste deel van het seizoen (80%) autonoom, met behulp van Irrigation Control. Adema: “We zijn vorig jaar begonnen met het verzamelen van data voor klimaatsturing en irrigatie: via de meetboxen, sensoren in de mat en de klimaatcomputer. We meten in de steenwolmatten het vochtgehalte, de drain en de drip. Als je die data combineert kun je die sensoren ook kalibreren en interpretabel maken. Met behulp van AI kunnen we zeggen: welke data zien er als verwacht uit en welke zien er niet goed uit. Als er bijvoorbeeld wortels om een sensor groeien kan de software zeggen: die meting klopt niet meer en laten we die meting weg. Wat we ook doen is heel veel data cleaning en de leesbaarheid verbeteren. Nu zie je vaak bij klimaatcomputers dat er rauwe metingen binnenkomen, die je als mens moet interpreteren. Wij proberen met onze software die data ook meer leesbaar en bruikbaar te maken.”
Vonk vindt de resultaten tot nu toe ‘best wel goed’. “Wij kijken normaal gesproken achteraf, de dag erna, of het watergeven wel goed is gegaan. En sturen dan een beetje bij. Dan ben je eigenlijk te laat, maar daar redden we ons in het verleden wel mee. We hebben nu matmeters, waarmee je kunt zien hoeveel vocht er precies in een steenwolmat zit. Nu kunnen we voor iedere gietbeurt instellen hoeveel een mat moet interen voordat je een nieuwe beurt geeft. Die mogelijkheid hadden wij hiervoor niet.”
Oogstprognoses
Accurate plantregistratie vormt de basis voor goede oogstprognoses, wat nog in de pijplijn zit. Vonk: “Dat is voor ons ontzettend belangrijk: hoeveel oogst krijgen we over vijf of zes weken. Maar dat valt tot nu toe niet mee. Wij telen voor 70 procent op contract, voor de rest zijn we afhankelijk van dag- en weekprijzen. Voor contractteelt wil je een zo vlak mogelijk plaatje zien. Maar als je de oogst goed kunt voorspellen, kan onze verkoop daarop inspelen. Doe je dat niet, dan kun je de markt ontwrichten, met andere prijzen tot gevolg. De markt zit niet te wachten op te veel of te weinig paprika’s.”
Op dit moment is het model dat het bedrijf heeft ontwikkeld nog niet accuraat genoeg om betrouwbare oogstprognoses te leveren, erkent Adema, door het ontbreken van voldoende historische en consistente plantregistratiedata. De eerste versie wordt begin volgend jaar gelanceerd en zal zich richten op het voorspellen van de oogst tot acht weken vooruit.
Minder fouten
De softwareontwikkelaar werkt met een SaaS-model, oftewel kostprijs per m². Vonk vindt het nog te vroeg om te zeggen hoeveel hij denkt te kunnen besparen, omdat het product nog in een ontwikkelingsfase zit. “Ik verwacht wel meer oogstzekerheid, je kunt sneller alle fouten eruit halen. Daardoor kom je gemiddeld verder. Dat moet zich uiteindelijk wel gaan vertalen in betere cijfers. Dankzij het softwaresysteem kunnen we nu al onze bedrijven snel met elkaar vergelijken. Dat zie ik als een groot voordeel.”
Binnenkort worden alle vestigingen van Rainbow voorzien van de nieuwste Hoogendoorn-computers, zodat die – met betrekking tot irrigatie – ook autonoom zijn aan te sturen.
Op de langere termijn verwacht de teeltmanager dat hij grotere oppervlakten aankan en meer bedrijven kan overzien. “Het is ook leuker voor de nieuwe generatie telers. Vakmensen zijn absoluut niet overbodig. Dat kan ook niet, omdat er constant veranderingen zullen blijven. Ik vind wel dat er veel meer sensoren moeten komen om dit project te laten slagen. Het controlerend oog van de vakman blijft voorlopig nodig, maar ik denk dat er over tien jaar zoveel metingen gedaan zullen worden dat een computermodel kan zien: heeft de plant het naar zijn zin of niet.”
Tekst en beeld: Mario Bentvelsen
