Vorig jaar richtte de zuidelijke groene stinkwants (Nezara viridula) schade aan in komkommerteelten in het oosten van Nederland. Ook in gerbera en orchidee is deze vooral met paprika geassocieerde plaag aangetroffen. Voor Vertify was dit aanleiding om een bestrijdingsproef in komkommer op touw te zetten. Sergio Harinck presenteerde de resultaten op de Gewasgezondheidsdagen voor vruchtgroenten op 16 en 17 april.
In de paprikateelt is Nezara erg lastig te bestrijden. Niet alleen vanwege het smalle middelenpakket, maar ook vanwege het grote belang van de roofwants Orius voor de biologische plaagbeheersing vanaf april. Veel synthetisch-chemische middelen en middelen op basis van azadirachtine (NeemAzal, Azatin, Oikos) zijn daardoor niet goed inzetbaar. In de komkommerteelt speelt deze specifieke bestrijder geen rol, al wordt er wel degelijk biologisch bestreden. Biedt het extra ruimte voor effectieve bestrijding van Nezara?
Tijdens een korte proef van vijf weken beoordeelde Harinck verschillende middelen en combinaties op hun merites. De proef omvatte acht objecten van elk acht planten in gaaskooi, in vier herhalingen. Daags na de start op 25 februari werden in elke kooi 30 eitjes van Nezara geplaatst, die elf dagen later uikwamen.
Meerdere kansen om in te grijpen
“Nezara heeft een levenscyclus van 35 tot 50 dagen, die vijf nimfenstadia en twee volwassen fases omvat. Dat biedt veel kansen om in te grijpen”, licht de onderzoeker van Vertify toe. “Dat is ook nodig, want Nezara vrouwtjes kunnen tot 100 nakomelingen voortbrengen die aanzienlijke schade geven door het aanprikken van vruchten en groeipunten.”
Er zijn vijf chemische middelen toegepast volgens etiket, één natuurlijk middel op basis van azadirachtine in combinatie met de sluipwesp Trissolcus basalis en de sluipwesp in solotoepassing. Het is de enige natuurlijke vijand die tot nu toe effectief is gebleken en goed verkrijgbaar is.
Chemie voor afspuiten
“De resultaten waren over het algemeen positief”, oordeelt Harinck. “Sivanto Prime en Decis Protech kwamen uit op ruim 90 procent bestrijdingsresultaat. Vertimec Gold, Proclaim en Closer zaten daar iets onder, maar waren ook duidelijk effectief. Toch moeten we hierbij een kanttekening plaatsen. Sivanto gaf zichtbare gewasschade, waardoor het alleen geschikt is als afspuitmiddel om een teelt schoon te eindigen. Feitelijk geldt dat voor alle toegelaten chemische middelen, want met uitzondering van Closer hebben ze een stevige impact op biologische bestrijders in de komkommerteelt. Je kunt ze net als Sivanto beter als afspuitmiddel beschouwen.”
De onderzoeker raadt telers wel aan om alleen af te spuiten wanneer er in de laatste teeltfase veel Nezara aanwezig is. “Let dan ook goed op de spuittechniek en gebruik niet meer water dan nodig is. Juist rond teeltwisselingen is er vaak onbedoeld emissie van middelen naar het grond- en oppervlaktewater. Dat moeten we zoveel mogelijk zien te voorkomen, want er worden nog steeds structurele normoverschrijdingen gemeten door waterschappen. Zie het afspuiten dus als een noodrem en niet als een ‘bewijs van goede hygiëne’.”
Groene strategie
Dan hou je NeemAzal en de sluipwesp Trissolcus over. Bieden die voldoende perspectief? De onderzoeker: “Trissolcus parasiteert alleen eieren. In de solotoepassing gaf dat een bestrijdingsresultaat van 45 procent, wat best redelijk is. In een kas zal de sluipwesp actiever op zoek moeten gaan naar eieren en zal het resultaat waarschijnlijk iets lager uitkomen, rond 40 procent. In combinatie met NeemAzal, dat werkzaam is tegen nimfen en adulten, kwamen we uit op 75 procent. Daarmee zet je een beginnende populatie behoorlijk onder druk.”
Desondanks zal het ook in de komkommerteelt wenselijk blijven om gericht op Nezara te scouten en de aanwezige wantsen handmatig dood te drukken, erkent Harinck. Er wordt naarstig gezocht naar aanvullende biologische bestrijders die deze kostbare routine overbodig kunnen maken. Er schijnen wat kandidaten in beeld te zijn, maar die zijn nog onvoldoende getest op werkzaamheid en vermeerdering.
Tekst: Jan van Staalduinen
