Door méér te schermen en de inzet van de minimumbuis af te stemmen op de bodemtemperatuur, wist Peter van Ninhuys van Van Gog Kwekerijen vorig najaar fors te besparen op energie en vochtproblemen te voorkomen. Dit jaar rolt hij deze strategie verder uit. De bodemtemperatuur is tot op heden echter nog onvoldoende hoog om hierop te sturen. Wel levert de investering in een tweede energiescherm al veel op: de ruimtetemperatuur blijft beter op peil en er is sprake van een uniformere gewasgroei.
Ingegeven door de hoge energieprijzen besloot Peter van Ninhuys vorig najaar te gaan experimenteren met méér schermen en inzet van de minimumbuis op basis van de bodemtemperatuur. Deze ideeën kwamen voort uit de theorie van Het Nieuwe Telen, geeft de teeltmanager aan. “Volgens deze theorie kun je met iedere graad die de bodem warmer is dan de ruimtetemperatuur tien graden buiswarmte besparen. Ik ben daarom afgelopen najaar de bodemtemperatuur gaan meten met een eenvoudige temperatuursensor.
Tot het einde van de teelt was de bodemtemperatuur vaak hoger dan de ruimtetemperatuur en konden we flink besparen op buisinzet. En ook door de schermen eerder te sluiten, bespaarden we op energie: de ruimtetemperatuur bleef namelijk veel beter op peil. Daarnaast hadden we geen vochtproblemen meer. Door het inbrengen van buiswarmte maak je de plant naar mijn idee actief en gaat deze meer vocht produceren. Dat was nu veel minder het geval.”
Weinig zoninstraling
Vanwege de positieve resultaten experimenteert Van Ninhuys ook dit teeltseizoen weer met de aangepaste strategie. Vanaf het moment dat de planten de kas in gingen, op 6 februari, monitort hij de bodemtemperatuur van twee komkommerkassen op de locatie van Van Gog Kwekerijen in Helmond. “Het viel me vanaf dag één al op dat, wanneer je de kas gaat opstoken, de bodemtemperatuur in no-time eenzelfde niveau bereikt als de ruimtetemperatuur. Ik ben verrast hoe snel de bodem opwarmt.”
Desondanks kwam de bodemtemperatuur tot nu toe nog niet boven de ruimtetemperatuur uit, geeft de hij aan. Dat had onder meer te maken met de beperkte hoeveelheid zoninstraling in de afgelopen periode. “En die instraling is zeer bepalend voor de bodemtemperatuur. Daarnaast wil ik de nachttemperatuur in deze beginfase van het gewas wat hoger houden, op minimaal 17 graden. Ook hierdoor komt de bodemtemperatuur niet zo snel boven de ruimtetemperatuur. Maar ik verwacht dat dat vanaf april wel het geval zal zijn en we hier dan weer onze buisinzet op kunnen afstemmen. Sturen op bodemtemperatuur en op die manier besparen op buiswarmte is dan waarschijnlijk mogelijk tot het einde van de teelt, in november.”
Intensiever schermen
De teeltmanager schermt ook dit seizoen weer intensiever in de twee kassen: de schermen gaan eerder en sneller dicht. In de kas met één scherm sluit hij het scherm bij een instraling van 275 tot 300 watt per vierkante meter; voorheen was 200 watt per vierkante meter de grens. “In de andere kas hebben we deze winter een tweede energiescherm laten installeren. Het was wel even zoeken hoe hier op de juiste manier mee om te gaan; wanneer is het juiste moment om deze te sluiten? Ik laat nu het bovenste doek dichtgaan bij een instraling van 275 watt en het onderste bij 225 watt. Dat is meestal rond half vijf, vijf uur in de middag.”
Uniformere gewasgroei
Wist Van Ninhuys afgelopen seizoen al energie te besparen door intensiever te schermen; een tweede scherm biedt wat dit betreft nog veel meer mogelijkheden, geeft hij aan. “In de kas met twee schermen loopt de ruimtetemperatuur duidelijk minder snel terug. De warmte blijft beter in de kas. Ook blijft de bodemtemperatuur hier gemiddeld 1 tot 1,5 graad hoger. Dat biedt dus potentie qua energiebesparing.”
Volgens de teeltmanager is daarnaast sprake van een uniformere gewasgroei, doordat de temperatuurverdeling in de kas gelijkmatiger is. “Dat komt vooral doordat, wanneer je een kier trekt in één van de twee doeken, niet meteen sprake is van kouval. Dat is bij één scherm wel het geval. Hierdoor is het klimaat veel uniformer en dat zie je terug in de gewasgroei En dit gelijkmatigere klimaat biedt ook weer mogelijkheden om energie te besparen, aangezien je geen koude hoeken meer hebt. Kortom: het tweede energiescherm werpt nu al zijn vruchten af, levert dubbele winst op.”
Geen vochtproblemen
Ook dit seizoen heeft Van Ninhuys geen last van vochtproblemen, zowel in de kas met één als met twee schermen. “Dat komt ook door feit dat je de ruimtetemperatuur beter op peil houdt door meer te schermen. En hoe hoger de temperatuur, hoe meer vocht de lucht kan bevatten. Meeldauw, Botrytis; het is tot nu toe allemaal niet aan de orde. Intensiever schermen loont dus absoluut.”
Tekst: Ank van Lier
