Ondanks dat we nog in de zomermaand augustus zitten, kun je goed merken dat we alweer richting het najaar gaan. De maximale stralingssommen gaan al richting de 2.000 joules/cm², de daglengten worden korter en het absolute vochtgehalte (AV) in de buitenlucht zit in de nacht alweer vaak boven de 12 gram/m³. Kortom: denk aan het najaarsklimaat!
Een ander kenmerk van het najaar is de relatief hoge buitentemperatuur, vooral in de nachten. In chrysant zit het verduisteringsdoek dan ook regelmatig ‘in de weg’ om een zo laag mogelijke nachttemperatuur te realiseren.
Etmaaltemperatuur drukken
Dit kan tot gevolg hebben, dat de etmaaltemperatuur te hoog uitkomt ten opzichte van de stralingssom. Een richtlijn die wordt gehanteerd is 17,5ºC + 2,5ºC per 1.000 joules/cm² instraling. Dat is na een zonnige dag met 2.000 Joules/cm² dus 22,5ºC, wat een aardige uitdaging is.
Te lang een te hoge etmaaltemperatuur zorgt ervoor dat de suikers niet efficiënt benut worden en dat dit dus ten koste van het gewicht en de (blad)kwaliteit gaat. Om de etmaaltemperatuur te drukken kan ook gekeken worden naar de dagtemperatuur. Lucht nog makkelijk, zeker bij warm weer moeten lichtverhogingen op de ventilatietemperatuur nog laag gehouden worden.
Vocht afvoeren
De genoemde hoge AV in de buitenlucht zorgt ervoor dat het afvoeren van vocht uit de kas moeizamer verloopt. Het moet dus onder andere komen via een hoog volume van luchtuitwisseling, dus heel makkelijk luchten, zeker in de nacht. Daarnaast zijn er hulpmiddelen om extra vochtafvoer te realiseren. Bij actieve ontvochtiging via een LBK in de gevel of met lucht van boven het doek, bepaalt het AV-verschil binnen/buiten en de ventilatorcapaciteit de mate van ontvochtiging. Hoe kleiner het verschil, hoe kleiner de vochtafvoer.
In deze tijd van het jaar geeft een actieve ontvochtiging waarbij vocht direct uit de lucht wordt gehaald via condensatie tegen koude lamellen een voordeel: dat gaat onafhankelijk van de buitenomstandigheden. Bedrijven die geen actieve ontvochtiging hebben zullen vocht moeten afvoeren via een kier in het doek. Daarbij moet er dan wel altijd gelucht worden, wat in deze tijd van het jaar vrijwel altijd het geval zal zijn. Zelfs bedrijven met een LBK of luchtaanvoer van boven het doek zijn de komende tijd nog genoodzaakt om een kiertje in het doek te houden om extra vocht af te kunnen voeren. Daarnaast drukt dit de nachttemperatuur.
Klimaat weer op ‘groei’ zetten
Het lijkt nu wel of het najaarsklimaat inhoudt: vooral zoveel mogelijk luchten. Maar dat geldt zeker niet in alle omstandigheden. Bij zonnig weer en een gematigde (dag)temperatuur, moet je het klimaat juist weer op ‘groei’ zetten: er kan dan weer gewerkt worden met lichtverhogingen op de ventilatietemperatuur van 4-5ºC op de jongere gewassen, hogere P-banden en vooral: voldoende CO₂ dosering. De komende maanden gaan de optimale groeiomstandigheden alleen maar minder worden. Dus alles wat nu nog gepakt kan worden is mooi meegenomen.
Denk tot slot ook aan het ondergrondse klimaat: bij snel afnemend licht moet je de watergift hierop aanpassen om te voorkomen dat het ook daar te vochtig wordt. Tegenwoordig is goed inzichtelijk te maken hoeveel energie-input een kas krijgt via buitenlicht, belichting en warmte via de buizen. Een vuistregel is dan om op ongeveer 0,5 liter gift per MJ/m² uit te komen.
Tekst: Paul de Veld, Delphy
