Groene kamerplantenteler Dirk Mermans uit Wommelgem (België) nam in augustus vorig jaar een nieuwe kas in gebruik. Deze kas van 0,8 ha is uitgerust met low e-glas. Hiermee denkt de teler een energiebesparing te realiseren van 30 procent. “Daarnaast is ook het klimaat beter en zien wij een sterkere groei van de planten.”
Dirk Mermans neemt voor de fotoshoot plaats bij een aantal strelitzia-planten die zijn gemarkeerd met een vlag. We bevinden ons in de gloednieuwe kas van de potplantenteler in Wommelgem, in de schaduw van Antwerpen. De kas van 0,8 ha werd ruim een half jaar geleden opgeleverd en is sinds augustus vorig jaar in productie. Ze vormt een aanvulling op het bestaande glasareaal van 3,25 ha.
“In een andere kas, die van 2020 dateert, telen we dezelfde planten en doen we ook groeiproeven. Daar tref je dezelfde vlag aan”, verklaart de teler. Alhoewel de resultaten nog niet definitief zijn, constateert de Vlaamse teler dat dezelfde planten in de nieuwe kas sneller groeien dan in de oudere kas. Reden is volgens hem het low e-glas waarmee het kasdek is uitgerust.
Mes snijdt aan twee kanten
Het gaat om het Geysir-glas van AGC, dat is voorzien van een low-e (tinoxide) coating op het buitenoppervlak dat stralingswarmte terug de kas in reflecteert. Twee anti-reflectiecoatings, eentje boven de tinoxide-coating en eentje aan de onderkant van het glas, zorgen ervoor dat het lichtverlies beperkt is ten opzichte van standaard glas.
“Het glas heeft een goede lichttransmissie en lage warmte-emissie”, vertelt Mermans. Dat laatste zorgt volgens hem voor een aangenaam, warmer klimaat dat de groei van de tropische planten stimuleert. “Wij zijn het nu aan het testen, maar zoals ik het inschat groeien de planten tot tien procent harder. Behalve het warmere klimaat wordt de bladtemperatuur ook hoger omdat de planten hun stralingswarmte minder makkelijk kwijt kunnen.”
Met het nieuwe glas snijdt het mes volgens de teler aan twee kanten. Behalve een snellere groei, en daarmee sterkere en grotere planten, zorgt het low e-glas ook voor energiebesparing. “Ook hier hebben we nog geen definitieve uitkomsten, maar ik schat het lagere energieverbruik op zo’n 30 procent omdat we minder hoeven te stoken”, vertelt de teler.
Wetenschappelijk onderzoek
De impact van het nieuwe glas wordt momenteel onderzocht door Viaverda, het Vlaamse onderzoekscentrum voor de sierteelt. Een medewerker komt maandelijks langs om de energie-input, de temperatuur en de plantgroei te meten in de twee vergelijkbare serres. De energie-input wordt uitgelezen van warmtemeters die zijn aangebracht in de verwarmingsbuizen. Met deze meter weet de teler precies hoeveel energie zijn kas ingaat.
Het eindresultaat moet leiden tot een wetenschappelijk staving van het effect van het low e-glas. Daardoor zou dit glastype in de toekomst ook op de lijst van het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) kunnen belanden. VLIF betreft een subsidiepot van het Vlaamse agentschap van Landbouw en Visserij waarmee men bepaalde investeringen, bijvoorbeeld gericht op energiebesparing, voor een deel compenseert.
Schermdoeken
Mermans geeft aan dat de energiebesparing niet alleen financiële motieven heeft. “Onze 1,5 MW WKK was berekend op het aanvankelijke areaal en had een licht surplus. Met de huidige aanbouw is dat aan de krappe kant.”
De keuze van schermdoeken is eveneens gericht op het verminderen van het energieverbruik. De nieuwe kas is uitgerust met drie schermen: twee energiedoeken en een PARperfect scherm. Op het moment van het interview, een zonnige winterdag, is alleen het onderste doek gesloten met als doel de warmte binnen te houden.
Schaduwminnende planten
Ook in de hydrocultuur serre, waar Mermans planten op water teelt, heeft hij stappen gezet om het energieverbruik terug te schroeven. Eind vorig jaar zijn daar twee DryGairs in gebruik genomen die de lucht ontvochtigen. “Dit zou goed moeten zijn voor een energiebesparing van 30 procent, terwijl we ook minder last hebben van schimmels in de planten”, aldus de teler, die zich op deze manier ook voorbereidt op een strengere wetgeving waarbij duurzaamheid steeds belangrijker wordt. “Minder energieverbruik betekent in ons geval ook een vermindering van de CO₂-uitstoot.”
De teler: “Mijn vader, ook een kamerplantenteler, was altijd groot fan van Hortiplus glas dat door een coating ook het verlies van stralingswarmte in de serre verminderde. Dit glas is uiteindelijk uit te handel genomen, omdat het te weinig licht doorliet. Maar in ons geval waren de resultaten goed. Het was warmer en donkerder in de kas en dat is goed voor schaduwminnende kamerplanten.”
Alleen in de winter
Hortiplus werd geproduceerd door Glaverbel dat in 2007 opging in AGC uit België. Het is dit bedrijf dat ook het low e-glas van Mermans leverde. De Vlaamse teler, die bekend staat om zijn pionierswerk in het energieverbruik, is de eerste teler met dit glas in de Benelux. De teler twijfelt of het glas voor alle teelten geschikt is, de lichtinval is lager dan van standaard glas met anti-reflectiecoating. “Bij bijvoorbeeld de teelt van tomaten is veel licht vereist. Daarbij wordt het met dit glas in de zomer al snel te warm. Het voordeel van het glas wordt dan het nadeel.”
De potplantenteler heeft daar geen last van. “Het probleem van de beperkte lichtinval wordt deels gecompenseerd door de twee anti-reflectiecoatings. De winst van het glas ligt vooral in de winter. Juist de periode dat wij veel moeten stoken.” Een andere beperking is dat het low-e glas minder warmte tegenhoudt op regenachtige dagen, als de coating nat is.
Flexibeler telen
De nieuwbouw moet de teler meer flexibiliteit geven. “Op drukke momenten konden we de vraag niet bijbenen omdat we te weinig ruimte hadden. Met de extra kas kunnen we flexibeler inspelen op de vraag door meer te produceren in het najaar en de winter. Dan is de vraag hoger dan in de zomer.”
In de nieuwe kas komen vooral de meest schaduwminnende planten en de beworteling van jong plantgoed. Planten die iets beter tegen direct zonlicht kunnen, worden onder het andere glasareaal verdeeld. Concluderend is de teler blij met zijn low e-glas. “Als ik alles opnieuw mocht doen, zou ik de hele kas met dit glas uitrusten.”
Tekst en beeld: Jerom Rozendaal
Dirk Mermans in de nieuwe kas: “We vergelijken de groei van de planten en de energie-input in de kas met en zonder low-e glas.”
