In de nieuwe kas oogt het bijna zo licht als buiten. Niet alleen is het dek nog brandschoon, ook de witte constructiedelen, die het licht van buiten weerkaatsen, dragen bij aan een optimale lichtbenutting. Half december plukte John de Jong de eerste, grove trostomaten van het ras Merlice. Hij is tevreden met de keuzes op watertechnisch gebied. Hij is nullozer en draagt een steentje bij aan de maatschappij door met de RainlevelR van Delfland te werken.

Tomatenkwekerij Mts. De Jong-Franke had al een bedrijf van 8 ha in ‘s Gravenzande. Dit jaar hebben John de Jong en zijn vrouw Jozé er een tweede locatie – van 8,5 ha – bij laten bouwen. Waarom verdubbelen? “Er kwam land op nog geen kilometer afstand te koop”, geeft de teler als antwoord.
Het ligt een beetje in de lijn die hij heeft gevolgd. Hij begon 35 jaar geleden met een bedrijf van 13.000 m² dat in twee stappen groeide naar 23.000 m². “In het begin had ik nog kleine groenten als sla en radijs. Dat was mooi om mee te starten. De investeringsdrempel voor deze gewassen lag laag. Op een gegeven moment heb ik de zaak platgegooid en een nieuw bedrijf gebouwd en ben ik overgestapt op tomaten. Daar ligt mijn passie.” Vervolgens verdubbelde zijn bedrijf van 2, naar 4, naar 8 ha. Dit was simpelweg een volgende stap. Sinds een jaar of vijf is hij lid van telersvereniging Best of Four die hem voldoende bewegingsvrijheid geeft. Hij kan onder andere kiezen welk ras hij teelt.

100% belicht

Trots vertelt de teler over zijn nieuwbouw. In maart is de bouw gestart, in oktober gingen de planten erin. Het gesprek in de kantine wordt nog wel regelmatig onderbroken door boorgeluiden, want in de overige ruimtes wordt nog hard gewerkt aan de finishing touch.
Als nuchtere Westlandse teler heeft hij gekozen voor een modern standaardbedrijf. De witte coating zorgt niet alleen voor lichtreflectie, waar hij ‘s winters voordeel van heeft, maar zorgt ‘s zomers ook dat de constructiedelen minder warmte vasthouden. “Gegalvaniseerd ijzer wordt heet. Dat kan zomaar tienden van een graad schelen.” Royal Brinkman ondersteunde hem bij zijn beslissingen voor de water-, elektro en klimaatinstallatie voor de nieuwbouw.
Op het hele nieuwe bedrijf hangt assimilatiebelichting, 8.422 stuks Agrolux 1000 watt armaturen. Op het andere bedrijf belichtte hij slechts de helft van het oppervlak. “Dit is beter uit hygiëne-oogpunt. Het bedrijf ligt in één keer leeg tijdens de teeltwisseling, waardoor je de kas goed kan ontsmetten en er geen besmettingsgevaar vanuit resterend gewas is.” Hij vindt het teelttechnisch bovendien een voordeel dat hij zich maar op één gewas in plaats van twee gewassen van verschillende ‘leeftijden’ hoeft te focussen.

Invulling zuiveringsplicht

Sinds 1 januari 2018 geldt de zuiveringsplicht voor de glastuinbouw. Restwaterstromen moeten voor 95% tot 99,5% gezuiverd zijn van gewasbeschermingsmiddelen. Op het bestaande bedrijf is de tomatenteler een ‘nullozer.’ Hij hergebruikt al het water, inclusief het condenswater. Het retourwater ontsmet hij voor gebruik met een verhitter.
“Voor het geval dat we tóch een kleine hoeveelheid zouden moeten lozen, staat er een rioolbuffersilo van circa 300 m³. In deze buffersilo komt bijvoorbeeld het spoelwater van alle filters terecht. Stel dat de silo vol is, dan kan ik een bedrijf met een mobiele waterzuivering bellen om de resten van gewasbeschermingsmiddelen voldoende te verwijderen.”
Op het nieuwe bedrijf was het mogelijk om alles in één keer goed af te stemmen. De tomatenteler heeft gekozen voor de Opticlear Diamond van WaterIQ. Aad van der Sman, projectcoördinator bij Royal Brinkman: “Dit apparaat is BZG goedgekeurd en combineert ontsmetting en de mogelijkheid om gewasbeschermingsmiddelen in het lozingswater tot 99,9% te verwijderen.”

Ontsmetten en afbreken

De installatie heeft twee kolommen. In de eerste kolom zit een negatief geladen filterbed van keramisch materiaal. Dit adsorptiefilter zeeft zowel grovere als fijne deeltjes tot 0,5 micron uit. In de tweede kolom vindt geavanceerde oxidatie plaats om het water met behulp van waterstofperoxide en dubbel geïoniseerde zuurstof te reinigen van virussen, schimmels en bacteriën en/of gewasbeschermingsmiddelen.
Het behandelrecept in deze kolom is afgestemd op het doel: maximaal ontsmetten of het afbreken van gewasbeschermingsmiddelen. In de ontsmettingsmodus kan het apparaat bij De Jong 15 m³ per uur aan. In het geval van zuivering van gewasbeschermingsmiddelen 5 m³ per uur. Wanneer de zuiveringsinstallatie op de zuiveringsstand staat, gaat het water eerst langs een doekfilter. Dit filter houdt deeltjes grover dan 50 micron tegen. “Wanneer het doek is verzadigd, wordt deze vervangen door een schoon stuk van de rol. Het vaste afval kan met doek en al de afvalcontainer in”, zegt Van der Sman.

Tien doseerkanalen

Op het eerste bedrijf gaat het vullen van de mestbakken iedere drie à vier dagen met de hand. In de nieuwbouw gebeurt dit automatisch. “We hebben tien doseerkanalen voor vloeibare meststoffen. Deze meststoffen voegen we automatisch, maar wel afhankelijk van het teeltschema, toe aan de A- en B-bak”, legt De Jong uit. “We nemen iedere twee weken watermonsters uit de mat. Op basis daarvan stellen we het nieuwe voedingsschema vast en voeren dat in de Autofill kunstmestbakvuller in. Het levert tijdsbesparing op en je hebt er geen omkijken naar. Het is handig omdat ik bij het oude en niet bij het nieuwe bedrijf woon.”

Ruimte maken in bassin

Grote hoosbuien en wateroverlast komen vaker voor dan vroeger en het is de verwachting dat dit in de toekomst verder toeneemt. De tomatenteler heeft een bassin van 18.000 m³ naast zijn bedrijf liggen, dat een verbinding heeft met het RainlevelR systeem van het Hoogheemraadschap van Delfland. Het idee achter dit systeem is dat de teler op verzoek van Delfland bij naderende regenbuien het bassin op (laag) niveau stuurt om natte voeten in de regio te voorkomen. Dit nieuwe systeem is eerst in een pilot bij een beperkt aantal telers uitgetest. Sinds kort kunnen ook andere telers zich aanmelden.
De deelnemers krijgen een extra leiding en een regelklep op hun bassin. “Wanneer er een grote regenbui wordt voorspeld, stuurt Delfland een bericht naar de klimaatcomputer en naar je mobiel met het verzoek ruimte te maken in het bassin om een bepaald aantal millimeters neerslag op te vangen. Je kunt zelf besluiten wat je doet, want je doet mee op vrijwillige basis. Van tevoren kijk ik hoe vol het bassin wordt conform de verwachting, maar ook hoeveel water ik overhoud wanneer de bui niet valt. Vanuit de klimaatcomputer kan ik de regelklep openzetten en het niveau laten zakken. Door op deze manier te werken zal het bassin niet of nauwelijks meer over storten”, verwacht de teler die nog een aansluiting van het programma in zijn klimaatcomputer moet krijgen.
Een van de voorwaarden voor deelname is dat er geen condenswater in het bassin terecht mag komen. Op beide locaties vangt De Jong dit condenswater apart op en hergebruikt het.

Tekst en beeld: Marleen Arkesteijn