Voor het ontsmetten van meerjarige matten is stomen niet langer nodig, want die worden nauwelijks nog gebruikt. Desondanks is het voor veel komkommertelers routine om oogstkarren, gereedschappen en allerhande materialen, die in contact staan met planten, tijdens de teeltwisseling buiten onder het stoomzeil te leggen. Paul en Ingo van Lipzig uit Maasbree hebben draaiboeken klaarliggen die hun medewerkers stipt moeten opvolgen.
November staat voor de meeste vruchtgroentetelers in het teken van de jaarlijkse teeltwisseling en de grote schoonmaak van het bedrijf. Voor grond- en substraatstoombedrijf Wymo Venlo brengt de voorlaatste maand van het jaar ook extra werk met zich mee, al is het minder druk dan pakweg 15 jaar terug.
Goed gebruik in komkommer
“In ons verzorgingsgebied zitten veel komkommerbedrijven en die trekken alles uit de kast om de nieuwe teelt schoon en virusvrij te beginnen”, zegt directeur/eigenaar Luc van Wylick. “In de tijd dat er nog op meerjarige matten werd geteeld, kwamen we soms handen tekort, want er moesten op ieder bedrijf grote volumes worden ontsmet. Tegenwoordig teelt vrijwel iedereen op eenjarige matten, die na gebruik worden afgevoerd voor recycling. Gebruikers van perlite laten hun substraat nog wel ontsmetten. Het stomen van teeltmaterialen, oogstkarren en gronddoek is op de meeste komkommerbedrijven echter gebleven. Dat gebeurt altijd buiten, gelijktijdig met het reinigen en desinfecteren van de kassen en teeltgoten.”
Ook in aardbei, tomaat en opkweek
Hoewel het werk op komkommerbedrijven voor Van Wylick in omvang is afgenomen, heeft hij er klanten bijgekregen die aardbeien en tomaten telen. “Tomatenbedrijven waar ToBRFV is geweest, kunnen door de NVWA worden verplicht om materialen uit de kas na het ruimen te ontsmetten op basis van stomen”, zegt hij. “Daarvoor zijn we al enkele keren te hulp geroepen. In de aardbeienteelt gaat het vooral om het ontsmetten van trays en teeltbakken. Als laatste doen we veel voor opkweekbedrijven, waar hygiëne van oudsher al hoog in het vaandel staat.”
Paar uur 100°C
Twee trouwe klanten van Wymo zijn de gebroeders Paul en Ingo van Lipzig, die allebei tuinen aan de Zonneveld in Maasbree. Paul (kwekerij Hortus Futuro) heeft jaarlijks drie teelten komkommers aan de hogedraad in 10 ha kas en 5 ha aardbeien, Ingo houdt het op kwekerij Regius Atria bij twee keer 6 ha komkommers per jaar, eveneens aan de hogedraad.
“We maken eerst alles grondig schoon met reinigingsmiddelen, daarna gaan de oogstkarren, handgereedschappen, ophangbeugels, steunen, haakjes van slangen en stekers naar buiten onder het zeil”, zegt Paul. “Het stomen zelf duurt een uur of drie, zodat we zeker twee uur 100°C realiseren. Wanneer het klaar is, gaat alles naar een afdeling die al is ontsmet. De bakken voor het veen waar wij de aardbeien in telen nemen we ook mee. Schimmelsporen die eventueel nog aanwezig zijn in restjes achtergebleven substraat, worden dan ook gegarandeerd afgedood.”
Broer Ingo volgt dezelfde routine voor zijn oogstkarren en kleine materialen die in contact zijn geweest met de planten. “Vooral de steuntjes zijn na het wassen nog niet altijd schoon”, is zijn ervaring. “Stomen is een kleine moeite en ik zie het als een goede verzekering tegen komkommerbontvirus. Zelfs onder de klinkers waarop we stomen, is de grond na afloop zo goed als steriel. Hoe meer risicofactoren je kunt uitsluiten, des te groter de kans dat je virussen buiten de deur kunt houden. We plannen alles ruim van tevoren in, zoals het is vastgelegd in het draaiboek voor onze teeltwisseling.”
Tekst: Jan van Staalduinen
