We kunnen maar één kant op in de sector en dat is vooruit. Daar zijn we behoorlijk goed in, want wat we doen is veelal toonaangevend in de wereld. Een groter compliment is er eigenlijk niet!
Onze (de gemiddelde Nederlander) neiging om achterom te kijken is vaak beter ontwikkeld. Onze helden van toen worden van hun sokkel gehaald en eigenlijk moeten we blij zijn dat we überhaupt nog Pieten hebben waarvan alleen het originele bijvoeglijk naamwoord gesneuveld is. Vroeger zeiden we dat het vroeger beter was, maar die tijd lijkt voorgoed voorbij.
De glastuinbouw hoor je niet zo vaak over vroeger, het gaat vooral over de uitdagingen van nu en over de toekomst. We moeten immers vooruit met nog betere kassen, nog mooiere rassen, met slimmere klimaatregeling, nog meer energiebesparing, autonome kassen en met nog meer biologische oplossingen voor ziekten en plagen. Daar is de hele sector continu mee bezig, en daarom is in de glastuinbouw alles nu beter dan vroeger. Dat je vroeger zelf met de hand ramen meer of minder kon open steken en zo het klimaat uniformer kon regelen dan met de automatisering van nu, daar hebben we op grote bedrijven niets aan.
Dat het allemaal beter is, is niet per se goed. Kunnen we nog wel vooruit? Volgens mij liggen er overal nog kansen. Kassen kunnen altijd nog beter, machines efficiënter en rassen productiever. Of je als teler daar dan beter van wordt, is vaak een kwestie van heel lang rekenen. Tegen mijn studenten zeg ik meestal, als je het geld ervoor niet van de Rabobank kunt lenen, moet je het misschien niet doen. En natuurlijk zijn er ook investeringskansen waar alleen goede ondernemers voelsprieten voor hebben.
We doen enorm ons best, maar wellicht laten we kansen liggen bij de mechanisatie of robotisering van arbeid. Het is echt al heel lang geleden (vroeger dus) dat ik studenten vroeg de tijd om met de hand een bosje radijs te maken te klokken. Dat was toen lang genoeg om een bosmachine te ontwikkelen. Daarna werd het stil in de wereld van de oogstmachines en -robots.
In een gemiddelde jaarrondteelt van tomaat zit één uur arbeid per m2. Er zijn bedrijven van 100 ha die daar een kapitaal aan kwijt zijn. Maar na de lancering van de Kompano bladbreekrobot in 2016 heb ik de Kompano niet meer gezien. Arbeid is één van onze grote uitdagingen en hoe fijn zou het zijn als we daarmee stappen konden maken. Camera’s, sensoren, robothardware, software, machine learning, AI, het is er allemaal.
Ik zie hier en daar natuurlijk ook wel dingen gebeuren, maar ik hoop van harte dat ik de echte robotontwikkeling als cross-over van tech en tuinbouw, in en met de praktijk, gewoon over het hoofd zie.
Vooruit met die robots!
Jasper den Besten, Lector Nieuwe Teeltsystemen HAS Hogeschool