Vijftig procent besparen op de inzet van CO2 en energie. Dat zijn de doelen van een nieuwe hogedraad komkommerproef, die onlangs van start ging. Dit moet worden gerealiseerd door de ramen zoveel mogelijk gesloten te houden en optimaal gebruik te maken van de aanwezige schermen. De uitdaging hierbij is om ervoor te zorgen dat de temperatuur en de aanmaak van assimilaten in balans blijven.
Het project ‘Besparing op energie en CO2 door te sturen op de ratio temperatuur en assimilatie (RTA)’ komt volgens Maarten Vliex onder meer voort uit het feit dat de prijs voor vloeibare CO2 afgelopen jaar fors steeg. Dit doordat industrie, maar ook telers, hun gasketel minder inzetten. “Daarnaast komt volledig elektrisch telen steeds meer in beeld, als gevolg van de verduurzamingstrend”, zegt Vliex, directeur van Botany in Horst. Dit onderzoekscentrum is, samen met Plant Lighting, verantwoordelijk voor de uitvoering van het project. “Dat heeft logischerwijs ook gevolgen voor de beschikbaarheid van CO2. Deze zal op lange termijn waarschijnlijk schaarser worden. Ondernemers willen hierop anticiperen.
Dat resulteerde uiteindelijk in deze proef, die op 21 april van start ging en zo’n twintig weken duurt. De financiering komt van het ministerie van LNV, de gewascoöperatie Komkommer en enkele participerende bedrijven.”
RTA-balans
Besparen op CO2 en energie vormt dus de kern van het project, dat wordt uitgevoerd in een proefkas van 520 m² met meerdere komkommerrassen. Dee Viate vormt hierbij het hoofdras. “Normaliter wordt gekeken naar de RTR; de verhouding tussen temperatuur en instraling. Nu kijken we naar wat de plant met deze instraling doet, hoeveel assimilaten hij aanmaakt. Ofwel: het gaat in dit project om de RTA-balans, de balans tussen temperatuur en aanmaak van assimilaten. Deze balans vormt de sturingstool, waarmee we de inzet van energie en CO2 willen reduceren. Plant Lighting zal hiertoe een speciaal RTA-model voor komkommer ontwikkelen, waarbij meerdere zaken aan elkaar worden gekoppeld en dat een nog beter inzicht geeft in de rekenkundige balans van de plant.”
Zoeken naar optimale balans
Concreet betekent dit dat de ramen in de proefkas zoveel mogelijk gesloten zullen blijven. “Hierdoor zal de temperatuur oplopen. We monitoren hierbij continu of de temperatuur en de assimilatenaanmaak in balans blijven. Er zal hoe dan ook een limiet zijn qua temperatuur; wanneer deze té hoog wordt, kan de plant hier niet meer mee dealen en heeft dat gevolgen voor de assimilatenaanmaak. Het is in deze proef vooral zoeken naar waar deze grens ligt, naar de optimale balans tussen temperatuur en assimilatenaanmaak. En op die manier zoeken we dus ook de grenzen op qua CO2-inzet.”
Vliex geeft aan dat sowieso zal moeten worden bijgestuurd wanneer de temperatuur dusdanig oploopt dat de situatie niet meer werkbaar is voor medewerkers. “We gaan dus weliswaar grenzen opzoeken, maar personeel en plant zijn hierbij bepalend.”
Schermstrategie
De geschetste aanpak moet ook zorgen voor een energiebesparing. “Daarnaast is de schermstrategie hierbij heel belangrijk. We willen maximaal gebruikmaken van de instraling van de zon en berekenen continu of het loont om de twee schermen te sluiten en energie in te brengen of niet. De proefkas is overigens niet uitgerust met een ontvochtigingssysteem. Ontvochtigen doen we (indien nodig) door te kieren. Maar vanzelfsprekend zullen we dit tot een minimum beperken, aangezien dat CO2- en energieverlies oplevert.”
Meer toekomstbestendige teelt
Vliex erkent dat de gestelde doelen ambitieus zijn. “Vooral het in balans houden van temperatuur en assimilatenaanpak wordt een uitdaging. We zullen de temperatuur sowieso niet ongelimiteerd kunnen verhogen. Het is spannend hoe ver we kunnen gaan. Maar we gaan de uitdaging dus wel aan. En als het lukt om die vijftig procent CO2 te besparen, draagt dat absoluut bij aan een meer toekomstbestendige hogedraad komkommerteelt.”
Tekst: Ank van Lier, beeld: Vidiphoto
