Opvallend weinig potplantentelers hoezen hun producten geautomatiseerd in. Het proces vraagt dan ook precisietechnieken. Ted Vijverberg uit De Lier heeft er echter al acht jaar ervaring mee. Hij is tevreden over de resultaten en over de fikse, jaarlijks terugkerende besparing op arbeidskosten. De investering in de machine heeft hij al lang en breed terugverdiend.
Op zijn 15.000 m2 grote bedrijf aan de Hoogweg teelt Vijverberg dieffenbacchia in een potmaat van 12 cm en zamioculcas. Acht jaar geleden was dat nog uitsluitend dieffenbacchia. De teler zag de hoge arbeidskosten voor het handmatig inhoezen als een groot bezwaar en keek rond naar een inhoesmachine. Dat ingehoesde planten beter presenteren bij de consument speelde uiteraard ook mee.
Aanvankelijk dacht de teler aan een nieuwe machine, maar vanwege de grote investering en de hoge jaarlijkse kosten van een onderhoudscontract besloot hij een gereviseerde, gebruikte machine aan te schaffen.
Rust en flexibiliteit
Van die beslissing heeft hij geen spijt. Het verschil was meteen duidelijk: het geautomatiseerd inhoezen geeft rust in het bedrijf en het brengt flexibiliteit. Vijverberg levert dagelijks uit via de veilingen in Aalsmeer en Naaldwijk. “Mijn transporteur hanteert een vaste prijs voor elke rit. Daarom heb ik het liefst niet meer dan twee keer per dag een vrachtauto op het erf. Maar regelmatig komen er late orders binnen. Doordat wij geautomatiseerd inhoezen, kunnen ook die partijen met een van de twee vrachten mee. Zo bedien ik de klanten goed en blijven de transportkosten binnen de perken.”
De machine kan per uur 2.000 planten inhoezen. Dat zorgt voor een grote besparing op de arbeidskosten. Op het moment nemen de dieffenbacchia’s 60% van de activiteiten in. Dat aandeel neemt iets af, omdat het bedrijf uitbreidt in zamioculcas. Toch gaat het bij elkaar nog om een miljoen dieffenbacchia’s die elk jaar het bedrijf ingehoesd verlaten. “Dat scheelt mij nu één fulltime arbeidskracht, een besparing van dertigduizend euro, elk jaar opnieuw. Voorheen, toen ik uitsluitend dieffenbacchia teelde, ging het zelfs om ongeveer twee arbeidskrachten.”
Alles draait om de hoes
Ted Vijverberg is een van de weinige telers die zijn planten geautomatiseerd inhoest. Dat is niet onbegrijpelijk, legt hij uit. “Het ene gewas leent zich er makkelijker voor dan het andere. Zo mogen planten niet te zwaar zijn, want de machine laat ze in de geopende hoes vallen. Met een dieffenbacchia in potmaat 12 van ongeveer 400 gram gaat dat prima. Een zamioculcas bij ons is 800 gram en dat is veel te zwaar: de hoes kan dat niet hebben.”
Die hoes, met een kostprijs van 3 cent per stuk, daar draait veel om. De teler en zijn medewerker Ben Koene, de technische man op het bedrijf, zochten geruime tijd naar de beste hoes. Zo’n hoes moet twee verschillende kanten hebben: hij moet namelijk goed om de plant sluiten en mag niet inzakken. Om die reden is de ene kant van de hoes dikker dan de andere kant.
Heel precieze afstelling
Ook de machine moet overweg kunnen met de hoezen die hij verwerkt. Door luchtcilinders aangedreven zuignappen openen de hoes; de kracht waarmee de nappen aangrijpen, moet heel precies zijn afgesteld. Is de kracht te klein, dan opent de hoes niet en stagneert het proces. Als de kracht te groot is, scheuren de hoezen en moet er ook worden ingegrepen. Verder moet de perforatie zo zijn ontworpen dat de machine de hoes keurig afscheurt, zonder enige beschadiging. De perforatie moet al een inkeping van 5 millimeter hebben. De sealnaden van de hoes mogen uiteraard niet scheuren en de hoezen moeten gelijkmatig en homogeen van de stapel loskomen.
“Weinig fabrikanten kunnen een goede hoes leveren, maar de ondernemingen waarmee wij samenwerken hebben het voor elkaar gekregen”, aldus Koene. Die ondernemingen kwamen ook kijken als er iets niet goed ging, want ook zij konden daar van leren.
Lage onderhoudskosten
Vijverberg heeft zijn bedrijf goed geautomatiseerd. Hij teelt op roltafels en heeft automatisch transport in de kas en naar de schuur. Hij kan de planten per klant geautomatiseerd uitrapen en machines kunnen de potten stickeren met product- en/of prijsinformatie, in elk gewenst formaat.
De Lierse teler denkt dat de nieuwste inhoesrobots waarschijnlijk wel méér kunnen dan zijn machine. Die is behoorlijk op leeftijd, maar kan volgens hem nog wel een aantal jaren mee. Aan vervanging denkt hij daarom nog niet.
Hij rekent voor dat de jaarlijkse kosten van onderhoud en reparaties op zijn bedrijf ver beneden de tweeduizend euro blijven. Vijverberg en Koene: “Voor een belangrijk deel komt dat doordat wij onze inhoesmachine goed kennen. Bijna alles kunnen en doen we zelf. Dat moet ook, want bij een storing kunnen we niet wachten tot er een monteur is. Het werk moet snel weer doorgaan.”
‘Belangstelling voor inhoesrobots kan weer toenemen’
Aad van Holsteijn is teeltadviseur kamerplanten bij Delphy. Hij verbaast zich erover dat het geautomatiseerd inhoezen van pot- en kamerplanten geen grotere vlucht neemt. “Vijverberg laat zien dat de techniek betaalbaar en rendabel kan zijn en dat op een betrekkelijk klein bedrijf.”
Je zou verwachten, redeneert Van Holsteijn, dat de techniek op de steeds groter wordende bedrijven vaker kan worden gebruikt. “In kamerplanten als phalaenopsis, bromelia, zamioculcas en spathiphyllum zou je een inhoesrobot vaker verwachten, maar je ziet ze bijna nergens staan.”
De adviseur vermoedt dat de teelten te klein zijn en de verschillende gewassen te specifieke eisen stellen. “Voor fabrikanten kan dat lastig zijn: zoveel verschillende pot- en kamerplanten en ook nog eens allerlei potmaten. Ze kunnen niet voor elke plant een machine ontwerpen. En je ziet bij Vijverberg dat het nogal op precisie en bedrijfszekerheid aankomt.”
Hij denkt dat de belangstelling voor inhoesrobots kan toenemen. Potplantenbedrijven zijn vaak zwaar geautomatiseerd. Het is volgens hem een kwestie van nauwkeurig kijken en berekenen of er arbeidskosten te besparen zijn door een inhoesrobot in te passen. “Zeker op bedrijven van 5 tot 10 ha die ook nog met één potmaat werken, kan geautomatiseerd inhoezen perspectief hebben. Dergelijke grote bedrijven kunnen zelfs een eigen technisch specialist kritisch laten bekijken of en hoe hiermee valt te besparen.”
Samenvatting
Nog maar weinig potplantenbedrijven hoezen hun planten geautomatiseerd in. Opmerkelijk, want de besparing op arbeidskosten kunnen groot zijn. De Lierse potplantenteler Ted Vijverberg werkt al acht jaar met een inhoesrobot. Hij heeft de investering al lang en breed terugverdiend. Hij kan zijn klanten op maat bedienen en dankzij het inhoezen ook spoedorders uitleveren.
Tekst en beeld: Jos Bezemer
