Nu de Brexit een feit is betekent dit fors wat extra douaneformaliteiten voor Nederlandse exporteurs van tuinbouwproducten. Op dit moment raakt dit voornamelijk de export van potplanten. Voor groenten, fruit en snijbloemen geldt een overgangsperiode tot 1 april. Het grote verschil zit in de fytosanitaire formaliteiten aan beiden zijden van de grens. Het KCB geeft de mogelijkheid inspecties per zending te verleggen naar voorraadkeuringen om tijd te besparen.
“De meeste exporteurs hebben zich goed voorbereid op de Brexit, maar er zijn nog steeds bedrijven, vooral kleinere, die nu pas wakker worden. Die dachten dat het allemaal wel mee zou vallen”, vertelt specialist fytosanitair Peter Rozenboom van het Kwaliteits-Controle-Bureau (KCB) in Zoetermeer.
De harde realiteit leert dat het anders loopt. Want hoewel de EU en het Verenigd Koninkrijk ternauwernood tot een handelsakkoord kwamen, verandert het zakendoen met de Britten wel drastisch. Gewoon ‘boot op, boot af’ met een vrachtwagen vol verse tuinbouwproducten is verleden tijd. Sinds 1 januari geldt het VK als een derde land, waardoor fytosanitaire certificaten en exportinspecties verplicht worden voor groenten, fruit, bloemen en planten. Daarnaast voeren de Britten importinspecties uit, waarvoor Nederlandse exporteurs hun handel moeten aanmelden.
Twintig minuten werk
“De regels betekenen dat exporteurs een exportinspectie moeten aanvragen bij ons via e-CertNL. Het gaat om dezelfde formaliteiten als bij export naar andere derde landen.” Dat vertelt Liesbeth Kooijman, directeur van het KCB, de aangewezen keuringsinstantie voor groenten, fruit, bloemen en planten in het handelskanaal. Uitgangsmateriaal zoals stekgoed en zaden worden door Naktuinbouw geïnspecteerd.
Exporteurs moeten vanaf 1 januari voor elke zending vooraf een certificaat aanvragen. Meestal kan de inspecteur al dezelfde dag of de volgende dag bij de exporteur op de stoep staan. Tijdens de inspectie worden de partijen steekproefsgewijs gekeurd. Dat duurt ongeveer twintig minuten per zending, daarna wordt het certificaat ter plekke en direct afgegeven. “Maar exporteurs moeten hun logistieke proces natuurlijk zo inrichten dat de inspectie ook goed kan plaatsvinden”, aldus Kooijman.
Pilot: alles in één keer
Voor exporteurs van potplanten loopt er inmiddels een pilot om hele voorraden in een keer fytosanitair te laten keuren, in plaats van zo’n zes keer per week. Rozenboom: “Als wij slechts een keer per week langs hoeven te komen om de hele gereedstaande exportvoorraad te inspecteren geeft dat een enorme winst op tijd en kosten. De exporteur kan dan het afgegeven certificaat de rest van de week gebruiken voor elke zending.” Om dit mogelijk te maken, moeten deelnemers wel de juiste voorbereidingen treffen en voldoen aan bepaalde voorwaarden.
Inmiddels hebben zich vier exportbedrijven aangemeld voor deze pilot. Andere bedrijven zijn welkom zich ook aan te melden voor de proef die officieel ‘NVWA-erkenning gebruik voorraadregister e-CertNL’ heet.
Als de pilot goed uitpakt, zullen voorraadinspecties geleidelijk overgaan in een standaardwerkwijze, ook voor andere tuinbouwproducten. “Eventueel gaan we deze aanpak ook voor andere exportlanden beschikbaar maken”, vertelt Kooijman.
Naast de extra tijd die de nieuwe douaneformaliteiten gaan kosten, betalen exporteurs ook voor de uitvoering van de kwaliteitsinspecties. Het KCB hanteert een starttarief van 53,44 euro, gevolgd door 1,67 euro per minuut. De certificaten kosten zo’n 15 euro.
Extra inspecteurs
Kooijman: “Om al het te verwachten extra werk aan te kunnen hebben wij de afgelopen maanden elf extra inspecteurs in dienst genomen en opgeleid. Het jaar begon rustig, maar we zien het nu drukker worden. Omdat de eisen voor groenten, fruit en snijbloemen pas per 1 april verplicht zijn, ervaren we dit als een soort leerperiode.”
Vanwege de corona lockdowns in diverse landen is de handel slapper dan normaal, waardoor de druk op de controles nog meevalt. Verder is de gefaseerde invoering van de Brexit-wijzigingen een voordeel. Zo valt Valentijnsdag nog in de overgangsperiode. Kooijman: “We hopen daardoor op een zachte landing en verwachten waar nodig processen tijdig bij te kunnen sturen. Exporteurs en telers moeten hetzelfde doen.”
Tekst: Koen van Wijk
