“Bij de stijging van de gasprijzen kwam wel de schrik: Verdorie, we hebben niet meer de tijd tot 2040 om van het gas af te komen”. Het zijn de woorden van Marcel Dings, aardbeienteler in Venlo. Marcel en compagnon Peter van den Eertwegh zijn aardig op weg. Maar ook zij hebben te maken met tegenslagen.

“De glastuinbouwsector heeft de ambitie om klimaatneutraal te worden in 2040. Al ruim 15 jaar zet zij zich in om van het fossiele aardgas af te komen”, vertelt Marcel. De urgentie wordt wel groter. “We moeten nú zoveel mogelijk besparen om het product voor afnemers betaalbaar te houden”. Dat levert volgens de ondernemer veel vragen op in de sector. Kunnen we veranderingen doorvoeren in de teelt, zodat je minder warmte − dus gas − nodig hebt? Kunnen we de kas en de gevels beter isoleren? Of de techniek van de installaties aanpassen? Meer schermen, andere schermen? Kunnen we misschien warmte uit de Maas halen door aquathermie?

Marcel nam maatregelen maar niet alle innovaties zijn succesvol

De ondernemers bouwden 10 hectare nieuw in 2022. Marcel: “We investeerden in alle mogelijke technieken die passen bij ‘Het Nieuwe Telen’. We isoleerden de gevels maximaal, namen dubbele schermen en legden de eerste kas vol met LED-belichting”. Op de schuur werden 1.000 zonnepanelen gelegd. Binnenkort breidt hij uit met 3.000 drijvende panelen op het waterbassin. Het bedrijf blijft zoeken naar nieuwe mogelijkheden. “In het gebied van 70 ha met meerdere telers zou aardwarmte op een diepte van 2,5 km in combinatie met Hoge Temperatuur Opslag (HTO) in aquifer een optie kunnen zijn. Maar de Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) heeft vanwege verhoogd risico op aardbevingen alle geothermieprojecten in Noord-Limburg stop gezet.” Marcel nam veel maatregelen. Niet alle innovatie slaagt. In 2007 legde hij een experimentele ‘aircokas’ aan voor geconditioneerde aardbeienteelt. “Helaas kwam de mechanische koeling niet goed uit de verf.”

Laten we kijken naar de industrie en woningbouw en sámenwerken

Marcel: “Als we buiten het seizoen willen produceren, hebben we alternatieve warmtebronnen nodig. De glastuinbouw kijkt naar warmte, elektra en een substituut voor gas. Elektra wekken we nu nog op met de WKK en dus met aardgas. Overschakelen naar duurzaam opgewekte energie zoals windmolens, zonnepanelen of waterstof is een mogelijkheid”. Er kan meer volgens de ondernemer die ziet dat de industrie en woningbouw dezelfde uitdagingen hebben: “Kijk verder dan je eigen sector, werk samen met andere partijen. Van een grote gasgestookte elektriciteitscentrale hier in de regio belandt het koelwater in de Maas. De keramische en papierindustrie zit nog op fossiele brandstof. Straks zijn er fabrieken die op waterstof werken en bedrijven die warmte wegblazen. Lokale samenwerking en uitwisseling van deze restwarmte ligt voor de hand. De lange termijnoplossing ligt dus niet alleen op je eigen bedrijf. Kijk wat er gebeurt in jouw werkgebied. Kan je elkaars warmte- of stroomproductie gebruiken? Zijn er gebiedsgerichte oplossingen? Als we dát slim kunnen vangen. Daar zitten de lange termijn uitdagingen.”

2 jaar terug werd waterstof nog nauwelijks genoemd, tuinders verenigen zich

Aardwarmte, waterstof, Marcel is trots op de vele initiatieven. “Hier in Zuidoost-Nederland hebben we een echte uitdaging op aardwarmte. In het Westland is het echt succesvol, daar hebben ze andere ondergrond.” Na het stilleggen van de in 2013 aangelegde put verenigden de tuinders in Zuidoost-Nederland zich. Ze komen regelmatig bij elkaar om te bespreken hoe ze verder kunnen rondom energie en zijn in contact met de politiek en andere betrokken partijen. Marcel: “Werd 2 jaar terug waterstof nog nauwelijks genoemd, nu zie je dat meer overtollige elektriciteit van wind op zee wordt omgezet in waterstof. Dat biedt kansen. In het gebied rondom Venlo worden waterstofleidingen gepland.” Marcel ziet het als een kans. “Laten we samenwerken met partijen als de keramische industrie die waterstof nodig heeft voor hoge temperaturen”. Ook Interpolis kan een rol betekenen. Sparren met je verzekeraar die al kennis heeft verzameld van collega telers vindt Marcel handig. Zeker omdat zij meer doen dan glastuinbouw alleen.

“Veiligheid willen we allemaal, daarover geen discussie. Snelheid is lastig”.

Er zijn veel energieontwikkelingen. De drang om snel te gaan is hoog. Marcel: “Snelheid bij innovatie is lastig. Dat merk je als je met tuinders aan waterstofprojecten werkt. Wanneer kan ik die WKK bestellen of brander kopen waar waterstof door heen kan? We vragen het de toeleveranciers. Vaak is het dan nog niet zo ver. Zo ook bij de ontwikkelingen rondom kleine kerncentrales”. Marcel vertelt over de gesprekken met partijen die werken aan Small Modulair Reactors (SMR). “20 procent van de energie van zo’n SMR is elektra, het verdienmodel. De andere 80 procent is warmte! Een kans voor restwarmte aan glastuinbouw of woningbouw. Waar het om draait is toch die langere termijn. We leren van innovatie, soms gaat er iets mis.” Een jaar geleden bouwden Marcel en zijn compagnon een nieuwe kas. “100 procent LED-belichting was voor onze teelt niet ideaal. We hadden geleerd en kozen nu voor hybride belichting: half SON-T en half LED.” Veel van de vernieuwingen en ideeën komen uit de koker van het bedrijf. Verder praat Marcel met technische berekenaars, collega tuinders die ook graag vooruit willen en ervaren, vooroplopende toeleveranciers. De laatsten weten dat kennis vergroot wordt door tuinders uit de praktijk die meedenken. “Zo worden beide partijen wijzer en blijft je zelf verbeteren en vernieuwen. Wij investeren en vernieuwen op basis van zekerheid. Wordt iets niets? Dan gooien we het er uit”.

Zorg dat het je de kop niet kost als het mis gaat.

Contacten met toeleveranciers, aandacht voor betrouwbaarheid van innovaties als e-boilers, LED-belichting, batterijen, zonnepanelen. Het is belangrijk, maar gaat niet vanzelf. Marcel gaat voor zekerheid: “Ik werk graag met bedrijven die zich al bewezen hebben. Wij kozen voor 2 grote partijen in de potgrond in plaats van één. Valt de WKK uit dan staat de verwarmingsketel klaar. Bij stroomuitval staat een noodaggregaat klaar. De waterpompen zijn dubbel uitgevoerd. Valt er hier 1 van uit, ik red het met de andere. Zorg dat je op iemand of iets kunt terugvallen, dan voorkom je stilstand.” Iedereen moet meedoen, maar laat je niet gek maken! Marcel is duidelijk. Ondernemers moeten zelf aan de slag met de energietransitie. “Degenen die wachten tot het gebracht wordt, die gaan het niet redden. Wees nieuwsgierig en stel jezelf vragen. Wat past er op mijn bedrijf en in mijn omgeving. Wat moet ik daarvoor doen, wie heb ik nodig? Zoek samenwerking, gebruik alle overlegstructuren die je in de regio kent om het wiel niet opnieuw uit te vinden.” Een laatste aanbeveling van Marcel: “Heb soms ook geduld en blijf je boerenverstand gebruiken!”

Meer weten over veilige aanleg en gebruik van duurzame investeringen?

Kijk op de website van Interpolis. Je vindt er tips over o.a. zonnestroominstallaties op daken en waterbassins, energieopslagsystemen en extra schermdoeken.

Samen slimmer en veiliger. Interpolis denkt graag mee.

Ondernemers innoveren en ontwikkelen verder met hun bedrijven. Rondom energie zien zij kansen om te investeren en hun bedrijf duurzamer te maken. Interpolis wil ondernemers daar graag bij helpen om dat veilig te doen, risico’s beheersbaar te houden, en bedrijfscontinuïteit te waarborgen. Zo zijn we mét elkaar iedere dag slimmer en veiliger.