Chrysantenbedrijf Leen Middelburg heeft drie jaar onderzocht hoe je weerbaar chrysanten kunt telen zonder te stomen. Op een locatie van 4 ha werd sinds 2021 niet meer gestoomd en ingezet op een mix van biostimulanten en organische meststoffen. In de zomer van 2023 en afgelopen voorjaar werd de kas in twee delen weer gestoomd. “Je zag de kwaliteit stapje voor stapje achteruitgaan. Het was niet slecht maar niet het Champions League niveau dat we nastreven”, aldus Sander Middelburg.
Voor chrysantenbedrijf Leen Middelburg in Maasdijk is de proef met weerbaar telen in een nieuwe fase beland. Sander Middelburg blijft op zoek naar een weerbare teelt, maar laat de focus op het niet-stomen een beetje los.
“In april zijn ook de laatste resterende kappen van de proef weer gestoomd. We moeten concluderen dat het niet gaat zonder stomen, ondanks de mix van biostimulanten en organische meststoffen. We zagen de kwaliteit achteruitgaan. Je kunt dat accepteren, maar het kan ook een keer fout gaan en dat wil ik niet.”
Door aaltjes minder goede wortelvorming
Middelburg zag de druk van wortelknobbelaaltjes oplopen, en die van trips ook. “Dat komt doordat je het stadium van de trips als pop in de bodem niet meeneemt in de bestrijding wanneer je niet stoomt. Dus dat was een extra uitdaging.” Vooral de aaltjes zorgden voor minder groei door minder goede wortelvorming. “We hebben best wel wat geprobeerd inmiddels, ook steeds andere middelen en andere doseringen toegepast. Maar dat heeft geen concreet resultaat opgeleverd.”
Het stomen blijft dus een vast onderdeel van de chrysantenteelt, stelt hij. “We konden wel toe met minder kuubs gas, want de grond in de weerbare teeltproef was wat beter dan in voorgaande jaren, dankzij de gebruikte mix.”
Wortelknobbelaaltjes
In de Onder Glas editie van april 2023 vertelde Sander Middelburg samen met begeleiders Sander Vermeer van Van Iperen en Bas Nieuwesteeg van DCM over de proef op een deel van hun bedrijf. Op 4 ha probeerde Middelburg zonder te stomen en met toediening van biostimulanten een gewas te telen dat weerbaar is tegen onder meer wortelknobbelaaltjes en daarbij voldoet aan kwaliteit en opbrengst. Aan de weerbaarheid werd gewerkt door de inzet van een mix aan organische meststoffen en biostimulanten. Vlak voor het planten werden microbiële biostimulanten op basis van de bodemschimmel Trichoderma en de bacterie Bacillus toegevoegd. Later in de teelt zijn niet-microbiële biostimulanten zoals zeewierextracten, humus- en fulvinezuren en aminozuren toegevoegd.
Verder zoeken naar weerbaarder telen
Toch zoekt Middelburg naar een manier om weerbaarder te telen. “We doen nog wel een proef links van het pad, ook weer met het toevoegen van biostimulanten en toevoegingen voor de bodemstructuur. Ook passen we vloeibare en vaste organische mest toe.” Aan de andere kant van het pad blijft hij op de oude voet telen, zo kan hij de twee strategieën goed vergelijken.
Het idee van deze proef is dat het bodemleven toeneemt. Uit regelmatige bodemanalyses blijkt dat ook al wel. “Je ziet wel wat verschil in schimmels en bacteriën, maar dan weet je als teler nog niet wat het oplevert en wat dit doet met het gewas. De vraag blijft of de planten echt beter gaan groeien.”
Hij blijft kritisch over het nut van natuurlijke toevoeging in een intensieve kasteelt als chrysant. “Je speelt al top, dus wat maken die middelen voor verschil? Toch zoeken we verder, want op den duur raken we bepaalde chemische middelen kwijt.”
Tekst: Koen van Wijk, beeld: Fotostudio G.J. Vlekke
