Om de inzet van gewasbeschermingsmiddelen te reduceren en de virusdruk te verlagen, investeerde komkommerteler Gerben Alaerds vorig jaar in insectengaas. Nu, bijna anderhalf jaar later, kan hij stellen dat de gestelde doelen zijn bereikt: grotere, vliegende insecten zijn nauwelijks nog een probleem en de CABY-virusdruk is flink verlaagd. Daarnaast is het kasklimaat volgens de teler nagenoeg vergelijkbaar met voorheen; hij ervaart nauwelijks teelttechnische nadelen.
Gerben Alaerds zoekt liever niet de publiciteit, geeft hij meteen bij het begin van het gesprek aan. “Ik sta liever niet te veel in de spotlights”, zegt de teler. “Maar dit keer maak ik een uitzondering, vanwege mijn positieve ervaringen met insectengaas.”
Het bedrijf van de ondernemer, Alaerds Allegro, is gesitueerd in het Noord-Limburgse Hegelsom. Hier begonnen zijn opa en oma in de vorige eeuw een gemengd bedrijf, later startten zijn ouders met de teelt van gewassen onder de glas. Vanaf de jaren tachtig kwam de focus te liggen op komkommer. “Ik kwam in 1991 in het bedrijf en nam dit in 2000 over. In 1991 telde het bedrijf nog 1,3 hectare, inmiddels zijn we doorgegroeid naar 7,4 hectare. En dat is ook de limiet voor deze locatie; we zitten hier namelijk ingeklemd tussen bebouwing.”
De komkommerteler plant drie teelten per jaar en belicht niet. “We telen dus op de traditionele manier. De afzet van onze komkommers loopt via telerscoöperatie Kompany.”
Productiederving door CABY
Alaerds oriënteerde zich zo’n drie jaar geleden al op de mogelijkheden voor het installeren van insectengaas. In eerste instantie vooral om de inzet van gewasbeschermingsmiddelen tegen grotere, vliegende insecten terug te dringen. “Ik moest altijd behoorlijk wat middelen inzetten tegen luizen, rupsen en wittevlieg; dat wilde ik niet meer. En de maatschappij accepteert dat op termijn ook niet meer, alle signalen wijzen richting een chemievrije teelt. Door de inzet van gaas hoopte ik deze insecten buiten te houden en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen flink te kunnen terugdringen.”
Uiteindelijk trokken problemen met het Cucurbit Aphid-Borne Yellow (CABY)-virus de teler definitief over de streep. “Twee jaar geleden ontstonden hier in de regio forse problemen door dit virus, dat vooral via luizen de kas binnenkomt. Ook wij hadden flink wat productiederving door CABY. Dat deed me definitief besluiten om te investeren in insectengaas, om zo luizen en vogels – die ook virussen kunnen meenemen – buiten te houden.”
Keuze voor insectengaasfilter
Het gaas werd in het voorjaar van 2022 geïnstalleerd bij Alaerds. De teler koos voor het insectengaasfilter van SchermNed. “De keuze viel om diverse redenen op dit systeem”, geeft hij aan. “Zo is dit systeem relatief licht, waardoor ik de luchtingsstangen en motoren niet hoefde te vergroten en verzwaren. Dit zou immers een extra investering met zich meebrengen.”
Daarnaast was ook de prijs een reden dat de teler investeerde in het insectengaasfilter. “Dit systeem is niet goedkoop, maar wel goedkoper dan andere gaassystemen. Daarbij vond ik het heel belangrijk dat er niets veranderde aan de buitenkant van de kas, wat bij sommige systemen wel het geval is. Bij het insectengaasfilter is dit niet aan de orde: het gaas hangt volledig aan de binnenkant van het dek, in een filtervorm in het luchtraam. Hierdoor is geen sprake van belemmeringen bij het luchten: zodra ik het raam open, wordt de lucht ‘geschept’. Ik hoef de luchtramen hierdoor minder ver open te zetten dan bij systemen waarbij wel sprake is van veranderingen aan de buitenkant van de kas.”
Nauwelijks nadelen
Alaerds zegt nauwelijks anders te zijn gaan telen of beduidend meer te zijn gaan luchten dan voorheen; iets wat hij vooraf wel had verwacht. “Misschien dat ik wel net iets sneller en verder lucht dan eerst, maar dat is te overzien. Daarbij is er door het gaas iets minder trek in de kas, waardoor je aan de windkant wel iets makkelijker kan luchten. Maar per saldo zijn we niet echt anders gaan telen door het insectengaasfilter.”
Hij ervaart ook geen verlies aan ventilatiecapaciteit, daarbij is het klimaat in de zomermaanden goed onder controle te houden. “De temperatuur loopt niet te hoog op. En doordat er minder trek is in de kas, kunnen we het vochtgehalte beter op niveau houden. Kortom: ik ervaar nauwelijks teelttechnische nadelen, het kasklimaat is vergelijkbaar met voorheen. En er zal waarschijnlijk wel sprake zijn van enig lichtverlies, maar daar merk ik in de teelt weinig van.”
Minder insecten en virusdruk
De hamvraag is natuurlijk of het gaas helpt om de inzet van gewasbeschermingsmiddelen en de virusdruk te verlagen. “Absoluut”, zegt Alaerds. “Er komen duidelijk minder insecten in de kas, waardoor ik ook minder gewasbescherming hiertegen hoef in te zetten. Zo heb ik afgelopen seizoen geen bestrijding tegen rupsen uitgevoerd en fors minder chemisch ingegrepen tegen wittevlieg en luis. Het is niet zo dat er helemaal niets meer binnenkomt aan insecten, er zit altijd wel ergens een gaatje of een kiertje, maar het is wel fors minder dan voorheen. Trips kan nog wel door het gaas heen – we kozen namelijk voor mazen van 0,27 bij 0,77 mm – maar daar hebben we sowieso weinig problemen mee. En er komt nog wel wat spint binnen, maar dat is nu makkelijker onder controle te houden met de biologie die we inzetten.”
De teler geeft daarnaast aan dat de CABY-virusdruk fors omlaag is gegaan, doordat het gaas luizen en vogels buitenhoudt. Vorig jaar zag hij nog wel enkele aangetaste planten, dit jaar nog geen enkele. “Wel hebben we dit jaar weer wat meer last van het komkommerbontvirus. Maar daartegen kun je je ook niet wapenen met het gaas, aangezien het nog onduidelijk en ongrijpbaar is hoe dit virus precies binnenkomt.”
Snel terugverdiend
Al met al heeft Alaerds nog geen moment spijt gehad van het besluit om te investeren in insectengaas. “Het was zonder meer een goede keuze. Ik had dit eigenlijk veel eerder moeten doen. Ik durf er geen getallen aan te hangen, maar als ik kijk wat een CABY-aantasting kost, is de investering in gaas snel terugverdiend. Ik durf te stellen dat de hedendaagse komkommerteelt niet meer zonder insectengaas kan. En het gaas is ook een must om als komkommertelers verder terug te kunnen in middelen-inzet.”
Schoonmaken
Tot slot: kent het gaas ook nadelen? De teler geeft aan dat er wel wat vervuiling in het gaas blijft hangen. “Maar wanneer je wat extra lucht, gaat dat er snel uit. We hoeven niet met de bladblazer aan de gang. Daarnaast moet je het gaas één keer per jaar schoonmaken, dat kost tijd. Maar het gaat wel relatief eenvoudig; we spuiten de netten gewoon uit met een hogedrukreiniger.”
Een nadeel is volgens de teler wel dat het bij glasbreuk iets lastiger is om een ruit te vervangen. “Maar dat is bij alle gaassystemen het geval. En wanneer het regent en de ramen openstaan, verzamelen de druppels zich op het onderste punt van het gaas. Hierdoor ontstaan druppelplekken op het gewas, wat eerder kan leiden tot schimmelinfecties zoals valse meeldauw. Maar per saldo wegen de nadelen niet op tegen de voordelen.”
Tekst en beeld: Ank van Lier
