In de fruitteelt kennen ze de techniek al: elektrostatisch spuiten. Nu is de glastuinbouw aan de beurt. Er lopen inmiddels diverse projecten en aanvragen voor dit ‘nieuwe’ spuitsysteem. Het oogt interessant. Door spuitvloeistof elektrisch te laden, ontstaat een betere hechting aan het blad en kan met minder middel eenzelfde resultaat worden geboekt. De techniek voldoet in verschillende gewassen. Na goede ervaringen in roos, gebruikt Ruud Olij van Olij Trading het spuitsysteem nu ook in framboos.
De cijfers liegen er niet om. Door elektrostatisch te spuiten, zou de teler 50% middel, 80% water en 60% tijd besparen. De werking ontstaat door verschillende technieken te combineren in één apparaat. De X-bust is een ULV-systeem (Ultra Low Volume), ondersteund door een elektrostaat en een ventilator. Dick Scholtus van leverancier KWH Holland: “Anders dan bij het conventionele recht toe recht aan spuiten, verspreidt dit systeem het gewasbeschermingsmiddel in een fijne, elektrostatisch geladen waas; kleine druppeltjes die worden vastgehouden in twee contra-roterende luchtlagen, totdat ze zich hechten aan het gewas.”
Gunstige MRL
Scholtus, vooral werkzaam in de hardfruitsector, krijgt steeds vaker aanvragen vanuit de sierteelt- en glasgroentehoek. “Logisch, ook hier hebben ondernemers te maken met strenge eisen vanuit de milieuwetgeving en retail.” Onlangs leverde hij een X-bust aan Solyco in Bleiswijk. De tomatentelers wilden hun gebruik van gewasbeschermingsmiddelen terugdringen. “Als je ongeveer 1.500 liter per ha spuit, waarvan een groot deel bovendien in de paden terecht komt, dan ben je als teler niet blij. Zeker niet wanneer dat middel ook nog eens je nauwkeurig opgebouwde biologie verstoort.
Scholtus adviseerde de telers daarom over te stappen op elektrostatisch spuiten. “Door de betere verdeling en hechting kunnen ze uit met veel minder vloeistof en dus gunstigere MRL’s en minder grondwatervervuiling. In tomaat is het tevens zo dat het vele spuitmiddel ingedroogde zwaveldruppels op de vruchten kan veroorzaken, met afkeur tot gevolg.”
Beter spuitbeeld
Op dit moment wordt het spuitsysteem nog beproefd door de tomatentelers, over hun ervaringen praten ze nog niet. Wel laat onderzoek door Wageningen University & Research businessunit Glastuinbouw zien dat de techniek in tomaat veel potentie heeft. Testresultaten tonen aan dat reductie van het middelengebruik (chemisch en biologisch) mogelijk is tot 280 liter per ha. Het spuitbeeld is zowel boven als onder het blad homogeen en de druppelintentie ligt rond 70 druppels/cm². Tevens blijkt er door de gerichte luchtondersteuning geen spuitmiddel op de grond of in een andere rij terecht te komen.
Exact deze kenmerken deed teler Ruud Olij in 2016 besluiten tot aanschaf van zo’n apparaat voor zijn rozenbedrijf in De Kwakel. “We waren op zoek naar een alternatief spuitsysteem tegen schimmels en insecten. Precies ten tijde dat ons bedrijf toetrad tot Dümmen Orange stapten we over op elektrostatisch spuiten. In no-time verbruikten we nog slechts 50 liter per hectare, een flinke reductie. Het was vooral leuk om te zien hoe die reductie ook direct op de werkvloer werd opgemerkt. Van een sceptisch ‘dat kan helemaal niet’ naar een ‘verdraaid, het werkt echt’.”
Tomaat, roos en framboos
Zoals bekend van Olij, zit de teler bepaald niet stil. In 2016 kocht Olij Trading aan diezelfde Achterweg in de Kwakel een frambozenbedrijf van 1,8 ha. “In het najaar plukken we de vruchten en in het voorjaar worden de moederplanten gestekt. Een mooi, maar fragiel product waarbij succes mede afhankelijk is van een goede gewasbescherming. Gezien de goede ervaring met elektrostatisch spuiten in roos, lag aanschaf van zo’n systeem ook hier voor de hand. We hebben KWH een karretje op accu’s laten maken waarop ze het systeem konden installeren.”
Binnenkort moet het systeem weer vol aan de bak. Vanaf nu is het bedrijf namelijk druk bezig met stekken en voordat de opgepotte plantjes de kas ingaan, worden ze eerst goed bespoten. “Net als bij roos merken we ook in framboos een reductie van spuitmiddel. We kunnen 10 tot 20 keer minder product gebruiken. Mede daardoor voldoen we zonder problemen aan de MPS-richtlijnen.”
Dun laagje middel
Gevraagd naar de belangrijkste voordelen van het spuitsysteem, antwoordt Olij tweeledig: “Ten eerste is er natuurlijk het feit dat je minder water en gewasbeschermingsmiddel hoeft te gebruiken. Ten tweede merken we dat het systeem een veel grotere bladmassa bereikt. De gecombineerde technieken creëren een mooie werveling waardoor de druppels veel dieper in het gewas doordringen. Normaal gesproken spuit je van boven naar beneden en vaak wordt daardoor alleen de bovenkant van het blad goed behandeld. Nu raak je gewoon meer gewas en heb je dus meer profijt van de behandeling.”
Volgens Scholtus speelt de geladenheid van de vloeistof daarbij een belangrijke rol. “Door toepassing van elektrostatische lading stoten de druppels elkaar af en daarmee vermijd je druppeltrekking. Er ontstaat een ultrafijne nevel die de hele plant met een heel dun laagje middel bedekt. Daarmee is het zogenaamde ‘wassen’ van de planten verleden tijd.”
En wie weet kan dat laagje middel nog wel dunner, meldt de ontwikkelaar van het systeem. Dat heeft met psychologie te maken. De gebruiker wil nu eenmaal zien dat het middel daadwerkelijk is aangebracht. Gebruik je minder, dan wordt de laag zo dun dat je het niet meer kunt zien. Voor wat betreft de effectiviteit maakt dat niet uit en kan het, inderdaad, vaak minder zijn.
Inspelen op strengere regelgeving
Minder is goed, stellen Scholtus en Olij unaniem. Scholtus: “Minder middel betekent minder kosten, minder afvalwater dat je moet zuiveren en minder residu op je product. Wat dat betreft kan de glastuinbouw nog wat leren van de fruitteelt. Want daar is de wetgeving volgens mij nog strenger. Daarom is het spuitsysteem in eerste instantie daar ontwikkeld. Met de techniek is in hardfruit een driftreductie van maar liefst 99,7% te behalen. Die hoge driftgetallen zijn nu in de richtlijnen opgenomen. Momenteel geldt dat nog niet in de glastuinbouw, maar de wetgever is ook daar al bezig de richtlijnen aan te scherpen.”
De aanschafkosten zijn volgens de leverancier in een kleine twee jaar terug te verdienen. En in combinatie met de selectieve doseerunit komt het spuitsysteem in aanmerking voor de Milieu-investeringsaftrek en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen.
Zowel verticaal als horizontaal
Het systeem is een modulair gebouwde machine die uit verschillende onderdelen bestaat. Het geheel is eenvoudig samen te stellen en af te stemmen op alle soorten gewassen. Op planten, maar ook bij paprika’s, komkommers, aardbeien en tomaten. Doordat het apparaat zowel verticaal als horizontaal te gebruiken is, zijn smalle doorgangen in kassen geen probleem.
Tekst: Jojanneke Rodenburg, beeld: LD Photography
