Het Nieuwe Veilen roept veel discussies op; over af-tuin veilen, hoeveelheid product voor de klok en digitalisering. Steeds meldt zich een groep die hobbels ziet. Veel van de reacties worden gekenmerkt door het oude denken over de veiling, constateert Jack Goossens. “We moeten af van ‘one size fits all’: er is niet één oplossing voor iedereen. Juist de diversiteit maakt de kracht van de veiling. En digitalisering helpt ons om zoveel mogelijk maatwerk te leveren.”
Voor het eerst in de geschiedenis van de bloemenveilingen is een boomkweker tot voorzitter gekozen. Jack Goossens bekleedt de functie bij Royal FloraHolland sinds begin juni. Hij heeft samen met broer Charl een laurierkwekerij van 25 ha, waarvan 3,5 ha glas, in het Brabantse Nispen, op nog geen kilometer van de Belgische grens.
De nieuwe voorman heeft ruime bestuurlijke ervaring binnen de bloemenveiling als regiobestuurder, voorzitter productcommissie, bestuurslid en commissaris. Toch heeft hij door zijn afkomst de frisse blik vast kunnen houden. De diversiteit in de afzet binnen de boomkwekerijsector maakt dat hij van huis uit denkt in een veelheid aan oplossingen.
Kleine partijtjes
“Als boomkweker heb ik heel verschillende soorten klanten: sommige kopen in het groot in, anderen bestellen maar één keer per jaar, weer anderen willen steeds opnieuw kleine partijtjes. Al die klanten bedien ik op de manier die het beste bij hen past en de afrekening verloopt via de veiling”, vertelt hij. “En precies zo heeft Royal FloraHolland te maken met zowel leden als afnemers die allemaal op hun eigen manier moeten worden bediend.”
De sierteeltketen verandert snel. Sommige retailers schurken dichter tegen de teeltbedrijven aan. Andere telers focussen juist op productie en kwaliteit en hebben geen interesse in direct contact met eindafnemers. Het aandeel product dat voor de klok komt krimpt al jaren. Verder kopen eindafnemers steeds vaker kleine partijtjes per keer: een paar trays of emmers of enkele planten. Het aantal transacties groeit daardoor sterk, maar de grootte neemt af. Daar hebben vooral exporteurs mee te maken, maar de consequenties zijn in de hele keten voelbaar.
Digitalisering fors uitbreiden
Om beter in te spelen op de ontwikkelingen heeft Royal FloraHolland de discussie gestart onder de noemer ‘Het Nieuwe Veilen’. Die is veelomvattend en loopt van de rol van de klok en digitalisering tot logistiek en productstromen en verlaging van de kosten. “Een groot deel van onze manier van werken stamt nog uit de vorige eeuw”, zegt Goossens. “We benutten nog geen fractie van de mogelijkheden die digitalisering biedt. Zelfs digitaal communiceren gebeurt te weinig. Elke partij heeft zijn eigen protocol. Eigenlijk zou de informatie heel gemakkelijk van de teler naar de eindklant moeten stromen, en ook weer terug. Dat laatste gebeurt al helemaal niet.”
Digitaal veilen drijft op goede informatie, meent de nieuwe voorzitter. “De teler moet goede en actuele foto’s van zijn product leveren, die de exporteur één op één kan doorzetten naar zijn klanten. Klanten in het buitenland zien de planten immers niet, dus zij moeten volledig kunnen vertrouwen op de digitale informatie en vervolgens ook geleverd krijgen wat ze hebben besteld. Digitalisering zorgt, mits goed ingevuld, voor een grotere naamsbekendheid van de teler en het kan de kosten in de keten verlagen: wat geld kost in de keten is in de eerste plaats het herstellen van fouten.”
Af-tuin veilen
In vakbladen roeren verschillende partijen zich over de veiling nieuwe stijl. De ene week roept een grote exporteur op de nadruk te leggen op af-tuin veilen, de andere week bepleiten Nederlandse bloemisten juist veel product voor de klok. Ondertussen geven gespecialiseerde telers aan bang te zijn voor verschraling en kwaliteitsverlies. Bij al die geluiden is er één opvallende constante: de aanname dat er zal worden gekozen voor één veilingbrede aanpak.
“Ik denk dat we nog te veel in het oude denken over de veiling zitten. Die valt samen te vatten als: ‘one size fits all’. Dat bepaalt bijvoorbeeld de discussie over af-tuin veilen. Maar we moeten echt anders gaan denken”, benadrukt Goossens. “We kiezen niet voor één oplossing in de toekomst, maar voor meerdere richtingen. Op die manier voegen we voor al onze leden waarde toe. Je hebt elkaar immers nodig. Grote telers hebben de kleinere nodig om de breedte van het sortiment in stand te houden. Kleine telers hebben belang bij ‘dikke stromen’ vanuit de grote bedrijven om het systeem in stand te houden. Hetzelfde geldt voor de kopers. Dit betekent niet dat we voor iedereen een unieke oplossing gaan bedenken, maar de digitalisering biedt mogelijkheden om tot meer variatie te komen.”
Digitaal veilen
Een ander discussiepunt is digitaal veilen. Nu al verloopt 70% van de klokomzet op Naaldwijk en Aalsmeer digitaal. “We bekijken hoe je de klok efficiënter kunt inzetten door hem in de cloud te zetten. Je kunt dan bijvoorbeeld op één moment rozen veilen en niet op drie plekken en tijdstippen zoals nu gebeurt. Nu stuurt de logistiek op de veiling vaak de volgorde van veilen. Daar zit geen logica achter; het kan beter uitpakken voor de aanvoerders als niet de rij karren bepaalt wanneer je product voor de klok komt, maar bijvoorbeeld de kwaliteit van de informatie. Een voorwaarde daarbij is, zoals gezegd, dat de aanbodsinformatie compleet en actueel moet zijn.”
Deze veranderingen staan los van de logistieke verbeteringen. Er zijn inefficiënte vervoersbewegingen, zoals het klassieke voorbeeld: het teeltbedrijf in Oost-Nederland dat eerst via collectief vervoer de producten naar het westen laat rijden en ze na een paar uur weer voorbij ziet komen over dezelfde snelweg richting Duitsland.
‘Digitalisering zorgt voor meer naamsbekendheid van de teler en kan kosten in de keten verlagen’
Vlug, vers en kleine partijen
Van de andere kant blijft het logistieke draaipunt van de veilinglocaties belangrijk, zeker als partijen in steeds kleinere mootjes worden opgeknipt. Vroeger werd een kar planten in drie partijen verkocht, nu zijn dat er vaak vijf. Veel klanten kopen maar één emmer van een bepaald soort snijbloemen. Zulke kleine partijen zijn niet rechtstreeks te beleveren en vergen distributie, bundeling en herverdeling op één locatie.
Desondanks neemt het volume dat fysiek op de veiling komt af en raakt de infrastructuur overgedimensioneerd. Goossens: “We gebruiken de faciliteiten nu maar 4 tot 5 uur per dag. Als je door digitalisering naar 20 uur per dag kunt, kan alles kleiner en goedkoper. Het sluit aan bij de wens van klanten om vlugger, verser en vaker per dag te worden beleverd met kleinere partijen. Maar ook op logistiek vlak geldt: we moeten af van het idee van één oplossing voor al dit soort zaken. We moeten juist toe naar meer flexibiliteit.”
Wat onderscheidt de coöperatie
Tot slot wil de nieuwe voorzitter nog een belangrijk punt onder de aandacht brengen. Wat is de essentie van een coöperatie en wanneer en waarom maak je andere keuzes dan een beursgenoteerd bedrijf? “Daar moeten we echt met elkaar over praten. Wanneer we onze uitgangspunten als coöperatie boven water krijgen, hoeven we daarna veel minder discussie te voeren. Dan praten we niet eens meer over één oplossing voor iedereen, omdat dan duidelijk is dat de veiling voor alle leden staat. Dat gaat ons helpen om met z’n allen verder te komen.”
Een breed samengestelde regiegroep van twaalf telers gaat de uitgangspuntendiscussie voorbereiden, die tijdens de algemene ledenvergaderingen in 2017 en 2018 tot besluiten moet leiden. “Doe alstublieft mee de komende twee jaar”, roept hij zijn leden op.
Samenvatting
De nieuwe voorzitter van Royal FloraHolland, Jack Goossens, wil nuance brengen in de discussie over Het Nieuwe Veilen. Het is nodig om in meerdere soorten oplossingen voor verschillende groepen telers en kopers te denken. Digitalisering kan helpen de diversiteit en flexibiliteit te vergroten. Veilen ‘in de cloud’ koppelt het veilproces los van de logistiek. Ook betere benutting van de faciliteiten is punt van discussie.
Tekst: Tijs Kierkels. Foto: Wilma Slegers.
