De Europese autoriteit voor voedselveiligheid, EFSA, heeft waterlinzen, ook wel bekend als eendenkroos, officieel goedgekeurd voor productie en consumptie als verse groente binnen de EU. De goedkeuring is het resultaat van bijna tien jaar onderzoek binnen Wageningen University & Research (WUR). Om de veiligheid, gezondheidsaspecten en duurzaamheid van waterlinzen voor consumenten aan te tonen, werd een zogenaamd Novel Food-dossier ingediend.
Om de druk op landgebruik en de impact op klimaatverandering te verminderen, moeten we over op een meer plantaardig dieet. Waterlinzen kunnen volgens WUR-onderzoeker Ingrid van der Meer een belangrijke rol spelen bij deze eiwittransitie. “Waterlinzen bevatten veel vitaminen en mineralen en hebben op drooggewicht een hoog eiwitgehalte. Daarnaast hebben ze door hun exponentiële groei een zeer hoge opbrengst per hectare, waardoor de teelt relatief weinig ruimte vraagt. Zeker als je ze in gestapelde lagen teelt. En omdat ze in een gesloten omgeving op een laagje water groeien, is er ook geen landbouwgrond nodig.”
Strenge Europese eisen
Enige probleem: waterlinzen waren tot nu toe binnen de EU niet toegelaten voor humane consumptie. Van der Meer: “EU-wetgeving beschouwt voedingsproducten en gewassen, die in Europa vóór 1997 niet op grote schaal werden gegeten, als novel food. Om zo’n gewas te mogen telen en verkopen, moet je voldoen aan strenge eisen. In andere delen van de wereld, zoals Azië, worden waterlinzen al wel op grotere schaal gegeten. Maar dat is geen criterium voor EFSA. Ook in een Nederlands kruidenboek uit 1644 worden waterlinzen genoemd, maar ze hebben hier nooit hun weg gevonden naar het grote publiek.”
Weg vrij voor productie en consumptie op grote schaal
Die weg hoopte Van der Meer – met de eiwittransitie in haar achterhoofd – wel te vinden, door goedkeuring aan te vragen bij EFSA. Hiervoor stelde ze met haar onderzoeksgroep binnen Wageningen Plant Research en collega’s van Wageningen Food & Biobased Research een Novel Food dossier op.
Het vergde jaren van onderzoek. “Afgelopen juli kregen we de bevestiging dat waterlinzen als veilig gezien worden, mits alles voldoet aan alle niveaus en specificaties die wij aangetoond hebben. Na bijna tien jaar werk gaf dat een enorme ontlading. Nu Ursula von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie haar handtekening heeft gezet, zijn waterlinzen definitief opgenomen in EU-wetgeving. Dat maakt de weg vrij voor productie en consumptie op grote schaal. Daar ben ik ontzettend blij mee.”
Wie durft het op te pakken?
Parallel aan het Novel Food dossier werkte Van der Meer aan projecten om bedrijven en consumenten bekend en enthousiast te maken voor waterlinzen. “Daar doen we het uiteindelijk allemaal voor. Ik merk gelukkig veel enthousiasme, maar ook voorzichtigheid. Telers, producenten en supermarkten kijken naar elkaar. Wie durft de eerste stap te zetten? Dit moet je als keten gezamenlijk oppakken. Een manier om consumenten bekend te maken met waterlinzen, is via restaurants. We hebben nu een aantal chef-koks gevonden die experimenteren met gerechten in restaurants en via workshops.”
Over drie jaar in de supermarkt
Ondertussen werkt de researchtak van WUR met partners ook aan de doorontwikkeling van het product zelf. Van der Meer: “We kijken onder meer hoe we waterlinzen kunnen verpakken en bewaren. Een van de opties is om ze te verwerken als diepvriesblokjes, maar je kunt ze ook als versproduct in zakken doen. Daarin blijven ze een stuk langer houdbaar dan bijvoorbeeld vers gesneden sla.”
Waterlinzen kun je ook verwerken in andere producten, zoals pesto, ravioli en pakora. Aan de mogelijkheden ligt het dus niet. “Het is nu vooral een kwestie van verder oppakken door de voedingsindustrie, maar ik heb alle hoop dat het goedkomt. Het zou prachtig zijn als waterlinzen over een jaar of drie in de supermarktschappen liggen.”
