De goede ervaringen van tomaten- en auberginetelers gaven de doorslag: Kwekerij Overgaag liet zes dubbele luchtbehandelingskasten (LBK’s) opnemen in de nieuwbouw in Maasland. Daarmee is het de eerste Nederlandse paprikateler die gebruik maakt van dit actieve ontvochtigingssysteem. En alhoewel energiebesparing de oorspronkelijke beweegreden was, merkt Wouter Overgaag na een eerste teelt nog een belangrijk pluspunt op.
Een lichte bromtoon, dat is alles wat je hoort als je onder de luchtbehandelingskast staat. Totaal niet storend, vindt de teler. Gelukkig maar, want dat was toch wel een klein vraagteken. Of het gegons niet de hele kas door zou gaan.
Wouter Overgaag wijst naar de glimmende LBK’s. Zes in totaal, gemonteerd boven het middenpad en met luchtaanzuiging door het dek. De installaties blazen naar twee kanten uit, dus feitelijk zijn het 12 units die elk zijn voorzien van binnen- en buitenkleppen, een mengkamer, een verwarmingsblok, een ventilator en luchtverdeelslurven van ongeveer 92 meter lang. Een leiding voert de condens af naar het drainwater.
“Toen we in 2023 net nieuw gingen bouwen, konden we ondersteund door Harvest House deze installaties plaatsen.” Leverancier Technokas adviseerde toestellen met een capaciteit van 15.250 m³/uur, wat neerkomt op zo’n 4,6 m³/uur/m². Dat is iets lager dan bij tomaten of aubergines, maar dat komt omdat paprika een ‘drogere’ teelt is.
Snel en makkelijk
LBK’s ondersteunen Het Nieuwe Telen. Bij deze duurzame teeltstrategie kiezen telers voor meer schermgebruik en minder warmte-input. Om de warmte binnen te houden, blijven de luchtramen langer gesloten. Dankzij de LBK’s kan het verdampingsvocht toch efficiënt worden afgevoerd, zonder verlies van energie of CO₂.
“Voor ons een mogelijkheid om het gebruik van fossiele brandstoffen, nodig voor de verwarming van de kas, flink terug te dringen.” Vorig jaar was nog een leerjaar, blikt Overgaag terug. “De vier hectare grote kas en alle installaties waren nieuw. Bovendien hadden we vanwege werkzaamheden later geplant dan normaal, op 29 december.” Mede dankzij het vele licht gingen de jonge plantjes als een raket, herinnert hij zich. “Het gewas bleef maar groeien. En hoe meer blad, hoe meer verdamping en hoe belangrijker ontvochtigen werd.”
De LBK’s deden hun werk naar behoren. Zodra de vochtigheid te hoog werd, gingen de kleppen open en zorgden de installaties voor het ontvochtigen van de kas met droge en indien nodig opgewarmde buitenlucht. “Verrassend hoe makkelijk de installaties het vochtdeficit konden beïnvloeden. In augustus en september bijvoorbeeld realiseerden ze in no-time twee tot drie punten verschil onder een dicht schermdoek.”
Goede luchtcirculatie
Voor komend teeltseizoen staan er enkele aanpassingen op stapel. “Juist omdat de LBK’s zo goed werken, durven we ze wat later in te schakelen. Het plan is om het vocht langer te laten opbouwen en enkel de pieken, met de ramen dicht, af te toppen. Dan krijgen de planten meer mogelijkheid om op spanning te komen.”
Maar zover is het nog niet. Het huidige gewas (Alzamora) is op 19 november geplant. Half januari staan de LBK’s wel aan, maar enkel om de binnenlucht via de slurven door de kas te verdelen. Die circulatiefunctie beschouwt de teler als zeer waardevol. Nu, maar zeker ook later in de teelt wanneer er veel gewas is, zorgt de luchtbeweging voor een grote gelijkheid in de kas. Precies zoals Overgaag het graag ziet. “Je wil dat de omstandigheden in pad één nagenoeg gelijk zijn aan pad twaalf. Dat bevordert de uniformiteit van het gewas en maakt sturen eenvoudiger. Die gelijkheid viel me vorig jaar in positieve zin op. En dat zonder extra ventilatoren.”
Kennis delen
Natuurlijk had de teler vooraf over deze aangename ‘bijvangst’ gehoord. “We hebben ons uitgebreid laten informeren. Door collega-telers, leveranciers en teeltadviseurs. En omdat wij nieuw bouwden, kon het systeem al in de eerste constructietekeningen worden meegenomen. Netjes ingepast boven het dubbele schermdoek. Brinkman regelde het computergedeelte en de technische aansluitingen, Voshol de verwarming.”
Die laatste heeft ook een speciale gevelverwarming aangelegd. Op advies van een auberginebedrijf dat al met LBK’s werkt. “Omdat je dankzij de actieve ontvochtiging minder met het primaire verwarmingsnet werkt, koelen de gevels sneller af. Vandaar de extra verwarmingsbuizen met eigen meetbox en pomp.”
Ook na de ingebruikname onderhield de teler nauw contact met de betrokkenen. “Vaak weet je wel wat je wil, maar heb je een adviseur nodig die uitlegt hoe je daar moet komen. Ook met betrekking tot de klimaatcomputer. De LBK’s zijn daarop ingeregeld, maar hoe vind en wijzig je de instellingen?”
Recht voor z’n raap
Angstig om nieuwe techniek uit te proberen, is de teler allerminst. “We zijn gewend paprika’s te telen in verschillende kasopstanden en onder zeer wisselende omstandigheden. Dan is zo’n mooi, licht complex met innovatieve faciliteiten een verademing. Trouwens, een LBK is niet super ingewikkeld, hoor. Het is makkelijk in te regelen en werkt recht voor zijn raap.”
Eén keer werd de teler wel verrast, herinnert hij zich. Gelukkig was het niet in een kritieke periode. “Het probleem zat in een meetbox, waarvan er één op elke drie kasten hangt. Deze werkt met een natte en een droge bol. Omdat het watervoorraadje in de box op was, registreerde het een rv van honderd. En dus ging de LBK volle bak ontvochtigen. Sindsdien lopen we alle meetboxen regelmatig na en vullen we ze tijdig bij.”
Overig onderhoud is minimaal. “Het enige wat ik nu kan bedenken is het schoon houden van de installatie. De kasten hebben een open verbinding met buiten, er zit gewoon een gat in het kasdek. Je zult dus af en toe blaadjes en takjes moeten weghalen.”
Tekst: Jojanneke Rodenburg, beeld: Fotostudio G.J. Vlekke
Wouter Overgaag: “Je wil dat de omstandigheden in elk pad nagenoeg gelijk zijn. De slurven zorgen voor een gelijkmatige luchtverdeling en dus een evenwichtig klimaat.”
