Tijdens een paneldiscussie op een energiedag in De Meern kwam afgelopen vrijdag de energietransitie ter sprake, met de politiek als grote afwezige. Ondernemer Leon Ammerlaan van Ammerlaan TGI pleitte voor meer duidelijkheid van de overheid. “Het zijn hele onzekere tijden. Dat geeft bij ons best wel spanning. Ik wil verder uitbreiden met aardwarmte, maar dan wil ik eerst zekerheid krijgen.”
Ammerlaan teelt in Pijnacker op 6 ha potplanten en begon in 2010 met het idee om aardwarmte te gaan gebruiken. Nu maken 28 collega-bedrijven, 543 woningen, een zwembad, een sportcentrum en een school gebruik van hun aardwarmte.
“We kunnen nog uitbreiden in capaciteit, alleen doen we dat momenteel niet. De gasprijs is immers te hoog, waardoor collega’s goedkoper kunnen verwarmen met een WKK, door de koppeling van de SDE-subsidies aan de gasprijs. Dus moeten wij als warmteproducent in prijs zakken. Als er te veel telers voor de WKK kiezen zijn wij genoodzaakt om de aardwarmte uit te zetten en weer op gas over te gaan. Ook is het nog volstrekt onduidelijk hoe de Warmtewet voor ons gaat uitpakken.”
Een rekening van één miljard euro per jaar
De situatie bij Ammerlaan lijkt symptomatisch voor dit kabinet, dat vijandig lijkt te staan tegenover ‘gasintensieve’ sectoren, zo bleek afgelopen januari uit een nieuwjaarsspeech van Gerdine Keijzer Baldé (D66), de hoogste ambtenaar op Economische Zaken en Klimaat, die werd gepubliceerd in economenblad ESB.
Volgens Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland schieten de fiscale maatregelen die door EZK zijn bedacht het doel ver voorbij. “Er is momenteel sprake van WKK-aversie bij de overheid, bij EZK hebben ze er gewoon een hekel aan. De overheid wil minder afhankelijkheid van de WKK. Het tuinbouwtarief gaat er met ingang van 2025 waarschijnlijk af. Maar het doel moet wat ons betreft zijn: CO2-uitstoot beperken. Daarvoor hebben we eerder afgesproken dat we gaan meewerken aan het sectorsysteem.”
Hoe de fiscale maatregelen er uit gaan zien is nog niet bekend, maar wel dat het ons behoorlijk gaat raken, zegt de voorzitter van de telersorganisatie. “De rekening gaat richting de één miljard euro per jaar. Met wat nu bekend is haal je daarmee de sector onderuit. Schrap die fiscale maatregelen. Ga voor het CO2-sectorsysteem, dan gaat de WKK er op termijn vanzelf uit door marktwerking. En wat die SDE-subsidies betreft: daar praten we al sinds januari vorig jaar over op alle overheidsniveaus.”
CO2-sectorsysteem
Ammerlaan ziet het nieuwe (individuele) CO2-sectorsysteem echter als een utdaging: “Het systeem zorgt ervoor dat wij als sector de doelstellingen halen, maar voor ons als bedrijf met geothermie is het wel moeilijk. Wij krijgen geen rechten, omdat wij weinig gas gebruiken, maar we gaan wel een boete betalen als we weer gas moeten gaan gebruiken bij problemen met de bron. Voor een teler met WKK werkt het heel goed, maar niet voor bedrijven die all-electric zijn of met geothermie werken. Eigenlijk moeten we alle energie die wij in de tuinbouw gebruiken eerst berekenen en dan gaan herverdelen. En dan gaan kijken hoeveel CO2 je uitstoot.”
De koploper betaalt nu voor het systeem waar we in zitten, bevestigde Lemstra. Rien Bot, directeur van AgroEnergy zei daarover: “Bij aardwarmte heb je alleen CO2-toebedeling voor de ESP-pomp; als je dat duurzaam hebt ingekocht dan word je niet geraakt door het CO2-sectorsysteem. Als we dat systeem nou wat intelligenter maken en de opbrengsten van het sectorsysteem ook toebedelen aan de koplopers in duurzame projecten ben je spekkoper. Dan betaal je geen belasting, maar heb je ontvangsten.”
Vlaktaks op gas
Ammerlaan denkt dat een vlaktaks op gas een goede oplossing zou zijn om een gelijker speelveld te creëren. “Door het fiscaal tarief af te vlakken kunnen wij met duurzame warmte beter concurreren met WKK-warmte.” Bot valt hem bij: “Het huidige fiscale systeem stamt uit begin jaren ‘90 en is gebaseerd op fossiele bronnen: hoe meer gasverbruik hoe lager de energiebelasting die je betaalt. Daar moet een ander systeem voor komen, daar hebben we met zijn allen baat bij. Maak het van degressief naar progressief, maar een vlaktaks is een mooie tussenweg.”
Volgens Bot raken de fiscale maatregelen niet alleen de tuinbouw maar ook de energiecentrales.
“Nu is het nog zo dat de WKK concurreert met elektra waar al CO2-belasting in zit. De grote centrales hebben wel een CO2-systematiek, de WKK’s niet. De kleinschalige WKK heeft daardoor een hele goede sparkspread. Het individuele sectorsysteem trekt dat recht. Dan haal je ook voldoende middelen op om de glastuinbouw verder te verduurzamen en kun je dat gaan versnellen. Ik ben het met Adri Bom-Lemstra eens: een individueel sectorsysteem is volgens mij de sleutel om die versnelling te kunnen bevorderen. Fiscale maatregelen raken altijd de verkeerde partijen.”
Tekst en beeld: Mario Bentvelsen
