Het LightLab van Wageningen University & Research beschikt over unieke meetapparatuur om de eigenschappen van kasdekmaterialen en schermen te meten, zoals lichtdoorlatendheid, diffusiteit en spectrum. Het lab is wereldwijd hét toonaangevende instituut op dit gebied. Nu is het als eerste laboratorium volgens ISO17025 geaccrediteerd om metingen volgens NEN2675 uit te mogen voeren.
Het WUR LightLab is onderdeel van Wageningen University & Research, businessunit Glastuinbouw. Metingen die in het lab worden uitgevoerd zijn daarom in eerste instantie gerelateerd aan de behoefte van gewassen en het kasklimaat. Het lab is in staat om alle semi-transparante materialen zoals glas, schermdoeken of tijdelijke coatings volgens NEN2575:2018 +C1 te meten.
Sinds deze maand is het laboratorium officieel door de Raad van Accreditatie ISO17025 geaccrediteerd. Daarvoor heeft het diverse appratuur in huis, die deels zelf ontwikkeld is en uniek in de wereld, andere apparatuur is juist gestandaardiseerd. Meetprotocollen zijn ontwikkeld om te voldoen aan de NEN-norm. De metingen zijn volledig onafhankelijk en objectief. De opdrachtgever krijgt een meetrapport dat inzicht biedt in alle relevante eigenschappen van een onderzocht materiaal.
Zonnestraling en spectrum
De straling van de zon heeft een zeer breed spectrum. Het loopt van UV via zichtbaar licht naar nabij-infrarood. Het zichtbare licht valt vrijwel samen met PAR-licht, dat planten gebruiken voor hun fotosynthese. UV is belangrijk voor de morfologie van planten en secundaire inhoudsstoffen. Nabij-infrarode straling zorgt voor opwarming van kas en gewas.
Het lab is in staat de lichtdoorlatendheid van al deze golflengtegebieden te meten. Dat is ook noodzakelijk omdat planten verschillend reageren op de diverse golflengtes. Daarnaast is de hoeveelheid zonnestraling belangrijk voor de energiehuishouding van de kas.
Lichthoeveelheid en hemisferische transmissie
De hoeveelheid PAR licht in een kas is direct gerelateerd aan de fotosynthese, groei en ontwikkeling van een gewas. De lichttransmissie van kasdek- en schermmaterialen is daarom erg belangrijk. In het verleden was het gebruikelijk de hoeveelheid licht te meten, die loodrecht door het materiaal valt: de loodrechte transmissie. Loodrecht licht komt echter zo goed als niet voor op een kas, licht valt altijd onder verschillende invalshoeken op het kasdek of scherm. Daarnaast geeft de loodrechte transmissie bij bijna alle materialen, bijvoorbeeld diffuus glas of schermen, geen goed beeld van het beschikbare licht voor de plant in een kas. Daarom meet WUR volgens NEN2675 de transmissie onder alle invalshoeken van het licht en berekent hieruit de hemisferische transmissie.
Lichtverstrooiing en Hortiscatter
Wetenschappelijk onderzoek heeft laten zien dat veel tuinbouwgewassen baat hebben bij diffuus licht. In combinatie met een gelijke lichthoeveelheid leidt dit tot hogere productie en betere kwaliteit. Dit is de reden voor het gebruik van diffuus glas, schermen en coatings in de tuinbouw. Het heeft even geduurd voordat de meettechniek toegesneden was op de nieuwe ontwikkelingen, maar tegenwoordig kan dit meten eenduidig volgens de nieuwe NEN-norm.
De Hortiscatter-waarde geeft aan hoeveel het invallende licht wordt verstrooid door het materiaal. WUR LightLab meet hoe het invallende licht wordt verstrooid, onder welke hoeken en berekent hieruit de Hortiscatter. De ideale lichtverstrooiing (diffusiteit) heet een zogenoemde Lambertiaanse diffusor. De Hortiscatter-waarde geeft het percentage van dit ideaal aan.
Tekst: Vida Mohammadkhani, beeld: Fotostudio G.J. Vlekke/WUR
