Afgelopen week droeg Maurice Hartman, directeur van Technokas, het eigendom van de nieuwe DaglichtKas over aan Eduard ter Laak, directeur en eigenaar van Ter Laak Orchids. Deze kas oogst op actieve wijze zonne-energie die in buffers wordt opgeslagen. Ter Laak gebruikt deze energie om de kassen op koude dagen te verwarmen en bespaart daarmee 45 tot 50% energie ten opzichte van de meest moderne kassen die nu beschikbaar zijn.
Nadat in de zomer alle installaties waren afgerond volgde een periode van testen en in bedrijf stellen tot eind augustus. Naast het energiesysteem realiseerde Technokas ook het ontwerp en de bouw van 49.000 m2 kassen met verschillende afdelingen. Hierin kan Ter Laak Orchids de juiste omstandigheden creëren voor de teelt van Phalaenopsis. Met de oplevering van dit project – de ‘eerste Energie-0-Kas van Nederland’ – is de DaglichtKas gereed voor een brede marktintroductie. Het concept maakt het mogelijk om minder energie-intensieve gewassen al volledig energieneutraal te telen of zelfs met een energie-overschot. Technokas heeft inmiddels een aantal tuinbouwprojecten met de DaglichtKas in voorbereiding die zonder gasaansluiting zullen worden gerealiseerd.
Fresnel-lenzen
De innovatie zit hem vooral in het kasdek, dat bestaat uit isolatieglas met 4 x anti-reflectiecoating. Bovendien zitten er fresnel-lenzen tussen het dubbele glas op het zuiddek van de kas. Direct onder het glazen dek bevinden zich beweegbare collectoren, gemaakt van zwartgeverfde buizen. De fresnel-lenzen concentreren het directe zonlicht in dunne brandlijnen. Precies in die brandlijnen hangen de zwartgeverfde buizen met water, dat door de straling opwarmt van 20°C naar 50°C. De buizen bewegen automatisch mee met de zonnestand, zodat ze altijd in de goede positie staan.
Innovatieve technieken
De ‘geoogste’ zonne-energie en de verhoogde isolatiewaarde van het dek en de gevels zorgen bij Ter Laak Orchids voor een besparing van circa 30 m3 aardgasequivalenten per m2. Het door de zon opgewarmde water stroomt naar vier bodembronnen met elk een minimale capaciteit van 50 m3/uur of naar het dagbuffersysteem van circa 1.800 m3. Een warmtepomp, met een verwarmingscapaciteit van 1.900 kW, gebruikt de opgeslagen warmte om de kas op koude dagen te verwarmen. In de teeltafdelingen zijn hiervoor twee afgiftesystemen op lage temperaturen aangelegd. Het ene systeem bestaat uit luchtbehandelingskasten voor Het Nieuwe Telen, die volledig in de kas zijn geïntegreerd. Daarnaast beschikt de kas ook over een vergroot ‘ondernet’, een verwarmingssysteem van stalen buizen.
Geen scherm en minder belichting
Door de afbuiging en onderschepping van het directe licht blijft er voor de planten alleen 100% diffuus licht over. Dit resulteert in een betere lichtverdeling. De kas heeft daardoor geen extra scherminstallatie(s) nodig, in de afdelingen ontstaat een stabiel klimaat. Ook hoeft Ter Laak Orchids in de winter de planten minder uren te belichten. Over het totale oppervlak van 49.000 m2 realiseert de DaglichtKas een berekend piekvermogen van 13 MW. Tijdens de testfase is de vooraf berekende hoeveelheid energie die de kas zou kunnen oogsten, ook diverse malen daadwerkelijk gehaald. De geoogste energie wordt 100% hergebruikt; niet alleen in de Daglichtkas, maar ook in de energetisch gekoppelde afdelingen van de andere kassen van Ter Laak Orchids.
Steun vanuit Topsector Energie
De formele overdracht van de innovatieve installatie gebeurde onder het toeziend oog van de twee betrokken projectleiders van Technokas, Tim van den Boogaard en Rafal Rzyski, en Ewald de Koning, manager Operations van Ter Laak Orchids. Het complete project, inclusief het energieconcept, is ontworpen en uitgewerkt door Technokas Ingenieursbureau, voorheen Bode Project- en Ingenieursbureau. Het innovatieve concept ‘Energie-0-Kas 2020’ kreeg steun uit het programma Topsector Energie – Hernieuwbare Energie (TSE-HE) met als doel om duurzame energieopwekking gecombineerd met seizoensopslag van thermische energie verder te ontwikkelen. Het doel van het TSE-HE-project met de DaglichtKas en bijbehorende energiesystemen is om de potplanten- en snijbloementeelt duurzamer te maken.
Bron: Technokas. Foto’s: Gerard-Jan Vlekke/Fotovak.
