Low-e staat voor lage emissie van warmtestraling: minder uitstraling van warmte uit de kas van het gewas. Deze eigenschap bereik je met een speciale coating aan de buitenkant van het glas of van de schermen. Terwijl low-e glas al commercieel beschikbaar is, zijn transparante low-e schermen nog in ontwikkeling. Groot voordeel: ze zijn ook toepasbaar in bestaande kassen, terwijl low-e glas vooral geschikt is bij nieuwbouw.
Twee types low-e schermen
In een proef bij Wageningen University & Research worden twee verschillende types low-e schermen getest, in vergelijking met een referentie met dubbele transparante energieschermen. Elke proefafdeling heeft een aluminium scherm voor de nacht en een low-e transparant scherm voor overdag.
Aluminium schermen stralen van nature al weinig warmte uit, maar zijn overdag niet inzetbaar omdat ze niet transparant zijn. Low-e transparante schermen zijn zowel in de nacht, als overdag inzetbaar en leveren zo extra energiebesparing. Behalve de stralingseigenschappen van het scherm, worden we ons ook steeds bewuster dat de hoeveelheid lucht die door het scherm gaat (de permeabiliteit), grote invloed heeft op het klimaat en het energieverbruik.
Indrukwekkende energiebesparing
De resultaten van een proef met paprika laten tot nu toe indrukwekkende energiebesparingen zien. In de proefafdeling met de eerste versie van een transparant low-e scherm met extra lage permeabiliteit is 20% energie bespaard. Dit percentage is ongeveer vergelijkbaar met die van low-e glas. In combinatie met een aluminium low-e scherm loopt de besparing in deze proefafdeling zelfs op tot 40% ten opzichte van de dubbele standaard transparante energieschermen in de referentie. In de tweede proefafdeling ligt de tweede versie van het low-e transparante scherm. Deze is meer doorlatend voor warmtestraling en heeft een hogere permeabiliteit. Daardoor is de energiebesparing samen met het aluminium doek vergelijkbaar met de referentie.
Lichtbenutting
De paprikaplanten van het ras ‘Alzamora’ werden eind januari geplant, het gaat dus om een late teelt. De lichtbenuttingsefficiëntie is in alle afdelingen vergelijkbaar met gemiddeld 6 g/mol. De productie in de referentie staat aan het einde van de teelt op 33,6 kg/m², in de afdeling met de eerste versie low-e scherm op 31,2 kg/m² en in de afdeling met de tweede versie low-e scherm op 32,1 kg/m².
Verbetering schermen
Low-e schermen zijn nog volop in ontwikkeling. Er zijn voor beide types nog verbeterpunten: De eerste versie van het scherm is nog te verbeteren op lichtdoorlaatbaarheid. In de proef bleek dat in de zomermaanden de lichttransmissie, door sluiting bij hoge instraling, lager was dan in de referentie. Dat verklaart waarom de productie daar iets achterloopt. Met een verbeterde schermversie met hogere lichttransmissie is dat mogelijk te verhelpen.
Het tweede scherm is nog te verbeteren door deze met een lagere doorlaatbaarheid (permeabiliteit) te fabriceren. Dit is vooral belangrijk in de wintermaanden omdat hierdoor warmteverliezen beperkt worden. Mogelijk leidt dit ook tot minder stralingsverliezen omdat condensvorming op het doek meer straling tegenhoudt en de energiebesparing stijgt. Deze effecten moeten wel nog nader worden uitgezocht.
De proef loopt nog, maar de eerste resultaten zijn veelbelovend. Wij verwachten dat low-e schermen op termijn een serieus alternatief voor telers kunnen worden, vooral bij onbelichte teelten zoals paprika en komkommer.
Financiering en coördinatie
Dit project is uitgevoerd door Wageningen University & Research en gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van het ministerie van LVVN en Glastuinbouw Nederland. De proef is mede mogelijk gemaakt door Kennis in je Kas (KijK) en is begeleid door telers.
Tekst: Monique Bijlaard, Wageningen UR
