Is een gewas nu wel of niet weerbaar tegen bepaalde ziekten als je producten hebt toegepast die de weerstand kunnen verhogen? Dan is het wel belangrijk om een controlebehandeling mee te nemen, zodat je ook vast kunt stellen of er een effect is. Ziektetesten hoef je niet per se in de kas te doen. Je kunt ook losse blaadjes en stengelstukjes in een petrischaal infecteren.
In mijn teeltadviezen probeer ik praktische handvatten te geven aan tuinders, adviseurs, toeleveranciers en producenten voor het verbeteren van plantweerbaarheid in een snel veranderend landschap naar een groenere gewasbescherming. Daarbij richt ik me niet alleen op metingen als er (onverwachts) een ziekte aanwezig is, maar ook op metingen aan een gezonde plant. Om vervolgens meer zicht te krijgen wanneer een gewas uit balans raakt en gevoeliger wordt voor ziekten en plagen. Metingen aan de plant zelf kunnen ook helpen om nog beter de effecten van allerlei producten en maatregelen op de weerbaarheid tegen ziekten te testen.
Ziektetesten met eigen plantmateriaal los van de plant
Om testen met eigen plantmateriaal te doen is het niet nodig om de planten in de kas zelf te infecteren. Het risico van verspreiding vanuit een lokale infectie blijft dan aanwezig. In het geval van ziekteverwekkers die bladeren kunnen aantasten, zoals meeldauw, Botrytis of Phytophthora kunnen testen met losse bladeren of stengelstukjes ook al goed werken om de snelheid van het ziekteverloop te volgen.
Als het bladmateriaal voldoende vochtig blijft, is de ziektetest meestal binnen veertien dagen af te ronden. Blaadjes zijn te plaatsen in een petrischaal of in een afgesloten doos, zodat het microklimaat voldoende vochtig blijft. Als de ziekteverwekker van nature aanwezig is, dan zullen de sporen in vochtige omstandigheden vanzelf gaan kiemen of ze kunnen via een sporenoplossing alsnog worden toegevoegd als de ziekteontwikkeling traag verloopt.
Er wordt weleens getwijfeld of een blad dat verwijderd wordt van de plant, nog wel dezelfde weerbaarheid laat zien dan wanneer deze aan de plant zit. Het klopt dat een afgesneden blad geen nieuwe aanvoer meer krijgt van voedingsstoffen en dat hierdoor het infectieproces sneller verloopt. Als het gaat om het testen van biostimulanten die vooral de afweer van een plant versterken, dan zal dit effect echter nog steeds goed meetbaar zijn. Het is wel aan te raden om na te vragen wat het werkingsmechanisme is van het product, om de werking goed te kunnen testen onder de juiste condities.
Investeer in een controlebehandeling
Er is veel interesse in producten die specifiek de weerstand kunnen verhogen, maar niet altijd wordt er een behandeling meegenomen zonder toevoeging van het product, de zogenaamde controlebehandeling. Hierdoor is het achteraf lastiger om het effect te beoordelen. Bij producten die via de druppelaar worden toegediend, is het soms ook lastig omdat er dan aparte kraanvakken nodig zijn. Bij producten die als gewasbehandeling worden toegediend vergen extra behandelingen meer tijd en aandacht.
Met een controlebehandeling, waarbij alle andere factoren gelijk worden gehouden, is het eenvoudiger om individuele effecten van producten te beoordelen en op basis daarvan betrouwbare keuzes te maken. Om meer inzicht te krijgen in de weerbaarheid van je eigen gewas, is het zeker zinvol om hier nu in te investeren.
Onafhankelijke test
In een kas is het niet altijd met zekerheid vast te stellen of het wegblijven van een ziekte te maken heeft met de weerstand van het gewas of met de klimaatcondities in de kas of in het gewas. Een onafhankelijke test die je ontwikkelt binnen je eigen bedrijf kan hier meer zekerheid over geven. Hiermee kun je voor jouw bedrijf doordachte keuzes maken welke laag-risico producten bij je gewas en teeltsysteem passen en de investering waard zijn.
Tekst: Jantineke Hofland-Zijlstra
