Van Egmond Lisianthus teelt sinds begin dit jaar volledig onder dynamische LED-belichting, waarbij zowel de lichtintensiteit als het spectrum kan worden aangepast. De ondernemers gingen hierbij niet over één nacht ijs: ze deden jarenlang onderzoek om helder te krijgen hoe jonge lisianthusplanten reageren op LED-licht en wat in iedere teeltfase het ideale spectrum is. Dit werpt zijn vruchten af: de plantkwaliteit is verbeterd en de telers besparen op elektriciteit. “Maar er is ook nog het nodige te winnen.”
Van Egmond Lisianthus levert ieder jaar 300 miljoen jonge lisianthusplanten af, die hun weg vinden naar telers over de hele wereld. De opkweek van de jonge planten vindt plaats op locaties in Rijnsburg en ’s-Gravenzande; hier staat in totaal 5 ha glas. “Gemiddeld staan de planten 9 tot 10 weken bij ons in de kas”, zegt José van Egmond. Zij staat samen met broer Albrecht en zus Jacqueline aan het roer van het bedrijf.
Gedurende iedere opkweekfase wordt belichting ingezet. Aanvankelijk werkten de ondernemers met SON-T-belichting, zes jaar geleden maakten ze de stap naar hybride belichting en sinds begin dit jaar telen ze volledig onder LED’s. “In december 2024 zijn we op onze locatie in Rijnsburg overgestapt naar LED, begin 2025 volgde ’s-Gravenzande. We kozen voor LED om te kunnen besparen op elektriciteit, maar ook om een meerwaarde te kunnen realiseren in de teelt. We hoopten de plant hiermee een extra stimulans te kunnen geven.”
Testen en onderzoek
De ondernemers stapten niet zomaar over naar LED-belichting: hier gingen jarenlange testen en onderzoek aan vooraf. Van Egmond: “We wilden er het maximale uit kunnen halen. Maar er was geen protocol voor de perfecte lichtintensiteit en het ideale spectrum voor jonge lisianthusplantjes. Dit moesten we allemaal zelf uitzoeken; dat kostte enorm veel tijd. We wisten heel goed wat de plant nodig heeft, maar moesten dat zien te vertalen richting de techniek. Dat was verre van eenvoudig. Maar ook leuk; je leert heel veel.”
Maximale flexibiliteit
In eerste instantie werden testen uitgevoerd in klimaatcellen, daarna deden de ondernemers onderzoek in verschillende kappen en opkweekfases en pas daarna besloten ze volledig over te gaan naar LED. Ze kozen voor dynamische RED T-armaturen van leverancier RED Horticulture. “We kunnen hierbij variëren in lichtintensiteit. Ook kunnen we het spectrum naar eigen inzicht aanpassen. Maximale flexibiliteit dus. We werken met rood, wit, blauw en verrood licht. Voor iedere opkweekfase hebben we het optimale lichtrecept bepaald.”
De lichtintensiteit stemmen ze af op de hoeveelheid buitenlicht, om zoveel mogelijk elektriciteit te besparen. “Ik schat dat we nu 15 procent minder stroom nodig hebben dan toen we nog met SON-T-belichting werkten. Ik had gehoopt dat de besparing rond de 30 procent zou uitkomen, maar feit is ook dat de behoeften van de plant bij ons altijd voor gaan. We gaan niet per definitie voor de laagste kosten.”
Stevigere planten
Naast de besparing op stroomkosten hebben de LED’s ook een meerwaarde voor het gewas zelf, geeft Van Egmond aan. “Doordat we de planten precies die hoeveelheid en het type licht kunnen geven dat ze nodig hebben, is het drogestofgehalte omhoog gegaan, zijn de planten en het blad steviger en is de wortelgroei verbeterd. Maar zoals gezegd: dit komt niet vanzelf. Naast al het onderzoek rondom het ideale spectrum en de juiste lichtintensiteit vergt het ook een hele andere manier van telen. Ook dat is een leerproces.”
Flinke studie nodig
Sowieso is het telen onder LED volgens de ondernemer nog geen gelopen race. Zij benadrukt dat er nog de nodige verbeterpunten zijn. “De aansturing kan nog geoptimaliseerd worden, net zoals de samenwerking van de LED-armaturen met de klimaatcomputer. Ook mogen de armaturen nog wat beter bestand zijn tegen de omstandigheden in de kas, zodat ze langer meegaan. Over deze zaken hebben we continu contact met de leverancier. Natuurlijk loop je altijd tegen uitdagingen aan, maar het is fijn dat zij actief meedenken en helpen om samen verbeteringen door te voeren. Telen onder LED blijft zoeken en leren, er is best nog wel wat te winnen. En zoals gezegd: deze manier van telen heeft meerwaarde, mits je het op de juiste manier doet. Het vergt een flinke studie om er maximaal profijt van te hebben.”
Tekst: Ank van Lier
