Lage prijzen en hoge financiële lasten zijn een lastige combinatie. Het maakte dat bij Zwethco, minigerberabedrijf in Honselersdijk, ruim een jaar geleden het roer om ging. De broers Ronald en Erik van der Lans waren gewend om alles zelf op te lossen, maar dit konden ze niet alleen. Met hulp van buitenaf is de structuur aangepast en het bedrijf opnieuw winstgevend gemaakt. “Ik ga iedere dag weer met plezier naar mijn werk. De ambitie is terug.”
Op het eerste oog is er weinig veranderd op de 3,2 ha grote germinikwekerij van de broers Van der Lans, trotse leden van telersvereniging Colours of Nature. Toch vond er het afgelopen jaar een stille revolutie plaats, vertellen de broers en hun adviseur Marcel van der Zwan van Triple Group.
De aanleiding voor deze ommekeer was de financiële positie waarin het teeltbedrijf verkeerde. Al sinds 2000 draaien Ronald en Erik mee in het bedrijf, dat hun vader en oom in 1985 in Honselersdijk startten. Net voor de crisis, in 2007, namen zij de onderneming over. “De overname vond plaats in een dure tijd. Dat zorgde voor een hoge kostprijs. Teelttechnisch hadden we daarna een paar tegenvallers. En toen in 2008 de crisis uitbrak, gingen de prijzen zeker niet vooruit. We konden te weinig investeren om het bedrijf te vernieuwen. Dan loopt het hard van je af”, vertelt Erik van der Lans.
Spanning
Jarenlang stopten zij er alle energie in om het tij te keren. Ronald van der Lans: “We deden heel veel zelf om de kosten laag te houden. Ook de administratie en andere bijzaken. Maar je laat dan juist dingen liggen of doet ze niet goed genoeg. Natuurlijk gaf dat spanning, maar we wilden er zeker niet mee stoppen.”
Toen de installaties moesten worden vernieuwd, was daar echter geen financiële ruimte voor. Zowel de bank als de telersvereniging raadden de broers toen aan om extern advies in te winnen. Marcel van der Zwan kwam hiervoor in beeld, omdat hij eveneens bij Colours of Nature adviseur is. “We vinden het belangrijk dat hij snapt hoe een tuinbouwbedrijf in elkaar steekt”, vertelt Ronald.
Stip op de horizon
De bedrijfsadviseur maakte de balans op en zocht naar oplossingen. Hij stuurde aan op de betrokkenheid van vader Ton van der Lans. Dat was een optie die de broers zelf niet hadden bedacht. Ronald: “Dat is natuurlijk niet wat je wil. Toch zagen we al snel de stip op de horizon. Het betekende dat we onze positie binnen Colours of Nature konden behouden.”
Van der Zwan geeft aan dat deze stap niet zonder voorwaarden was. “De eis van Ton was wel dat het bedrijf op een andere manier moest gaan draaien. Dat betekende duidelijke doelstellingen, een goed stappenplan en een strakke administratie.”
Ronald, Erik, Ton en Marcel gingen met zijn vieren om tafel om de taken te herverdelen. Van der Zwan: “Ronald hield zeven bordjes in de lucht en daar moesten er drie of vier af. Daarom hebben we gezegd: voor de administratie nemen we iemand aan. We hebben een dame met de juiste kwaliteiten aangetrokken. Zij houdt alles keurig bij. Alle papieren zijn direct te vinden.” Ronald is nu alleen verantwoordelijk voor de teelt, onderhoud en installaties. Erik is het aanspreekpunt voor Colours of Nature, regelt het personeel en zorgt dat alles kwalitatief goed de deur uitgaat.
Oprichting van een STAK
De structuur van de organisatie werd een andere. Een Stichting Administratie Kantoor (STAK) werd opgericht, dat als adviesorgaan en coach fungeert. Bestuursleden zijn Ton van der Lans, Marcel van der Zwan en Willem Batist. De laatste is bestuurslid van Colours of Nature, was bij het hele proces betrokken en komt heel regelmatig bij Zwethco langs om mee te denken. “Met de oprichting van deze stichting is de continuïteit van de organisatie goed geregeld. Drie tot vier keer per jaar komen we bij elkaar om de doelstellingen, begroting en investeringen te bewaken,” geeft Van der Zwan aan.
Op het bedrijf zelf vindt er wekelijks overleg plaats tussen de broers en de bedrijfsadviseur. Personeelsmanagement, teeltmanagement, administratie en financiën: alles passeert de revue. “We maken én bewaken zo elke week de doelstellingen”, legt Ronald uit. Bovendien spreekt hij wekelijks in plaats van maandelijks met een teeltadviseur van Floriconsult om grip op de teelt en het kasklimaat te houden.
Grote stappen gezet
De nieuwe structuur en hulp van buitenaf hebben vrucht afgeworpen. De weg omhoog is gevonden. Ronald: “De focus is veel duidelijker. We hebben doelen gesteld voor de productie, kwaliteit en kosten. Daar groeien wij naartoe. Dat lukt niet in een maand of in een jaar, maar we hebben al grote stappen gezet. De productie ligt hoger dan voorheen.”
De veranderingen zorgden verder voor een gestructureerder werkwijze, heldere instructies naar het personeel en een inzichtelijke administratie. Dat maakt het bijsturen makkelijk. Ook het achterstallige onderhoud werd weggewerkt.
Belangrijkste verandering is dat de broers weer plezier in hun werk hebben. De ambitie is terug. Ronald vertelt: “Wij zijn blij met de keuzes die we hebben gemaakt. Triple heeft ons daarbij heel goed begeleid. Het bedrijf heeft nu toekomst. Wij durven de lat hoog te leggen.” Erik vult aan: “Voorheen ging ik soms met tegenzin naar de tuin. Nu is het leuk om naar mijn werk te gaan. Daardoor verbeteren de prestaties ook.”
Sterkere band
Als ze terugkijken op het proces, hebben de broers veel geleerd. Dat het beter is om open te zijn bijvoorbeeld. “Dat het niet goed liep, hielden wij voor onszelf. We deelden dat niet. Je zit in je eigen wereldje en denkt dat je de enige bent. Het is geen schande om hulp te vragen. We dachten dat het alleen maar geld kostte. Maar uiteindelijk levert het heel veel op”, vertelt Erik.
Dat geldt eveneens voor de relatie met Colours of Nature. Dankzij de nieuwe koers is Zwethco weer de kwalitatief betrouwbare organisatie die het binnen de telersvereniging wil zijn. Ook met vader Ton zijn de broers closer dan voorheen. “De band met onze vader is sterker geworden. Hij heeft dit gewild en gekund, maar het was voor hem een spannende tijd. Ik vind het heel knap hoe hij het doet. Net als wij heeft hij er weer schik in”, besluit Ronald van der Lans.
Samenvatting
Minigerberabedriif Zwethco, lid van Colours of Nature, heeft het afgelopen jaar de structuur en werkwijze aangepast. Dat was ingegeven door de financiële positie waarin het bedrijf verkeerde. Met externe hulp heeft het de weg omhoog gevonden.
Tekst: Karin van Hoogstraten. Foto’s: Leo Duijvestijn.
