Onlangs las ik ergens dat een zwakteparasiet als Botrytis weer toeneemt in de tomatenteelt. Ergens dacht ik nog; een fungicide als Luna Privilege werkt toch prima? Maar ik besef ook dat het uitsluitend gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen eindig is. De laatste editie van Onder Glas, onder andere over een weerbaar wortelmilieu, inspireerde me om hierover verder te denken.
De afgelopen jaren is balansdenken een begrip geworden. Onze teelttechnische adviseurs praten over plantbalans, energiebalans, waterbalans enzovoorts. Maar diezelfde adviseurs schrijven waterstofperoxide en chlorides voor om teeltsystemen te desinfecteren en schoon te houden. Daar klopt in mijn beleving iets niet, want waar is die weerbaarheidsbalans gebleven? Boven de grond houden we alles in balans, maar alles wat daaronder zit niet?
We vergelijken het wortelpakket wel eens met het darmstelsel van de mens. Die vergelijking is zo vreemd nog niet. Inmiddels weten we dat we gevarieerd moeten eten. De stoelgang is een goede graadmeter van een lichaam dat in balans is en voldoende weerstand heeft tegen aanvallen van bacteriën en virussen. Een voorbeeld: mijn zoontjes eten heel de dag zand, dat heus niet vrij is van ziektekiemen, maar ze hebben nog geen dag gemist op school. Voor mij is het een teken dat je leefomgeving niet steriel hoeft te zijn voor een gezond leven.
In de kas speelt hetzelfde. Doordat we het giet- en drainwater met UV, ozon en peroxides volledig steriel maken voeden we het bodemleven onvoldoende. Naar mijn idee raakt daardoor de groei van onze gewassen zwaar uit balans. Gevarieerd eten is dit in ieder geval niet. Hoe we het bodemleven wél kunnen voeden in deze spannende tijd is vraag twee. In kokos telen zou een stap in de goede richting kunnen zijn, maar tot op heden heb ik nog niet gehoord dat je daardoor virusvrij blijft.
Laten we als tuinbouw leren van de kennis die in de humane geneeskunde groeit en de balansen hoog in het vaandel houden. En bij watergift en voeding niet alleen denken aan ‘alles moet dood’ maar aan een gezond wortelstelsel vol energie.
Maikel van den Berg, zaadteler in Bleiswijk
