Nu het aanbod van phalaenopsis is uitgedund, krijgen de overblijvers weer lucht. Het volume neemt dit jaar nog verder af, door tegenvallers bij de productie van plantgoed en eindproduct. Door de recente krimp ziet de prijsvorming er nu een stuk beter uit. “Er wordt weer geïnvesteerd in verduurzaming en efficiency. Door maatregelen in de kas is het wel weer even zoeken naar de juiste kwaliteit,” zegt Cor Middelkoop, productmanager potorchideeën bij Royal FloraHolland.
Eind van dit jaar zal de teller bij de productie van phalaenopsis eindigen op ongeveer 87 miljoen stuks, zo wordt verwacht. De prognose was aanvankelijk 90 miljoen, maar zowel plantgoedkwekers als telers van eindproduct hebben wat meer problemen dit jaar. Ze experimenteren met maatregelen als LED, warmtereductie, extra schermdoeken en ontvochtiging en in dat zoekproces halen ze niet altijd de gewenste aantallen en kwaliteit. Het aantal aanbieders is niet gestegen of gedaald. Een enkele teler denkt weer aan lichte uitbreiding, maar concrete plannen zijn er nog niet.
Druk van de ketel
De krimp van 25% in het aanbod heeft de druk van de ketel gehaald, merkt Middelkoop. “De prijsvorming is op dit moment nog weer beter dan vorig jaar. De middenprijs van een tweetakker in pot 12 cm − de hoofdmoot in het aanbod − ligt tot op heden op € 5,10.” Dat is 8% meer dan in 2023, toen er ook al een prijswinst van 12% werd gemaakt. En dat terwijl de zomerdip al eerder startte dit jaar en langer aanhoudt.
De balans in vraag en aanbod is nog wel fragiel, geeft hij aan, maar prijzen zakken niet meer door de bodem bij onbalans. “Veel verbetering verwacht ik op korte termijn niet. We zijn in het nieuwe normaal beland; de uitdaging is nu om dit prijsniveau vast te houden.”
Investeren in energiebesparing
Nu ook de energiekosten weer wat normaler zijn, blijft er onder de streep duidelijk meer over voor de telers. Energie blijft een forse kostenpost in de teelt van phalaenopsis, die veel warmte en koeling vraagt. Van alle kanten wordt ingezet op het terugbrengen van de energievraag, zowel in de genetica als in de kas, nu er wat meer financiële armslag is.
“Er zijn veel samenwerkingsverbanden waarin telers samen experimenteren met nieuwe energiebronnen en een andere inzet van energie. Een groot aantal is daar ook al concreet mee bezig. Maar we moeten niet vergeten dat de lange bloeitijd van phalaenopsis ook wel een hogere inzet van energie rechtvaardigt. Waar de consument al lang tien bosjes bloemen heeft weggegooid, blijft een phalaenopsis bloeien.”
Beschermen tegen ethyleen
Phalaenopsis is zeer gevoelig voor ethyleen, waarmee het zowel bij transport als op de winkelvloer in aanraking kan komen. Als de plant wordt aangetast door ethyleen van bijvoorbeeld rijp fruit, zal die sneller knoppen laten vallen en minder lang bloeien. Middelkoop: “Dat schaadt het imago van langbloeier en dat willen telers dus koste wat kost voorkomen. Ze beschermen de planten door in speciale cellen water aan tabletten toe te voegen waardoor er actieve ingrediënten vrijkomen en zo te zorgen dat ze in de keten immuun zijn voor ethyleen. Maar het kan ook door zakjes met actieve stof in gesealde karren hun werk te laten doen. Dat laatste is inmiddels verboden. Exporteurs die snel een partij phalaenopsis nodig hebben, kunnen vaak niet wachten tot de teler de celbehandeling van vier uur heeft toegepast. Ze geven de voorkeur aan de behandeling op de kar. Het is de vraag hoe de markt zal omgaan met die beperkingen.”
Discounters grijpen hun kans
Op het moment gaat de potplant weer wat meer naar de vakhandel, maar de retail heeft het product zeker niet de rug toegekeerd. Veel supermarkten hebben de verkoopprijzen voorzichtig opgehoogd. Discounters stuiten daarbij nu wel op een plafond. “Toch zagen we in de zomer, toen de prijzen weer even wegzakten, dat een aantal discounters hun kans weer greep om acties vast te leggen tegen wat lagere prijzen. Geen winkelketen wil of kan uiteindelijk zonder phalaenopsis.”
Tekst: Astrid Zoumpoulis
