Minder afhankelijk zijn van fossiele energie en in de toekomst overstappen op andere energiebronnen in de rozenteelt. Dat is het uitgangspunt van ‘Het Nieuwe Belichten’ met warmteterugwinning. Uit het resultaat van deze studie blijkt dat dit idee zeker kans van slagen heeft.
Het onderzoek naar Het Nieuwe Telen wijst uit dat op veel bedrijven de warmtevraag afneemt door isolatie en gecontroleerde ventilatie. Voor een zwaar belichte teelt van bijvoorbeeld rozen betekent het dat bedrijven met een warmteoverschot blijven zitten. Eén van de mogelijkheden is om de SON-T lampen deels te vervangen door LED’s, die minder stralingswarmte geven. Een andere mogelijkheid is om de ontstane warmte terug te winnen en weer nuttig in te zetten.
Bedrijven die 300 tot 600 kWh per m2 per jaar belichten leveren 30 tot 60 m3 aardgas equivalenten aan warmte in de kas. Bij toepassing van HNT is dat voldoende om de kas warm te houden. Delphy en DLVge maakten op verzoek van rozentelers en in opdracht van Kas als Energiebron een berekening van de mogelijkheden en kansen.
Warmteoverschot
In de nieuwe situatie is het nodig om het overschot aan warmte af te vangen door middel van koelen. Dit ‘oogsten’ van warmte gebeurt met koelblokken. Volgens de berekening is er één koelblok nodig per 160 m2. Daarnaast is er een warmtepomp, een koudebuffer van 250 m3 en een warmtebuffer van 450 m3 per ha nodig. De geoogste warmte kan dan worden gebruikt voor laagwaardige buisverwarming op momenten dat de lampen niet aan staan of om dagelijkse schommelingen te vereffenen.
Over het hele jaar is er voldoende overschot van warmte om dit systeem te laten werken. Alleen in de maanden februari en maart lijkt er een klein tekort aan warmte te zijn, maar de zon kan dit opvangen. “Op dagniveau kan dat kleine tekorten geven als er minder instraling is. In die periode van het jaar komt dat meestal niet lang achter elkaar voor”, vertelt Arjan van Antwerpen van DLVge. “Een business case moet uitwijzen of dit echt een probleem is.”
Eyeopener
Uit de studie blijkt dat de kosten van zo’n systeem ongeveer gelijk zijn aan die van een traditioneel systeem met een WKK en inkoop van gas. Bedrijven gebruiken in de nieuwe situatie geen gas, maar wel 10% meer elektriciteit.
“Het is een eyeopener dat het nu al economisch en technisch haalbaar is om zonder inbreng van fossiele energie rozen te telen”, vindt Aat Dijkshoorn, projectleider HNT van Kas als Energiebron. “Het traditionele energiemodel met de WKK wordt daardoor minder aantrekkelijk. Vervolgens moet je nadenken over elektriciteitsbronnen. Hoe ‘groen’ koop je bijvoorbeeld in? Misschien is het voor ondernemers interessant om te participeren in bijvoorbeeld windmolenparken.”
Praktijktest
Zover is het echter nog niet. De economische haalbaarheid is duidelijk, maar het systeem moet in de praktijk ook werken. De uitwerking van deze studie is voorgelegd aan enkele ondernemers. Zij willen graag dat dit onderwerp tot in detail verder wordt uitgewerkt.
Met de stand van het huidige WKK-park en de wens van de overheid om all-electric systemen door te voeren, past dit goed binnen de huidige ontwikkelingen. Daarom is een volgende stap om verdere berekeningen te doen en de uitkomst daarvan te testen in de praktijk. Natuurlijk zal een ondernemer in de nieuwe situatie wel CO2 moeten inkopen.
Dit onderzoek kwam tot stand door bijdragen vanuit het programma Kas als Energiebron en LTO Glaskracht Nederland.
Tekst en foto’s: Pieternel van Velden.
