Een sorteermachine voor groenten en fruit zorgt ervoor dat alle producten met een gelijke maat, gewicht en/of kleur bij elkaar terechtkomen. Ook beoordeling op (interne) kwaliteit is een optie. Over het algemeen gaat het om het sorteren van paprika, tomaat, komkommer en courgette. De keuze van de opties hangt af van de eisen van de markt. In alle gevallen geldt dat goed onderhoud zorgt voor betrouwbare metingen én een langere levensduur van het mechanische deel van de sorteerder.
De meest eenvoudige uitvoering maakt alleen onderscheid op basis van het gewicht. Circa 20 tot 25% van de telers kiest voor deze optie. Ruim 70% van de telers sorteert op kleur en maat. Het product gaat dan langs een camerabak met twee typen camera’s. Minder dan een handvol telers in Nederland kiest voor een sorteerder die ook op basis van de externe en/of interne kwaliteit selecteert. Wie levert aan een markt die vraagt om een superkwaliteit, bijvoorbeeld de Engelse retailmarkt, investeert in deze hightech technologie.
Superkwaliteit of automatisch proces
Voor onderscheid van de externe kwaliteit is een hogere kwaliteit camera nodig dan bij de eenvoudige versie, die meer aanzichten van het product bekijkt. Met betere camera’s is het mogelijk om bijvoorbeeld zonnebrandplekken bij paprika of bepaalde snijschade bij tomaat te onderscheiden.
Gaat het ook om de interne kwaliteit dan komt er ook nog eens een aparte bak met een spectrometer bij. Het gemeten spectrum geeft dan vervolgens een statistische indicatie van bijvoorbeeld de rijpheid van een tomaat of interne rot bij paprika.
Telers die snel, goed en goedkoop een grote massa product moeten sorteren, voor bijvoorbeeld Aldi of Lidl, investeren meer in het mechanische deel. Ze kiezen voor een turn-key project, waarbij de producten na het sorteerproces verpakt en gepalletiseerd klaar staan voor transport naar de klant.
Met controle afwijkingen voorkomen
Of de sorteermachine nu simpel of geavanceerd is, controleer dagelijks de algemene status van de machine. De producten gaan over een carrier. Is deze nog goed? Laat de machine voor de start nog even leeg draaien en controleer of de cups nog het juiste nulgewicht aangeven om foutmetingen te voorkomen.
Zijn de camerabeelden nog goed? Schiet een paar plaatjes van producten om te checken of hij de kleur en maat nog netjes aangeeft. Doen de sensoren het nog goed? Wie deze routine overslaat, loopt het risico dat er tijdens het sorteerproces een afwijking ontstaat.
Controleer wekelijks alle draaiende delen. Beoordeel de lagers en kettingen visueel en smeer waar nodig. Spuit de machine schoon met lucht. Bepaalde onderdelen hebben een beperkte levensduur. Een lamp voor meting van de interne kwaliteit heeft een beperkt aantal branduren. In een checklist, die bij de machine wordt geleverd, staat na hoeveel tijd deze aan vervanging toe zijn.
Jaarlijkse checklist
Ieder jaar is er een complete check van de machine nodig. Laat dit bij voorkeur doen door een servicemonteur van het bedrijf dat de sorteermachine heeft geleverd. Een eigen technische dienst kan dit ook oppakken.
- Ga aan de hand van een checklist na welke onderdelen aan vervanging toe zijn. Uiteindelijk bepaalt de klant of hij onderdelen preventief wil vervangen om stilstand te voorkomen. Wanneer stilstand geen probleem oplevert, kan vervanging worden uitgesteld.
- Controleer of de camerabeelden en elektronische signalen nog goed zijn.
- In alle machines zit een computersysteem. Doet de harde schijf het nog goed? Laat de log van het computersysteem analyseren door een helpdeskmedewerker van het bedrijf dat de sorteermachine heeft geleverd. Op deze manier is vast te stellen of er bepaalde onderdelen defect zijn of problemen veroorzaken; laat deze zo nodig vervangen.
- Mechanisch gezien kan een sorteermachine bij goed onderhoud zeker 15 tot 20 jaar mee. Elektronica veroudert echter sneller. Computers dienen na 7 tot 10 jaar te worden vervangen. Bij machines met oude elektronica kan een volledige elektronische upgrade worden uitgevoerd naar de laatste versie van hard- en software. Dan gaat de sorteermachine nog jaren extra mee.
Tekst: Marleen Arkesteijn, beeld: Aweta
