Wim Scheers nam geen sprong in het diepe toen hij vorig jaar als één van de eerste rozentelers van de Benelux overstapte op full LED. Daarvoor draaide de Vlaming in grote delen van zijn kas al voor 70% op LED. Na het nodige sleutelwerk, zoals verwarmen van bovenaf, kan hij zich met de huidige energieprijs geen ander teeltmethode meer voorstellen.
“In Nederland was de elektriciteit goedkoper, terwijl bij ons door WKK-certificaten het gas wat goedkoper uitviel. Daarom waren Nederlandse telers sneller geneigd wat extra SON-T-lampen op te hangen, terwijl bij Vlaamse glastuinbouw de WKK-capaciteit wat hoger ligt op de bedrijven.”
Aan het woord is Wim Scheers die in Kontich, in de schaduw van Antwerpen, op 3 ha rozen teelt. Hij zoekt een verklaring voor de late overschakeling van Nederlandse telers naar LED. Pas nadat de energiecrisis vorig jaar insloeg, zijn Nederlandse bedrijven massaal overgeschakeld, terwijl hij al jaren met LED’s werkte.
Voorkomen vochtproblemen
De transitie in Nederland gaat volgens hem gepaard met de nodige problemen, waarvan Botrytis er één is. “In april heb ik een ontmoeting bij Signify in Eindhoven gehad om over LED-belichting in de rozenteelt te praten. Daar kwam ook de DryGair-techniek voorbij.” Deze techniek, die vochtige lucht opdroogt, is aan een opmars bezig nadat de Limburgse rozenteler Sjaak van der Hulst er vorig jaar mee startte en succes behaalde.
Zelf voorkomt Scheers het vochtprobleem door voldoende te stoken. Door de aanwezigheid van een WKK installatie van 2,5 MW heeft hij voldoende restwarmte. “Nederlandse telers zouden voor dit areaal een WKK-installatie van 1 MW hebben”, zegt hij. Het surplus aan restwarmte is ook nodig om door de nacht te komen. “Ik zet de lampen vijf uur uit, van 20.00 tot 1.00 uur, omdat nachtrust de kwaliteit ten goede komt.”
Veel restwarmte
De WKK-capaciteit was in 2015 een belangrijke voorwaarde om over te schakelen. In twee van zijn drie kassen verving hij het gros van de SON-T-armaturen door 195 watt LED-lampen waardoor het lichtvermogen steeg van 100 naar 150 µmol/m².s. Deze lampen liggen in stroken om de vier meter, terwijl de SON-T-armaturen om de acht meter hingen. “Deze zorgden voor het natuurlijke licht in het spectrum dat de eerste generatie LED lampen misten. Met deze lampen was het in donkere dagen moeilijk werken, omdat je bijna niets zag”, vertelt hij.
In september 2022 stapte hij in het hybride gedeelte van de kas over op full LED met 950 watt lampen die het spectrum van de eerste generatie aanvullen. Zij doen dit volgens hem even goed als de SON-T-lampen. Door zijn goede ervaring met de eerste LED’s heeft hij niet getwijfeld aan de overstap naar full LED. “Met de huidige energieprijzen is het full LED of niets”, vult hij aan. Het lichtniveau steeg in beide kassen van 150 naar 185 µmol/m².s.
Meer productie, minder energie
In een derde kas heeft hij in november vorig jaar in één keer de overstap gemaakt van SON-T naar LED. Doordat hij hier de warmtebehoeftige Red Naomi teelt, durfde hij lange tijd niet zonder de stralingswarmte van SON-T. Nadat hij in 2021 door de hoge energieprijzen een oude kas van 5.000 m² uit de roulatie had gehaald, ontstond aanvullende warmtecapaciteit en plaatste hij in juni 2022 de bestelling bij zijn lampenleverancier.
Met de 950 watt LED-lampen in plaats van de 1.050 watt SON-T-lampen steeg het lichtniveau van 200 naar 340 µmol/m².s. In het begin leidde dat tot een sterke groei, terwijl de productie achterliep. “Hierdoor hadden we te dikke stengels en grote knoppen”, vertelt Scheers, die vervolgens de verwarming aan de onderkant van de kas opvoerde. “Hierdoor nam de productie toe en kwam de plant weer meer in evenwicht”, vertelt de teler die de productie in deze kas met 15% zag toenemen, terwijl hij minder energie verbruikt.”
Wel of niet dimmen
Het werken met dimbare lampen heeft hij nooit overwogen en hij is nog steeds niet overtuigd van het nut. “Je bespaart al flink door over te stappen naar LED-belichting en dan ga je deze energiezuinige lampen dimmen. En dit juist op de momenten dat de plant het licht het meeste nodig heeft. Het zijn immers vaak de donkere, gure periodes dat de stroomprijs het hoogste is en dimmen interessant wordt.”
Mocht de energieprijs weer stijgen, dan ziet hij meer heil in het afschakelen van de helft van de lampen. “Wij hebben de lampen in dambordverband hangen, waardoor we makkelijker de helft kunnen uitschakelen.”
Belgische markt
Met de aanschaf van LED’s en het opvoeren van het vermogen in de loop der jaren, steeg de productie van 1 miljoen rozen naar 1,5-2 miljoen rozen op jaarbasis. Het bedrijf met dertig personeelsleden en jaarrond productie teelt acht verschillende rozenvariëteiten. Alle rozen, die worden gesorteerd met een Jamafa sorteermachine die hij in 2020 aanschafte, belanden op de Euroveiling in Brussel, een regionale veiling waar Belgische bloemenzaken en tuincentra inkopen doen.
Scheers legt uit waarom hij zoveel verschillende rassen teelt. “Er is in België niet voldoende vraag om maar één rozensoort te telen. Met een gevarieerd aanbod, kan ik de vraag in België zo goed mogelijk afdekken.” Volgens de 37-jarige teler is het areaal belichte rozenteelt in België minder dan 8 ha.
Met een productie van 140.000 stuks per week behoort hij tot de grootste leveranciers op Euroveiling en sinds kort heeft hij ook zitting in de raad van bestuur. Naast de Euroveiling is thuisverkoop een belangrijk afzetkanaal voor de rozenteler. Hij was twintig jaar geleden een van de eerste bloementelers die een verkoopautomaat installeerde.
Thuisverkoop belangrijk
Tot maart van dit jaar lagen de rozenprijzen op een behoorlijk niveau. De teler houdt zijn adem in voor het latere voorjaar. Dat heeft alles te maken met de hoge energieprijzen, legt hij uit. “Kassen die koud gezet zijn door de hoge energieprijzen, komen bij mooi weer versneld in productie waardoor we mogelijkerwijs een piek in de productie zien. Dat komt de prijs niet ten goede. Doordat wij een constante flow hebben, hoop ik dat de pijn maar van korte duur is.”
“Toen de energieprijzen piekten, zaten we met de handen in het haar en hebben we tal van opties bestudeerd. Uiteindelijk hebben we geluk gehad dat we onze elektriciteit goed konden verkopen waardoor we de dure gasprijzen konden compenseren. Daardoor hebben we deze winter gewoon kunnen belichten.”
Tekst en beeld: Jerom Rozendaal