Algemeen is bekend dat het natrium-cijfer in het wortelmilieu niet te hoog mag oplopen, omdat het groeibelemmerend werkt. Maar hoe mag het dan wel zijn? Allereerst is het zo dat gewassen niet veel Na opnemen. De opnameconcentraties zijn normaal gesproken erg laag en zijn slechts enkele tienden van mmol/l. Het is de reden dat de hoeveelheid natrium in het uitgangswater laag moet zijn; immers bij waarden hoger dan de opnameconcentratie vindt ophoping plaats in het wortelmilieu.
Bij hogere natriumgehalten in het wortelmilieu neemt de opnameconcentratie wel toe. Het blijft echter laag, zo rond de 1 mmol/l en het is de vraag of dat wenselijk is. Het verschilt tussen gewassen; paprika neemt weinig natrium op en is daarmee gevoeliger voor hogere natriumwaarden in het wortelmilieu dan tomaat. In gewasanalyses kom je natrium bij tomaat dus wel tegen; bij paprika nauwelijks.
Voor regeling van waterbalans
Gewassen die natrium opnemen gebruiken het voor de regeling van de waterbalans van de plant (osmotische regulatie). Het kan dan kalium vervangen. Er zijn gewassen die daar zelfs beter van groeien, zoals suikerbieten, en het opslaan in de knol. Radijs is ook zo’n gewas. Natrium in het gewas heeft verder geen functie, terwijl kalium dat wel heeft, onder andere enzymmatige functies bij de omzettingen van suikers naar zetmeel.
Minder zoutgevoelig
Gewassen die natrium opnemen zijn minder zoutgevoelig en kunnen hogere natriumwaarden in het wortelmilieu accepteren. Waarden die best hoger mogen liggen. Voor tomaat is een 15 mmol/l zeker te doen. De verhouding met andere elementen moet dan wel op orde blijven. Bij lage kaliumwaarden gaat natrium het kalium vervangen. Dat lijkt me ongewenst, omdat daarmee de capaciteit van enzymatische functies achteruit gaat, zoals het omzetten van suikers naar zetmeel, eiwitvorming, de fotosynthese en CO2 binding.
Tekst: Geerten van der Lugt, Adviseur gewas, water en plantenvoeding
