Ontwikkelingsbedrijf HOT heeft tot nu toe – sinds haar oprichting – 40 hectare grond aangekocht voor herstructurering van de glastuinbouw. De ambitie was om jaarlijks 50 hectare te herstructureren. Cees Veerman luidt de noodklok. Hij voorspelt dat het aantal bedrijven de komende jaren zal halveren. Naar schatting 500 tot 1000 hectare zal verdwijnen, onder meer voor woningbouw.
Ontwikkelingsbedrijf HOT is in 2015 opgericht om de herstructurering en modernisering van bestaande glastuinbouwgebieden te stimuleren en faciliteren. Veerman is voorzitter van de Coalitie, waarin ook Rabobank, FloraHolland en FVO deelnemen en ook overheden bij betrokken zijn. Onlangs presenteerde hij bij Agrobusinessclub Westland teleurstellende resultaten. Ruim 100 cases zijn onderzocht. Er lopen rond de twintig projecten. In de achterliggende jaren is ongeveer 40 hectare aangekocht.
Uitstroom van telers
De problemen stapelen zich op, zei Veerman recent in het Financieel Dagblad. “Driekwart van de ondernemers is ouder dan 55 jaar en de meesten van hen hebben geen opvolger. De komende jaren vindt er dus een enorme uitstroom van telers plaats. Dat heeft ook grote gevolgen voor de handel- en transportbedrijven.”
De afgelopen jaren is er nauwelijks geïnvesteerd in nieuwbouw en renovatie, terwijl dat wel zou moeten met het oog op de komende energietransitie en een efficiëntere bedrijfsvoering. Elk jaar zou 300 hectare aan kassen vernieuwd moeten worden, 10% van het totaal, maar dat streefaantal bestaat alleen op papier.
Westland sterk verouderd
Vooral de glastuinbouw in het Westland is sterk verouderd, met een gemiddelde schaalgrootte van 2 tot 5 hectare. De glazen kassen zijn relatief oud, slecht onderhouden en bovendien veel te klein voor de moderne glastuinbouw. Tweederde van alle bedrijven in dit gebied is gebouwd voor de eeuwwisseling.
Zonder ingrijpen zal veel bedrijvigheid verloren gaan, waarschuwt Veerman. Het gaat hem aan het hart dat het slecht gaat met de regio. Het tuinbouwcomplex is wat betreft werkgelegenheid en toegevoegde waarde ‘groter dan de Rotterdamse haven’. Hij voorspelt dat het aantal bedrijven de komende jaren zal halveren. Naar schatting 500 tot 1000 hectare zal verdwijnen, onder meer voor woningbouw.
Klimaat- en energietransitie
Ruud Huirne, directeur Food & Agri Strategie Rabobank Nederland snapt goed waarom het zo traag gaat. “Ruilverkaveling kan wel tien jaar duren. De telers moesten na de crisis eerst hun reserves aansterken.” Huirne denkt dat met de klimaat- en energietransitie de noodzaak om te investeren in modernisering zal toenemen. “Dan komen de telers in beweging.” Stuurgroep HOT onderzocht honderd cases. Het team bezocht vooral ondernemers waarvan kon worden verwacht dat zij binnenkort gaan stoppen. Veel deals werden er echter niet gesloten. “Iedereen kijkt naar zijn eigen belang. De telers vragen zich af: is dit het goede moment?”
Grondprijs gestegen
Wat ook een rol speelt, is dat de prijzen van glasgroenten zijn gestegen. En dat werkt door in de grondprijzen. Veerman: “De marktprijs voor een vierkante meter ligt nu tussen 60 en 70 euro. Dat is de helft meer dan drie jaar geleden.”
Een succesvol project was een potplantenbedrijf dat door herschikking van percelen nu kan beschikken over tien hectare. Maar vaker ging het mis. Bij een groep van vijf telers die hun grond wel wilde verkopen, ging een ondernemer alsnog dwars liggen; de deal van 20 hectare ging niet door.
Veerman put hoop uit het feit dat telers ook onderling grond kopen en verkopen, oftewel het buurman-koopt-van-buurman-principe. “Als er op die manier toch wat grote bedrijven ontstaan, is dat natuurlijk ook goed.”
Reacties
Jos van der Knaap, oud-voorzitter van LTO Glaskracht Westland, reageert fel op Twitter (@josvdknaap): “Zeer oneens met de mening van Cees Veerman. Kijk eens naar alle geothermie-projecten, de innovaties op het gebied van led, waterzuivering, robotisering, veredeling en selectie. Kijk wat de koplopers doen, kortom: geef herstructurering de tijd, zorg voor een goed ondernemersklimaat. En houd vast aan de bestemming duurzaam glas, dan komt de nieuwbouw vanzelf.”
Volgens burgemeester Agnes van Ardenne van Westland moeten de tegenvallende resultaten van de coalitie HOT niet worden toegeschreven aan een te zuinige opstelling bij de verwerving van tuinbouwbedrijven, meldt de WOS. “Geconstateerd wordt dat er (te) hoge prijzen worden gevraagd in de markt. Het bieden van niet-marktconforme (te hoge) prijzen kan een sterk prijsopdrijvend effect teweeg brengen en daarmee de markt ontwrichten.”
Zij noemt onteigening een zwaar rechtsmiddel waarvoor strikte eisen gelden, dat alleen ingezet kan worden in situaties waarin doelbewust modernisering van het gebied (ernstig) wordt gefrustreerd. Het college besloot onlangs dat dit in het geval van wethouder Snijders, die in een agrarische bedrijfswoning woont in een gebied met bestemmingsplan glastuinbouw, niet het geval was, waarover ophef ontstond.
Bron: Financieel Dagblad, WOS, Twitter.
