Kwekerij Van Winden is een modern en duurzaam familiebedrijf, dat al meerdere generaties actief is in Erica. Het bedrijf van inmiddels 17 ha is verdeeld over meerdere locaties en gericht op de productie van hoogwaardige potplanten. De hoofdteelt is zamioculcas, waarmee ze ook marktleider zijn. Daarnaast telen ze andere potplanten, zoals als curio, potrozen en seizoensproducten. Mede-eigenaar Tom van Winden streeft naar nog verdere verduurzaming van het bedrijf.
Tom van Winden leidt het bedrijf samen met zijn vader André. Dat lag niet bij voorbaat vast. Hij studeerde technische bedrijfskunde. Toch besloot hij in het familiebedrijf te stappen. “Het is erg leuk om tastbare producten te maken waar mensen blij mee zijn. Hoe mooi is het als je de planten die je met zorg en aandacht opkweekt bij mensen op de vensterbank ziet staan?”
Hij moest wel een inhaalslag maken op teeltgebied. Om een beetje gevoel te krijgen en kennis op te doen, begon hij met koude teelten. Stap voor stap groeide hij qua kennis en financiën in het bedrijf. “Ik richt me nu vooral op het commerciële gedeelte. Dat ligt mij goed. We zijn bezig met ontwikkelingen die het bedrijf sterker, duurzamer en meer toekomstbestendig moeten maken.”
Volgende generatie
Van Winden wil als jonge ondernemer bewust een betere wereld achterlaten. “Ik ben opgegroeid tussen de planten en mag graag in de tuin aan het werk zijn. Ik ben me ervan bewust dat het zonde is als we er met z`n allen een potje van maken. Daarmee geef je de volgende generatie geen schijn van kans. Ik zie mijn kinderen opgroeien en realiseer me hoe ontzettend hard de tijd gaat. Als we tóch tijd en energie stoppen in nieuwe ontwikkelingen, laat het dan gelijk duurzaam zijn, in de breedste zin van het woord. Dit gevoel vertalen naar de praktijk is uitdagend.”
Duurzame investeringen
De planten groeien in moderne, goed geconditioneerde kassen met veel nieuwe mogelijkheden om het gasverbruik af te bouwen. “Denk hierbij aan drie schermdoeken om optimaal in te spelen op temperatuur en licht. We houden de luchtramen meer gesloten. Daarop aansluitend helpen onze DryGair luchtontvochtigers bij het zorgen voor een stabiel kasklimaat.”
Om het fossiele energieverbruik verder te verminderen, hebben ze de afgelopen jaren geïnvesteerd in diverse bronnen. “We gebruiken een houtstookinstallatie, waarvoor we afvalhout van een zagerij gebruiken. Zonnepanelen op de schuur dragen een klein deel bij. We hebben e-ketels geïnstalleerd. Deze staan in verbinding met warmtebuffers, zodat we paraat staan om in te spelen op momenten van goedkope stroom. Met deze maatregelen kunnen we ons gasverbruik ongeveer 20 procent terugdringen en we verminderen hiermee onze CO₂-uitstoot.”
Van Winden: “Je moet je als teler steeds meer voordoen als energie-expert/handelaar. Even niet opletten of de verkeerde deal sluiten, kan je flink geld kosten in plaats van opleveren.”
Netwerk tussen bedrijven
Samen kun je extra stappen zetten. Binnen de gebiedscoöperatie Spes Nostra werken agrarische ondernemers samen aan de uitdagingen die ze onderweg naar een groene toekomst tegenkomen. “De energie goed voor elkaar hebben, is een van de basisvoorwaarden. We verkennen de mogelijkheden om ons tuinbouwgebied toekomstbestendig te maken. We doen dit in nauwe samenwerking met de gemeente en provincie om het logisch aan te pakken.”
Het streven is om een slim netwerk te creëren tussen meerdere glastuinbouwbedrijven, zodat energie efficiënter en circulair gebruikt kan worden. Zo kunnen telers in het gebied het gasverbruik verder afbouwen en minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen.
“In eerste instantie is er veel gepraat over aardwarmte. Dit gaat voorlopig niet door vanwege hoge kosten en veel onzekerheid. We hebben gezamenlijk gekeken naar een warmtepomp als haalbare individuele oplossing. De drempel is lager, er zijn minder risico’s en de installatie is eenvoudiger. We hebben samen een aanvraag gedaan. De subsidies zijn toegekend. Andere opties die we bekijken zijn warmte uit zon en water. En warmte vanuit een verbinding tussen zware industrie. Dit laatste is nog niet zo simpel en lijkt voorlopig nog ver weg.”
Toekomst
Naast verdere verduurzaming, digitalisering en samenwerking met anderen op energiegebied, gaan ook andere ontwikkelingen binnen het bedrijf door. “We zetten ons in op de verdere vermindering van chemische middelen en optimalisatie van gesloten teeltsystemen. Innovaties op het gebied van data-analyse, robotisering en precisieteelt spelen hierbij een belangrijke rol. Door data slim te gebruiken, kunnen we nóg efficiënter en natuurvriendelijker telen.”
Voorwaarde is het leveren van topkwaliteit. “De laatste paar jaar hebben we ook ingezet op investeringen die de leverbetrouwbaarheid en kwaliteit van de planten ten goede komen. Zo is er 4 hectare productie bijgekomen en een WPS sorteermachine die zorgt voor meer uniformere plantsorteringen en een ervaren mankracht uitspaart.”
Gekko’s
Om het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen tot een absoluut minimum te beperken, worden waar mogelijk natuurlijke bestrijders ingezet. Waar andere telers vooral nuttige insecten gebruiken als bestrijders van plagen, lopen er bij Van Winden alweer ruim drie jaar gekko’s tussen de potplanten. Ze jagen op spinnen en eten andere kleine insecten, waardoor ze tegelijkertijd met de spinnen concurreren om voedsel. De ondernemer kwam de gekko’s bij een andere teler tegen. Na een proef werd het al snel een structurele oplossing.
“We kopen ze bij Benfried, die ons vanaf het begin hierbij begeleidt. Sinds we met gekko’s begonnen, zijn er in de omgeving meer telers overgestapt op deze kleine hagedissen.”
Op vraag van klanten zijn de potplantentelers een aantal jaar geleden gestart met het testen van veenvrije mengsels voor zamioculcas. Sinds afgelopen zomer worden de planten geproduceerd in veenvrije potgrond. De andere producten hebben nog iets meer tijd nodig.
Tekst en beeld: Marleen Arkesteijn
Tom van Winden: “Met drie schermen, een houtstookinstallatie, zonnepanelen op de schuur en e-ketels is ons energieverbruik met twintig procent gedaald.”
