Mopabloem is gespecialiseerd in het broeien van tulpen op water. Op de containertafels waar voorheen potplanten stonden, staan nu bollen in prikbakken waaruit zich in drie weken tijd tulpenbloemen ontwikkelen. Sandra en Ed Griekspoor kochten vijf jaar geleden een potplantenbedrijf in Rijsenhout en bouwden die om naar een tulpenbroeierij met uitgekiende logistiek en koelcellen om hun bollen zelf te prepareren.
Het bedrijf groeit nog steeds. Op het moment produceren de ondernemers 55 miljoen stuks tulpen en verpakken ze er nog eens 100 miljoen. Al twintig jaar runnen Sandra en haar man Ed samen het bedrijf. Zij startten in 1997 uit het ‘niets’ in Rijnsburg. “Ik werkte als middelbare scholier via een uitzendbureau bij een tulpenbroeier. Daar heb ik mijn man leren kennen. Hij had de bloementeeltopleiding gedaan, zou als hovenier aan het werk gaan, maar zijn liefde lag toch meer bij de bloementeelt. De tulpenbroeier waar wij toen werkten, stopte plotseling. De bollen voor het volgende seizoen waren al ingekocht. We besloten het samen te gaan doen”, blikt Sandra Griekspoor terug.
Een enerverende tijd volgde. “Door schade en schande zijn we wijs geworden. Een bol is een natuurproduct. De voeding in de bol wordt gedurende het teeltseizoen buiten opgeslagen. Wij kunnen er zelf maar weinig aan sturen. Dat geeft ook aan hoe belangrijk het aankopen van goede bollen is.”
Lang vooruitdenken
Het sterke punt van Mopabloem is het klantgericht werken in plaats van de bloemen standaard in bosjes van tien stuks aan te leveren. “Al vanaf het begin richten we ons op supermarktketens. We kunnen het hele seizoen zeven kleuren tulpen van een constante kwaliteit leveren. We produceren én verpakken bloemen in de aantallen per bos, de kleur en in de verpakking waar onze klanten om vragen. Daarin onderscheiden we ons.”
De meeste bollen kopen ze in bij twee Nederlandse bollentelers – Vido Fleur, die ook aandeelhouder is, en Van Bentem Bluefields – om verzekerd te zijn van een constante, goede bolkwaliteit. In de zomer komen de prijsaanvragen voor het volgende seizoen binnen en maken de ondernemers een planning hoe ze hun koelcellen gaan vullen om in het voorjaar wekelijks alle kleuren in voldoende aantallen te kunnen leveren aan hun klanten. Tussen half september en oktober zijn de bestellingen bekend.
Het is een kwestie van lang vooruitdenken. “De bollen die wij hebben besteld bij de bollenteler zijn in oktober 2016 de grond in gegaan en werden in juli 2017 gerooid. Dan komen ze naar ons. Wij geven ze een temperatuurbehandeling. In januari 2018 trekken we de eerste bloemen”, schetst de onderneemster als voorbeeld.
Verbouwing
Het bedrijf groeide vanaf het begin gestaag. Het oorspronkelijke huurbedrijf in Rijnsburg werd te klein en uitbreiding was niet mogelijk. Via een makelaar kwamen ze bij het huidige bedrijf van 4 ha terecht, waarvan 3 ha kasoppervlak. Dat is 3,5 maal zo groot als het eerdere bedrijf. Acht maanden verbouwing volgden en eind 2013 verhuisde het bedrijf naar het nieuwe complex op teeltlocatie PrimA4a nabij Schiphol.
Het was een uitdaging om de kas met containertafels en de schuur van het potplantenbedrijf aan te passen aan de vereisten van de tulpenbroeierij. “We hebben koelcellen laten bouwen, betonvloeren laten storten en het bestaande verwarmings- en containersysteem aangepast. We hebben de containertafels gehouden, maar het interne transportsysteem grotendeels aangepast”, blikt Griekspoor terug.
“Wij gaan voor duurzaamheid. Dat aspect is bij de verbouwing meteen meegenomen. Waterbroei is schoon en milieuvriendelijk. We hebben het gesloten watersysteem zo aangelegd, dat we al het water op één punt kunnen opvangen. Afgelopen zomer hebben we nog een ozoninstallatie aangeschaft, die ook resten van gewasbeschermingsmiddelen kan afbreken, zodat we voldoen aan de verplichtingen.” Het rolcontainersysteem zorgt voor een optimale kasbenutting en daardoor voor een lager gasverbruik. Vanwege de energiebesparing zitten in de zijwanden geïsoleerde panelen.
Koudebehandeling
In de schuur is ruimte gereserveerd voor de koelcellen, voor het planten van de bollen in prikbakken, het bossen en het verpakken van de tulpen. In eerste instantie is er 10.000 m3 koelcelruimte aangelegd, maar was er al rekening gehouden met toekomstige uitbreiding. Vorig jaar zijn er koelcellen bijgebouwd, zodat de totale capaciteit nu 16.000 m3 is.
In de droge koelcellen krijgen de bollen eerst een warmtebehandeling. De bloem binnenin de bol ontwikkelt zich in die tijd. Als de bollen in het goede ontwikkelingsstadium zijn, kan de koudebehandeling starten. “We bootsen in de koelcellen de winter na. De bollen krijgen een koudebehandeling van 12 tot 20 weken. Wanneer de bollen nog ongeveer 2,5 week kou nodig hebben, planten we ze op in prikbakken.”
Het planten gaat deels met een machine, deels met de hand. De plantlijn is gevuld met matjes met gaten erin. Aan de plantlijn passen veertien mensen, die de bollen ondersteboven in de gaten van de matjes leggen. De kist wordt op de matjes met bollen gelegd en aangedrukt, zodat de bollen op de prikkers in de kist geprikt worden. “De kisten met bollen krijgen water en gaan na het planten nog 2,5 week de koelcel in. We planten ongeveer 500.000 tulpenbollen per dag.”
Uitgekiend intern transport
De weg van de tulpenbol ná de koelcel begint rechts in de schuur. Een energiek bewegende robot vult de containertafels met de kisten met opgeprikte tulpenbollen, die naar de kas gaan voor het broeiproces. De computergestuurde trein brengt de tafels aan de rechterzijde de kas in. In iedere baan van 300.000 tulpen staat maar één kleur. De tulpen staan gemiddeld drie weken in de kas. In het begin van het seizoen iets langer, later iets korter.
De kas is verdeeld in drie afdelingen. De gemiddelde temperatuur in de twee groeiafdelingen is 15 à 16°C. In de afdeling linksvoor bij de schuur staan de bloemen die oogstklaar zijn. Hier is de temperatuur lager. “We willen maar één keer per dag oogsten. Afhankelijk van de behoefte kunnen we de temperatuur in de laatste afdeling iets verhogen of verlagen.”
Aan de linkerzijde worden de tulpen computergestuurd vanuit de kas naar de schuur vervoerd. Bijzonder is dat de rolcontainers gelijk aan het begin van de schuur een kwartslag draaien, zodat ze dwars langs de aanvoerlijn van de bosrobots komen te staan.
Bosrobot
Medewerkers oogsten de oogstklare tulpen met bol en al en leggen deze netjes op de oplegband, die naar een van de Bercomex Furora bosrobots gaat. Die robots doen de rest: de bollen afsnijden, de tulpen inhangen in de machine en met behulp van een camera sorteren op lengte en kwaliteit. Daarna worden ze gebost in het gewenste aantal per bos. “We zijn in Rijsenhout met twee bosrobots begonnen en hebben er nu al vier staan.”
Achter de bosrobot worden de bossen automatisch in een hoes verpakt, in een emmer met water gezet en naar de koelcel gebracht. “Per dag kunnen we zo 600.000 stuks tulpen bossen. We mengen bossen van verschillende kleuren in één emmer naar de wens van de klant. We kunnen op bestelling ook verschillende kleuren bloemen in één bos van het gewenste aantal leveren. Daarnaast kunnen we ze in een doos verpakken en op pallets laten vervoeren. ”
Groei
De afzetmarkt groeit hard. “Tulpen zijn een geliefd Hollands product, dat geen last heeft gehad van de crisis. Het is een betaalbaar bosje bloemen, dat consumenten snel als impulsproduct meenemen wanneer ze het bij de uitgang van de supermarkt tegen komen. Wij houden ons aan het ‘gewone’ seizoen van januari tot eind april. Op het moment dat de kerstspullen eruit gaan, komen de tulpen weer op tafel.”
Groei is geen doel voor Mopabloem. Wel pakken ze kansen die zich voordoen. Kort geleden hebben ze het kassencomplex van de buurman (4 ha) erbij gekocht om groei in de toekomst mogelijk te maken. Dit kassencomplex is ongeveer net zo groot als het huidige bedrijf. “Zo’n kans krijg je nooit meer.”
Samenvatting
Mopabloem verhuisde vier jaar geleden naar Rijsenhout. In acht maanden tijd lieten Ed en Sandra Griekspoor het potplantenbedrijf ombouwen tot een moderne tulpenbroeierij met 16.000 m3 koelcel en een intern transportsysteem met rolcontainers voor de prikbakken met tulpen die op water worden gebroeid. In de schuur staan een opplantmachine, een inzetrobot, vier bosrobots, vijf verpakkingslijnen en een dozeninpaklijn om de gewenste orders voor hun klanten, de supermarktketens, afleverklaar te maken.
Tekst en foto’s: Marleen Arkesteijn.
