Met de nieuwe waterzuiveringsinstallatie in hun nieuwe demokas in Bleiswijk, koos tomatenteeltbedrijf Brabander-Zantman voor het nieuwste van het nieuwste. “Het was niet de goedkoopste optie, maar we moeten op zeker spelen”, stelt Paul Zantman.
De eerste keren dat hij in zijn nieuwe kantoor aan het werk was, moest hij toch even teruglopen naar de nieuwe installatie aan de andere kant van de muur, om te kijken of ‘ie het wel deed. Zo stil was het. “Je hoort alleen af en toe het water in de silo’s, die naast de installatie zijn geïnstalleerd”, zegt Paul Zantman op de nieuwe bedrijfslocatie in Bleiswijk.
Samen met Rob Brabander teelt hij tomaten en paprika’s voor een nichemarkt op vier verschillende locaties met een gezamenlijke oppervlakte van 7 ha. Bleiswijk is hun nieuwste uitdaging. Hier bouwt het bedrijf in samenwerking met De Ruiter Seeds aan een demokas van 8.000 m2, waarvan 3.200 m2 belichte teelt, en nog 1 ha eigen kas. De demokas wordt het nieuwe Tomato Experience Center, waar Brabander en Zantman verantwoordelijk worden voor de dagelijkse gang van zaken. Een conferentiezaal is nog in aanbouw. De initiatiefnemers verwachten honderden bezoekers per jaar.
Sociale interactie
“We doen al zes jaar gewasproeven voor De Ruiter Seeds. Die samenwerking is zo goed bevallen, dat we nu samen dit project oppakken”, vertelt Zantman. “Het mooiste vind ik dat we straks allerlei internationale gasten over de vloer zullen krijgen. Ik houd van sociale interactie. Het is goed voor je eigen ontwikkeling. Als teler zit je toch al snel tussen vier glazen muren. Daarnaast kunnen we door deze samenwerking het nieuwste van het nieuwste bouwen.”
En dat is noodzaak in een demokas. De teelt moet er op elk moment van de dag tiptop bij staan. De bezoeker kijkt continu mee. “We moeten dus echt op zeker spelen”, zegt Zantman. “We kunnen ons geen verliezen of schade veroorloven.”
Geen andere opties
Die gedachtegang zit tevens achter de nieuwe waterzuiveringsinstallatie. “Andere opties dan een eigen installatie waren er eigenlijk niet”, vertelt de teler. “We hebben geen buren die een collectieve zuivering willen. Een mobiele installatie zagen we evenmin zitten, want dan ben je teveel afhankelijk van een ander. Wij willen kunnen lozen, wanneer we willen.”
Hoewel het bedrijf alleen filterspoelwater loost, was nullozing ook geen mogelijkheid. “We willen zekerheid. In het geval van een calamiteit willen we kunnen lozen. Daarnaast werd het lastig, omdat we onze druppelslangen schoonspoelen met een chlooroplossing. Dat afvalwater moet ook weg.”
Wettelijke eisen
Dat de keuze viel op de Vialux M-line in combinatie met de E-line module van Priva, en niet op één van de andere systemen op de BZG-lijst, had twee redenen. “We willen al ons uitgangswater ontsmetten om de kans op crazy roots zo klein mogelijk te houden. De M-line ontsmet en de E-line reinigt”, vertelt Zantman. “Het was niet de goedkoopste optie, maar als je toch iets moet organiseren, dan kan je het beter maar meteen goed doen. Zo voldoen we meteen aan de wettelijke eisen die in 2027 gaan gelden. Daarnaast hebben we deze kas gekocht van een orchideeënteler. Hij werkte al met een klimaatcomputer van dezelfde leverancier. Ik wilde niet met twee verschillende fabrikanten gaan werken. Daarom de keuze voor deze waterzuiveringsinstallatie.”
Imago speelt eveneens een rol, voegt hij toe. “We krijgen straks allerlei internationale bezoekers. Dat we kiezen voor een UV-installatie, die zorgt voor minder emissie naar het oppervlaktewater toe, is een signaal naar de buitenwereld. Daardoor hebben we een goed verhaal. Het laat zien dat we maatschappelijk betrokken zijn. Daarin moet je ook je verantwoording nemen, vind ik.”
Installatiecapaciteit
De combinatie van beide apparaten is in trek onder groentetelers, weet Peter Könemann van Priva. “Zeker in de zomer als telers bij een tekort aan hemelwater leidingwater toevoegen, zitten ze met water met een hoog natriumgehalte. Ontsmetten is dan van belang. Daarnaast komt bij de teeltwissel het reinigingssysteem goed van pas.”
De vraag was in december zelfs zo groot dat er een levertijd van acht weken op zit. Lang niet elke teler zal dus per 1 januari aan de regelgeving hebben voldaan. “Voor groentelers is dat nog te overzien, want zij lozen meestal niet voor april,” merkt Könemann op. “Maar de installatiecapaciteit staat ook onder druk. Er zijn momenteel te weinig installateurs die dit systeem kunnen aanleggen. Zelfs hier op het bedrijf hebben onze mensen nog cursussen gegeven aan installateurs.”
Kritischer
De adviseur vraagt zich dan ook af hoe de handhaving eruit zal gaan zien. De teler maakt zich eerder druk over de wetgeving zelf. “Het is een goede ontwikkeling, maar het komt te snel. Sinds we op goten telen is ons systeem al bijna voor 100% gesloten. De wetgever zou de situatie per teelt moeten bekijken en beginnen bij de vollegrondstelers. Daar valt veel meer te winnen dan bij ons.”
Könemann beaamt dat. “Het enige voordeel is wel dat telers nu veel kritischer naar hun waterhuishouding zijn gaan kijken. Sommigen deden niet eens aan ontsmetting.”
Tweedeling
Zantman denkt dat de nieuwe wetgeving tot een nieuwe tweedeling leidt. “De orchideeënteler van wie we dit bedrijf hebben gekocht, stond ook voor de keuze. Of investeren in een nieuwe installatie om het water te zuiveren of verkopen. Zeker voor de oudere generatie zonder opvolger is dit een moeilijk moment, of een kans.”
Hijzelf staat bovendien voor die keuze waar het gaat om zijn bedrijfslocatie in Nieuwerkerk aan den IJssel. “Dat is een huurbedrijf. Als we aan de wetgeving willen voldoen, moeten we investeren in een nieuwe waterzuiveringsinstallatie, maar de grond is van een projectontwikkelaar. We zitten daar met een éénjarig huurcontract, dus zo’n investering is een risico. Het is de vraag of we dat ooit terugverdienen.”
Een terugverdienmodel is sowieso moeilijk te concretiseren wat betreft de zuiveringsplicht. “Het is een wettelijke verplichting, dus we moeten wel investeren. Daarnaast is het ook een verzekering. De kans op crazy roots is nu minimaal. Wanneer we het virus wel binnenhalen, is dat een veel grotere kostenpost.”
Samenvatting
Brabander-Zantman bouwt op een nieuwe locatie in Bleiswijk in samenwerking met een veredelingsbedrijf een nieuwe kas. Omdat de telers zich bij deze demokas geen schade of verliezen kunnen veroorloven, kiezen ze voor het nieuwste van het nieuwste om aan de zuiveringsplicht te voldoen. Hun keuze is gevallen op de combinatie van een waterzuiveringsinstallatie en een reinigingsmodule. Ze willen al hun uitgangswater ontsmetten om de kans op crazy roots zo klein mogelijk te houden.
Tekst en foto’s: Marjolein van Woerkom.
