De glastuinbouw is een van de weinige sectoren, waar licht een productiemiddel is. Hoe efficiënter de omzetting van energie, des te lager de energiekosten per eenheid product en hoe gezonder de businesscase. Heb je eenmaal gekozen voor LED’s, hoe hou je ze dan schoon?
Het is belangrijk om vooraf de juiste keuzes en afwegingen te maken voor een goed renderende belichtingsinstallatie. De investering is kapitaalintensief, het beslissingstraject is complex en wat je aanschaft, hangt er nog jaren. Uitgangspunt is een optimale omzetting van elektrische energie naar lichtbenutting van het gewas.
Levensduur LED’s
“Telers zijn zich niet altijd bewust van het feit dat ook LED-armaturen een terugloop hebben qua output. Deze verwachting, uitgedrukt in de L-waarde, geeft de maximaal te verwachten terugloop in lichtoutput aan van een armatuur na een X aantal branduren,” zegt Arno Wartewig van Orance, een adviesbureau met veel ervaring en kennis van groeilichtsystemen.
Een ander item, waar misverstanden over bestaan, is de warmte. LED is geen ‘koud’ licht, zoals soms wordt gedacht. Ook LED-armaturen produceren warmte. Sterker nog, naast het klimatologisch effect heeft warmte ook een grote invloed op de levensduur van armaturen en de elektrische installatie.
Het ontwerp van de elektrische installatie moet zodanig zijn, dat er niet te veel warmte vrij komt in onder andere drivers, kabels en panelen. Bij de armaturen is het belangrijk om goed naar het koelend vermogen te kijken. Armaturen kunnen op verschillende manieren worden gekoeld: passief via koelribben, actief met een ventilator of door middel van waterkoeling.
Regelmatig schoonmaken
Onderhoud en met name regelmatig schoonmaken is belangrijk om ervoor te zorgen dat al het geproduceerde licht ook daadwerkelijk bij de planten terecht komt. “Voor SON-T-lampen is bekend dat de reflectoren regelmatig een schoonmaakbeurt nodig hebben vertelt Jeffrey van den Bogert. Hij is samen met zijn vader Marcel eigenaar van LightShine Cleaning in Monster, dat is gespecialiseerd in het schoonmaken en schoonhouden van de armaturen.
Van den Bogert: “Voor LED-armaturen is het verstandig deze jaarlijks schoon te maken. Maar de vervuiling is per teelt en per kas verschillend. De teelt van chrysanten met meerdere teeltwisselingen per jaar en tussentijds frezen, geeft veel meer stof dan een gerberagewas dat een aantal jaren in de kas staat.”
Wegwerpdoekjes
“We zouden graag een machine ontwikkelen om LED-armaturen te reinigen, net zoals we die hebben voor het reinigen van reflectoren. Maar machinaal reinigen van LED-armaturen is lastig. Van den Bogert: “Ze zijn er niet eenvoudig af te halen en door een reinigingsmachine schoon te laten maken. Bovendien zijn er zoveel verschillende modellen dat machinaal wassen sowieso lastig is.”
LED-armaturen zijn niet bestand tegen het schoonmaken met een hogedruk spuit, want ze zijn niet waterdicht. Daarom brachten vader en zoon twee jaar geleden een eigen product op de markt: geïmpregneerde wegwerpdoekjes om de LED’s schoon te maken. En hoewel de doekjes op rol er redelijk simpel uitzien, hebben ze er anderhalf jaar over gedaan om deze te ontwikkelen. “Het vuil blijft goed in de doek hangen en de lamp is na afloop stofvrij.”
Bovendien heeft iedere lamp zijn eigen soort vervuiling. LED-lampen worden minder warm dan SON-T-lampen. Dat is ideaal voor spinnetjes om hun web te weven. Spinnenwebben gaan weer ten koste van goede koeling en daarmee de levensduur van het armatuur.
Tekst: Marleen Arkesteijn, beeld: Fotostudio G.J. Vlekke
