Het is geen toeval dat dit jaar twee grote orchideeënbedrijven worden geruimd. Orchidee is één van de hardst geraakte teelten tijdens de energiecrisis. Ruim tien bedrijven overleefden het niet. Uit de as herrijst hier wel weer iets nieuws. In stukjes en beetjes demonteren kassenbouwers de kassen en installaties gereed voor hergebruik. Circulariteit ten top.
Kassenslopers hebben het drukker dan normaal. Meer teeltbedrijven ruimen het veld nu de energiecrisis woedt en veel interesse in overname is er niet. In de meeste gevallen zijn de opstallen nog in prima staat. Dat is ook het geval bij het kassencomplex van voormalige orchideeënteler SO Natural in Bleiswijk. Tot voor kort werden hier nog bijna 15 miljoen potorchideeën per jaar geproduceerd. In juni begint Mustang Demolition, zusterbedrijf van Kerklaan Greenhouses & Horti Materials, met de demontage van de bijna 4 ha grote kas. Ondertussen zijn de werkzaamheden bij het voormalige bedrijf van Fransen Orchideeën in Maasland in volle gang.
Het woord afval kennen we niet
Dylan van der Burg van Kerklaan Horti Materials: “Voorafgaand aan de demontage, fotograferen we alle constructies, materialen en installaties en zetten die in onze online aanbodbanken. Van de staanders, de spanten en de deksystemen tot de oppotmachines en de vernevelingsinstallatie; alles kunnen we een nieuw leven geven. Als we beginnen met demonteren, hebben we vaak het meeste al verkocht. Het woord afval kennen wij niet. Wat we niet kunnen hergebruiken, zoals betonpoeren, leveren we in bij een recyclebedrijf.”
Vraag van buiten de branche
Niet alleen het aanbod van gebruikte kassen, materialen en installaties groeit, dat doet de vraag. Gek genoeg komt die extra vraag vooral van branchevreemde partijen, merkt Jelle Hijdra van de kassenbouwer op. “Projectontwikkelaars uit andere branches kloppen vaker bij ons aan voor gebruikte materialen, zodat ze daarmee de circulaire doelen op projecten kunnen halen. Ze hebben vooral interesse in staal(constructies). Vanuit de tuinbouw zelf is de vraag naar complete, gebruikte kassen fors, maar niet echt groeiend. De hoge prijzen van nieuwe materialen en de circulaire opgave hebben die nog niet vergroot. Niet iedereen staat open voor hergebruik, soms wil men persé nieuw.”
Zo goed als nieuw
Dat komt vooral door koudwatervrees, geven de mannen aan. Veel ondernemers denken dat een gebruikte kas niet aan de huidige wet- en regelgeving kan voldoen. “Maar niets is minder waar”, zegt Van der Burg. “De kas zelf gaat altijd eerst naar de zaak. Daar halen we hem door de molen: we maken alles schoon, lopen de onderdelen na en vervangen onderdelen die niet meer voldoen of kapot zijn. Aan het eind van de rit hebben we een compleet bouwpakket dat voldoet aan alle regels en er na de herbouw weer uitziet als nieuw. Ook als ze ergens anders weer in elkaar gezet worden, bestaat een gebruikte kas meestal voor 30 tot 50 procent uit nieuwe onderdelen. Juist om ze weer te laten voldoen aan de richtlijnen. De orchideeënkassen waar we nu aan werken, zijn nog vrij jong. Daar zullen maar minimale aanpassingen nodig zijn. Maar vaak is bijvoorbeeld nieuwe staalbouw nodig waar dan het gebruikte deksysteem op komt te liggen.”
Naast het ‘volledig’ herbouwen van kassen, is ook renovatie met gebruikte onderdelen een groeiende tak van sport. Zo ziet het bedrijf de vraag groeien naar gebruikte sandwichpanelen ter vervanging van polycarbonaat of glas. Vaak in combinatie met (nieuwe) zonnepanelen.
Vak apart
De meeste second life kassen blijven in Nederland. Maar Kerklaan demonteert en zet gebruikte constructies ook neer in bijvoorbeeld België, Duitsland en Engeland. Met of zonder de ‘oude’ installaties. Hijdra: “Soms zijn installaties teeltspecifiek, zoals de oppotmachines die we nu uit de orchideeënkwekerijen halen. Een scherminstallatie kun je natuurlijk voor iedere andere teelt gebruiken, verwarmings- en belichtingsinstallaties ook. Maar de verlichting die we nu uit oude kassen halen, is meestal SON-T, en daar is tijdens de transitie naar LED weinig belangstelling meer voor.” Het slopen voor hergebruik is een vak apart. “Wij noemen het demonteren, niet slopen. Want slopen is beuken, zagen en in de oud-ijzerbak gooien. Om constructies opnieuw te kunnen gebruiken, moet je voorzichtig te werk gaan en heb je meer kennis, apparatuur en tijd nodig.”
Tekst: Astrid Zoumpoulis
