Ontsmetters op glastuinbouwbedrijven werken niet altijd optimaal. Analyses tonen aan dat ziekteverwekkers in één op de vijf gevallen onvoldoende worden gedood. Telers zijn zich hier vaak onvoldoende van bewust, met als risico dat bacteriën, schimmels en virussen zich via het watersysteem verspreiden over het bedrijf. Regelmatig watermonsters nemen voor analyse lijkt daarom een must.
Veel tuinbouwbedrijven die recirculeren zetten een ontsmetter in, om ervoor te zorgen dat hun gietwater vrij is van bacteriën, schimmels en virussen. Geen overbodige luxe, volgens Jan Hardeman van Eurofins Agro. “Het water dat wordt opgevangen op bedrijven – veelal drainwater – bevat regelmatig micro-organismen, die zich bevinden rond de wortels. Hieronder zijn goede micro-organismen, maar ook ziekteverwekkers. Wanneer je recirculeert en je water niet ontsmet, loop je het risico dat de ziektekiemen zich over je hele bedrijf verspreiden.”
Geen optimale werking
Telers gaan er vaak per definitie vanuit dat hun ontsmetter goed werkt. Maar dat blijkt lang niet altijd het geval, zo blijkt uit analyses van Eurofins Agro. Ontsmetters werken wel beter dan pakweg vijf jaar geleden; toen voldeed vier op de tien ontsmetters niet. Desondanks is de werking nog zeker niet altijd optimaal.
Hardeman: “Afgelopen jaar onderzochten we bijvoorbeeld vijfhonderd watermonsters, na ontsmetting. Hierbij keken we naar de hoeveelheid microbiologisch leven die nog aanwezig was. In één op de vijf gevallen kwam het microbiologisch leven boven de gestelde grenswaarde.” Die grenswaarde is 500 kve/ml. Kve staat voor kolonievormende eenheden; hiertoe behoren zowel positieve micro-organismen als ziekteverwekkers. “Welke grenswaarde acceptabel is, hangt natuurlijk ook af van de teelt en de ziektedruk op een bedrijf, maar feit is dat je als teler zo min mogelijk microbiologisch leven moet accepteren in het ontsmette water.”
Meerdere oorzaken
Er zijn volgens Hardeman meerdere redenen waarom ontsmetters onvoldoende werken. Zo is de transmissiewaarde van het water in de UV-ontsmetter soms te laag. “Bepaalde typen ontsmetters werken met UV-straling. Soms is het water echter te troebel of bevat dit bepaalde stoffen, waardoor het UV-licht niet goed door het water kan.
Andere oorzaken kunnen liggen in gebrekkig onderhoud, de UV-lampen zijn bijvoorbeeld verouderd, verkeerde instellingen of een foutieve dosering van het desinfectiemiddel.
De genoemde zaken zijn dikwijls te verhelpen, in overleg met de leverancier van de apparatuur. “Als teler moet je er wel van op de hoogte zijn en weten dat je ontsmetter niet doet wat ‘ie moet doen. Zoals gezegd: daar zijn telers zich vaak onvoldoende van bewust. Alert zijn op de werking van je ontsmetter kan veel ellende voorkomen.”
Watermonsters nemen
Om er zeker van te zijn dat ziektekiemen voldoende worden afgedood, adviseert Hardeman om ieder kwartaal een watermonster te laten analyseren. “Dit kost slechts enkele tientjes en dan weet je waar je staat; je hebt zekerheid over of je systeem werkt of niet. Blijkt de werking onvoldoende, dan kun je samen met je leverancier op zoek naar de oorzaak. Op die manier ben je te allen tijde gegarandeerd van schoon en ziektevrij gietwater.”
Tekst: Ank van Lier
