Ondernemers Monique en Michel Grootscholten van MG GRAND en Patrick, Marco en Jeffrey van Uffelen van Van Uffelen Flowers bouwen samen een 10 ha grote chrysantenkwekerij in De Lier. “Wij waren allebei geïnteresseerd in dezelfde kavel en in samenwerking. Uiteindelijk werden we het binnen drie maanden met elkaar eens. Voor zo’n groot project is dat best snel.”
Grootscholten en Van Uffelen zijn beiden lid van telersvereniging Zentoo (ruim 100 ha chrysanten), de een sinds drie jaar en de ander al sinds de oprichting in 2006. Via directeur Edwin Steenbergen kwam hen ter ore dat er in het Westland een mooi kavel te koop stond. “Dat was in de zomer van 2020”, vertelt Michel Grootscholten. “Je kunt wel zeggen dat het zijn idee was. Wij waren al een tijdje op zoek naar een locatie erbij, en hadden ook al eens een makelaar bezocht. Onze directeur wees ons op de locatie en zei: ik geef iedereen een kans. Toen hebben Jeffrey en ik onze belangstelling laten blijken. Hij vroeg ook of wij dit eventueel met iemand uit de vereniging samen zouden willen overnemen. Daar stonden we beiden voor open en daarna zijn de gesprekken gestart.”
Vlotte bedrijfsovername
Ze zijn inmiddels de trotse eigenaar van U GRAND, een samentrekking van de namen van beide familiebedrijven, die apart van elkaar blijven bestaan. Beide families bezitten de helft van het nieuwe bedrijf, dat is ontstaan uit twee kleinere kwekerijen. Van Uffelen: “De een teelde komkommers, de ander tomaten. Het tomatenbedrijf – de grootste kavel – stond te koop bij een makelaar. Die wilden wij wel hebben mits we zijn buurman erbij konden krijgen. De makelaar heeft de buurman over de streep weten te trekken. Het ging in beide gevallen om kassen van meer dan 20 jaar oud, met in totaal 11,8 hectare grond.”
Reconstructie van het perceel was niet nodig, ze hoefden geen sloten te dempen of wegen te verleggen. Er hoefden alleen twee schuren en glasopstanden te worden gesloopt. Over de grondprijs houden de ondernemers zich een beetje op de vlakte.
Na het besluit om samen te kopen en te gaan bouwen ging het snel. “In december zijn we gaan slopen, op 1 maart 2021 was de overdracht en op 31 maart ging de eerste heipaal de grond in. Op 31 juli was de kas dicht. Alles bij elkaar is het best snel gegaan”, aldus Van Uffelen. Tegenslagen waren er ook, vooral door slecht weer en materiaalschaarste. Al heeft dat laatste niet tot grote vertragingen geleid, wel tot extra onzekerheid en stijgende kosten.
Een goede klik
U GRAND is niet de eerste locatie die door meerdere eigenaren wordt gestart. Het past eigenlijk wel in een trend van meer samenwerking en consolidatie, zeggen ze eensgezind. Maar er zitten wel voorwaarden aan een succesvolle samenwerking. “We hadden al jaren een persoonlijke klik. Maar als je gaat nadenken over een nieuwe samenwerking, over de opzet van een nieuw bedrijf, dan moet het ook zakelijk met elkaar klikken. Natuurlijk hebben we ook veel discussies gehad, dat maakt je juist sterker. Als je er in de basis met elkaar al niet uitkomt, moet je je afvragen of je een verhaal als dit wel moet doorzetten. Onze ervaring is dat als je het op hoofdlijnen met elkaar eens bent de rest meestal vanzelf volgt.”
Kan de chrysantenmarkt deze – toch forse – uitbreiding eigenlijk wel aan? Grootscholten: “Ja hoor, het gaat al een paar jaar goed in de chrysantenteelt. In die zin is daar ruimte voor. Het rendement in de chrysantenteelt is momenteel gewoon goed, in alle snijbloemen wel eigenlijk. Met het bijbouwen van deze tien hectare zal het areaal niet te veel groeien. Er zijn ook altijd wel een paar stoppers en bedrijven die ineens switchen naar een andere eigenaar of andere teelt.” Van Uffelen vult aan: “Binnen Zentoo is er vraag naar meer meters en productie. Wij vullen dat in.”
Prestaties benchmarken
Belangrijke redenen om samen te werken zijn schaalvergroting, verduurzaming en professionalisering, met een accent op het laatste. “Je kunt je beter specialiseren in je taken. We denken dat we daardoor een mooie stap kunnen maken voor de toekomst en betere mensen kunnen aannemen, zodat wij zelf meer tijd overhouden voor andere zaken. Voor dit bedrijf hebben we twee hele goede mensen gevonden die ons team willen versterken, een locatiemanager en een bedrijfsleider. Die kunnen in de toekomst eventueel ook taken gaan beetpakken voor de huidige bedrijven”, denkt Van Uffelen.
“Wij gaan we op het nieuwe bedrijf werken met luchtbehandelingskasten, insectengaas en een nevelinstallatie. Uiteraard willen we de prestaties op de nieuwe tuin straks gaan benchmarken met onze bestaande bedrijven en er lering uittrekken.” Dat kan ook de telersvereniging versterken, denkt Grootscholten.
“Wij gaan het klimaat en de resultaten van onze gewasbescherming ook met twee andere telers met insectengaas – Diamond Flowers en Linflowers – vergelijken. Dat wordt begeleid door Delphy en Van Iperen. Die informatie kan interessant zijn voor het hele chrysantenvak.”
Insectengaas met nevelinstallatie
Op de nieuwe tuin (van kassenbouwer Technokas) komt overal insectengaas met een maaswijdte van 0,4 bij 0,7 mm, dat niet zo fijn is als tripsgaas, maar minder grof dan luizengaas. Die keuze was verre van vanzelfsprekend, zegt Van Uffelen. “Het was bijna niet rond te rekenen op papier. Met Michel hebben we hier best lang over gediscussieerd. Maar het is ook duurzaam, gericht op de lange termijn. Het middelenpakket wordt steeds kleiner en klanten stellen hoge eisen aan de chrysanten. Je wilt het bedrijf ook bestuurbaar houden: hoe minder infectieproblemen, hoe minder stress op de tuin. Dat waren argumenten die ons deden besluiten het toch te doen.”
De businesscase voor de luchtbehandelingskasten en diffuus glas was vanaf het begin meteen helder, vervolgt Van Uffelen: “Op papier komt het eruit, dan ben je het ook snel met elkaar eens. Insectengaas en de nevelinstallatie kun je niet becijferen, maar horen wel bij elkaar. Want wij willen geen klimaatproblemen, en geen concessies doen aan de kwaliteit van de bloemen.”
De bank zag de extra investering gelukkig wel zitten, vervolgt Grootscholten: “Duurzaamheid en vergroening is een groot onderdeel geworden van het investeringsplan. Daar verwachten ze echt wel wat van je. We hebben inmiddels ook een voorlopig Groen Label B-certificaat.”
Hybride belichting
Er is gekozen voor hybride belichting, dus SON-T in combinatie met LED’s van Signify, in de verhouding 1 op 1. In micromol is die verhouding 70 µmol /m².s SON-T en 128 µmol /m².s LED. De LED-lampen van 1.000 watt per stuk zijn uitgerust met 95% rode en 5% blauwe LED’s.
Het verduisteringsdoek is zowel aan de binnen- als buitenkant wit. Dat zorgt voor meer lichtreflectie bij een gesloten scherm, waardoor het rendement van de belichting hoger wordt. “Bijzonder is wel dat we het doek aan de onderkant van de tralie hebben laten monteren, waardoor de spouw tussen doek en tussengevel kleiner is. Verder hangt er een energiebesparend doek in.”
Onder het betonpad liggen – naast een stoomleiding – drie oogstbanden, nieuw in chrysant. Voordeel van drie banden is dat het meer flexibiliteit biedt, legt Grootscholten uit: “Eigenlijk zijn het links en rechts van het betonpad twee verschillende teeltrondes. Op die manier kun je verschillende rassen telen zonder ongemakken. Als er een sneller ras tussen staat kun je dat met een extra bosmachine makkelijker wegoogsten, zonder dat je elke dag op een neer hoeft te rijden.”
Energiemix
De warmte wordt opgewekt met drie WKK’s, die ook voor stroom en CO2 zullen zorgen. “De ketel is er hoofdzakelijk voor het stomen, naast CO2. Als we een dag niet stomen zetten we de OCAP aan. Of een tweede WKK, dat ligt een beetje aan de stroomprijzen”, aldus Van Uffelen. De ondernemers verwachten een verbruik van 50 m³/m², waarvan de helft voor de opwekking van elektriciteit, waarvan ze weer een deel aan het net leveren.
Zorgwekkend zijn de explosief gestegen energieprijzen. Is de gekozen fossiele energiemix wel toekomstbestendig? Grootscholten: “De economie kan dit soort extreme prijsstijgingen niet dragen. Er staat in de krant dat consumenten er moeite mee gaan krijgen. Maar voor bedrijven is het veel ernstiger. De energieprijzen zullen een keer terug gaan zakken, maar wanneer en tot welk niveau is maar de vraag. Extra reden om zo duurzaam mogelijk te werk te gaan.”
Van Uffelen: “Ik verwacht wel dat de gasprijs weer terug zal zakken naar een normaler niveau. Maar misschien wordt het nieuwe normaal een kwartje in plaats van vijftien cent. Het gaat waarschijnlijk niet terug zakken naar het oude prijsniveau, dat geloof ik niet.”
Samen ondernemen
Hebben de ondernemers advies voor collega’s die er ook over denken om samen te ondernemen? Van Uffelen: “Zorg dat je complementair bent aan elkaar. Als je allebei de teeltman bent of dat wilt blijven heb je een probleem. Je moet er ook op durven vertrouwen dat de ander over sommige zaken beslist. En je moet ervoor zorgen dat wat je met elkaar afspreekt ook uitgevoerd wordt.”
Grootscholten: “Je moet elkaar aanvullen qua taken en dezelfde visie hebben. Je moet ook kunnen delegeren. Als je een locatiemanager aanneemt en een bedrijfsleider die eigenlijk die tuin gaan runnen, word je een soort coach van je eigen bedrijf. Die jongens moeten het doen. En wij zorgen ervoor dat ze daarvoor alle benodigde tools en kennis hebben.”
Tekst en beeld: Mario Bentvelsen
