Op 14 oktober 2016 vond bij Koppert Biological Systems een door InnovationQuarter georganiseerde bijeenkomst plaats over het thema ‘Vertical Farming, in or out?’. Ruim 90 vertegenwoordigers uit de sector luisterden onder meer naar Martien Penning (Hillenraad), Arnold van Liempt (Philips) en Jasper den Besten (HAS) over de kansen, bedreigingen, voordelen, kosten, mogelijkheden en uitdagingen van Verticaal Telen. Rien Panneman (Staay Food Group) liet weten al bezig te zijn met de bouw van een groot Vertical Farm-project in Dronten.
Martien Penning van Hillenraad gaf een presentatie over de vraag of Vertical Farming (VF) het KODAK-moment van de tuinbouw kan worden. Het antwoord hierop was: ja. Hij onderbouwde dat met een analyse van de meest recente ontwikkelingen in de VS en Azië, waar al tientallen VF-initiatieven lopen. De grote vraag luidde: wanneer presteert VF even goed of zelfs beter dan conventionele teelt in kassen? Met kostprijs, kwaliteit, voedselveiligheid en leversnelheid als belangrijkste criteria. Zijn conclusie luidde dat het niet de vraag is of VF haalbaar is, maar waar en wanneer.
Arnold van Liempt van Philips Horticulture LED Solutions gaf een overzicht van de vele internationale Vertical Farming-projecten die momenteel lopen of worden opgestart. Ook werd in zijn presentatie duidelijk dat er vele verschijningsvormen van Vertical Farming bestaan: van moestuinen onder glas tot cleanroom factories. Ook kwam er een voorbeeld langs van een in-store farm met LED-verlichting bij Metro Group in Berlijn. In Nederland blijft VF vooralsnog beperkt tot onderzoekscentra (BrightBox, GrowWise Centre en Plantlab) en opkweek van jonge planten, zoals bij slateler Deliscious.
Haalbaarheid
Jasper den Besten van HAS Hogeschool ging in op de vraag welke technologische ontwikkelingen Vertical Farming kunnen versnellen. Hij stelde dat conventionele kassen belangrijk blijven voor de teelt van opgaande gewassen als tomaat, komkommer, paprika en aubergine. En dat kassen met tussenlicht in de vorm van LEDs kunnen worden gezien als ‘het nieuwe telen’. Net als Martien Penning constateerde Den Besten dat veel technologieën als LEDs, sensoren en robots snel goedkoper worden en daarmee de financiële haalbaarheid van VF-projecten zal versnellen. Al is de kostprijs voor sla en kruiden uit een VF nog aanzienlijk hoger – 2 tot 8 euro per kg – dan uit een conventionele kas. Daar staat tegenover dat in VF-projecten beter gestuurd kan worden op kleur, smaak of inhoudsstoffen, zoals aardbeien met een hoger brixgehalte.
Ruud Kaarsemaker van Groen Agro Control ging in op de mogelijkheden om inhoudsstoffen te sturen met nutriënten. Hij vertelde dat de doelstellingen bepalen wat het maximaal haalbare rendement is. Die doelstellingen kunnen zijn: drogestofgehalte, inhoudsstoffen, kalium- of nitraatgehalte, afwezigheid van residuen en houdbaarheid. Rassenkeuze, teeltsysteem (bijvoorbeeld NFT) en opname analyses van nutriënten kunnen worden ingezet om de gewenste doelstellingen te bereiken.
Vertical Pharming
‘Andersdenker’ Peter Jens ziet VF als een uitgelezen kans om medicijnen te telen, en sprak daarom liever van ‘Vertical Pharming’. We moeten ook anders naar de consument leren kijken, om te kunnen bepalen of VF een interessant teeltsysteem kan worden, stelde Peter Jens.
Na de presentaties was het de beurt aan de praktijk, die werd vertegenwoordigd door Priva, Vitro Plus, Rijk Zwaan, Certhon, Plantlab en Staay Food Group. De verwachting van een aantal deskundigen was dat Vertical Farming voor een aantal teelten en voor een paar segmenten (het luxere segment en voor speciaalzaken en restaurants) spoedig volop mogelijkheden gaat bieden. Veel bloemisterijgewassen en opgaande gewassen als tomaat zijn nu ongeschikt, maar veredeling en andere teelttechniek kan op termijn wel kansen bieden. Voor speciale segmenten en niches in de markt kan VF zeker perspectief bieden, maar het kan nog niet concurreren met de gangbare teelt.
Staay Food Group
Tot ieders verrassing liet Rien Panneman van Staay Food Group weten al bezig te zijn met de bouw van een groot Vertical Farm-project in Dronten voor de teelt van slasoorten, voor levering aan grote supermarktketens. Hierbij wordt samengewerkt met verschillende partners (Philips, Rijk Zwaan) en kennisinstellingen (HAS, Wageningen UR). Deze farm zal uiterlijk in juni 2017 gaan draaien, wat betekent dat VF ook in Nederland nu snel werkelijkheid wordt. Het kweken in klimaatcellen wordt gezien als schoon en voedselveilig, waar klanten meer voor willen betalen.
Anne-Claire van Altvorst van InnovationQuarter kijkt terug op een geslaagde dag: “Zoveel inzichten vanuit diverse hoeken kwamen er naar voren. Maar ook kansen voor zoveel marktsegmenten. De openheid die we met elkaar hebben kunnen creëren was een belangrijke voorwaarde voor de goede sfeer. Het was een fantastische dag die zoals het ernaar uitziet een vervolg krijgt. Want voor ons geldt – zeker na de eye-opener van Staay Food Group – dat Vertical Farming ‘in’ is.”
Tekst/foto’s: Mario Bentvelsen.
