LED-licht staat volop in de belangstelling. Diverse teelten werken er al langer mee zoals in broeierij van tulpen en enkele siergewassen zoals alstroemeria. Tulpentelers kiezen veelal voor full LED, terwijl alstroemeriatelers bijna allemaal een hybride installatie hebben (LED en SON-T). Ook in gerbera neemt de belangstelling in de praktijk toe.
Al enkele jaren geleden is er bij Wageningen University & Research onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van full LED-belichting bij gerbera. Daaruit bleek dat er een aanzienlijke energiebesparing mogelijk is, mits er een tweede energiescherm aanwezig is. Ook bleek dat productie en kwaliteit niet onder doen voor belichten met SON-T-lampen. Echter, vijf jaar geleden was LED in gerbera nog niet rendabel. De investeringen waren te hoog in relatie tot de besparingen.
Dat is nu anders, vanwege de ODE-belasting, gestegen elektriciteitsprijzen en de soms noodzakelijke vervanging van SON-T-lampen. Bovendien speelt dat het lichtniveau bij grootbloemige gerbera’s toch blijft toenemen, waardoor de belangstelling voor LED’s ook bij gerberatelers groeit. Daarbij komt dat de efficiency van de lampen is toegenomen en dat er meer concurrentie is op de markt.
Spectrum voldoet
Uit eerder onderzoek bleek dat het spectrum bij gerbera niet zoveel invloed heeft. De ‘normale’ rood-blauwe LED’s voldoen prima. Voor de werkbaarheid is het advies wel om er een deel wit (groen) licht aan toe te voegen.
Er wordt veel gesproken over de efficiency van de lampen en over de levensduur ervan. Dit laatste vind ik minder interessant als je bedenkt dat er jaarlijks nog ontwikkelingen plaatsvinden die de lampen nog efficiënter of goedkoper maken. De levensduur van 50.000 branduren is dan niet zo relevant; wel de terugverdientijd. Een LED-lamp moet mijns inziens binnen vijf jaar terug te verdienen zijn, anders is deze alweer verouderd.
Lage bloemtemperatuur
Afgelopen week hadden we Arctische omstandigheden in Nederland. Zeker in de eerste dagen ontbrak het aan zonlicht en dus aan stralingswarmte. In deze situatie is de bloemtemperatuur onder full LED lager dan onder SON-T-belichting als er geen tweede energiedoek aanwezig is. In de gerbera-afdeling van de Demokas 2030 bij WUR in Bleiswijk beschikt men over zo’n doek. Zonder transparant doek kan dit gevolgen hebben voor de afrijping van bloemen: met het weer van afgelopen week is deze zeker trager.
We zien in de praktijk, maar ook in het onderzoek, dat er bij LED ook sprake is van een hogere plantbelasting dan bij SON-T. Er worden meer knoppen aangelegd, maar de uitgroeiduur is iets trager. Mogelijk heeft dit te maken met de lagere planttemperatuur. Zeker in de winter is bekend dat gerbera meer knoppen aanlegt bij een lagere etmaal kas- en planttemperatuur. Bij extreme kou is dat een nadeel, bij milde maanden tussen oktober en maart juist een voordeel.
Op dat moment merk je dat een tweede energiescherm bij full LED echt nodig is, want zonder dat scherm kan deze vorm van belichting bij gerbera niet volledig tot energie-efficiency komen.
Tekst: Marco de Groot, FloriConsultGroup, beeld: Jan van Staalduinen
