Nu pas gaat de markt merken hoe de energiecrisis erin heeft gehakt bij de phalaenopsisteelt. De kassen van de stoppers zijn bijna leeg, de aanvoer loopt terug en de prijzen stijgen. Veredelaar en vermeerderaar Floricultura verloor veel klanten, maar blijft geloven in het product. Marketingmanager Marc Eijsackers: “De Europese productie zal de komende tijd niet meer groeien, maar toekomst is er zeker. Vooral door veredeling op bloeiduur, teeltsnelheid en op termijn ook koude-tolerantie.”
Onder de stoppers zijn veel bedrijven die tijdens de energiecrisis hun gunstige gasposities verkochten en de teelt beëindigden. Een deel had dure gascontracten en was genoodzaakt te stoppen, een enkeling ging zelfs failliet. Volgens Cor Middelkoop, productmanager potorchideeën bij Royal FloraHolland, was daar het eerste kwartaal nog niet veel van te merken. “Zo’n tien telers zijn gestopt, maar hun kassen raken nu pas leeg. In het tweede kwartaal volgen er nog een paar. Pas in de zomer staan de contouren van het nieuwe productielandschap vast. Eind van dit jaar zal er zo’n 30 procent minder productie zijn ten opzichte van 2022.”
Te veel onzekerheden
Terwijl in de markt nu pas voelbaar wordt wat er is gebeurd, werd dat bij Floricultura vorig jaar al pijnlijk duidelijk. Bestellingen van uitgangsmateriaal werden geannuleerd; de Nederlandse tak van het bedrijf moest 200 medewerkers en uitzendkrachten de wacht aanzetten en een locatie afstoten.
Eijsackers: “Een substantieel deel van de Europese productie is weggevallen. Ik verwacht daar de komende jaren ook geen groei meer, want er zijn nog te veel onzekerheden voor telers. Op andere continenten zijn de vooruitzichten beter. Zo zien we flinke marktgroei in Noord- en Zuid-Amerika, vooral in landen waar minder of geen inzet van gas nodig is en de economie in de lift zit. Daar zetten ze in op een ander sortiment dan we hier in Europa gewend zijn en de productie blijft uiteraard op dat continent.”
Phalaenopsis blijft populair
Eijsackers verwacht niet dat phalaenopsis van de eerste plaats wordt verstoten als populaire bloeiende kamerplant. “Met de hoge sierwaarde, de bijzondere verschijning en de enorme diversiteit blijft phalaenopsis uniek. De Europese consument is er wel kritischer naar gaan kijken vanwege de verhalen over de hoge energiebehoefte. Door te sturen op een nog langer bloeileven en dat ook prominenter te communiceren, kunnen we laten zien dat je ook wel heel lang geniet van deze plant. Dat was in de jaren van overaanbod niet nodig, nu wordt het een sterk verkoopargument. Bij stijgende prijzen zal dat steeds belangrijker worden.”
Het vermeerderingsbedrijf gaat ook meer inzetten op rassen met een snellere teelt en hogere koude-tolerantie. “Dat is niet eenvoudig en vergt veel tijd, maar we zetten er al de eerste stappen in. Beide zullen leiden tot minder inzet en kosten van energie.”
Terug naar vakhandel
Na jaren van overaanbod en dalende prijzen, wist phalaenopsis zich tijdens de coronapandemie juist weer te herpakken. Het aanbod was aan het krimpen, de prijzen stegen. Het is triest dat de energiecrisis een abrupt einde maakte aan de opleving. Het speelveld is nu flink uitgedund, tegen wil en dank. Een groot deel van de phalaenopsisproductie die is weggevallen, kwam bij de retail terecht, geeft Eijsackers aan. “Vooral hele grote bedrijven zijn gestopt, die zich met een standaardassortiment richtten op de grootschalige retail. Dat kan betekenen dat deze orchidee weer meer een vakhandel-product gaat worden. Maar ook zal het prijspeil bij retailers op een niveau hoger komen te liggen. Dat zien we nu al in Nederland bij AH en Jumbo. Dus ja, de kaarten zullen opnieuw worden geschud. En het assortiment zal zich nog meer gaan ontwikkelen naar bijzondere kleuren, vormen en compacte planten.”
Anthurium minder schade
Ook anthurium heeft geleden onder de gascrisis, merkt Floricultura, maar lang niet zo heftig als phalaenopsis. Eijsackers: “Anthurium is net als phalaenopsis een energie-intensieve teelt. Maar de krimp was daar al eerder geleidelijk ingezet waardoor de productgroep er met relatief weinig ‘schade’ doorheen is gerold. Al met al zijn er bij dit gewas slechts een paar stoppers, al dan niet als gevolg van de energieprijzen.”
Tekst: Astrid Zoumpoulis
